چرا گفت‌وگوی ظریف و کری پیشرفتی نداشت؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، نخستین دیدار «ظریف» و «کری» برای منتفی‌شدن مصاحبه و بازرسی از مراکز نظامی انجام شد. ایران نظر نهایی و مخالفت خود با این درخواست را به کری منتقل کرد. تصاویری که از دیدار روزگذشته وزاری امور خارجه ایران و آمریکا در رسانه‌ها مخابره شد، فشرده و سخت بودن مذاکرات تایید می‌کرد. تصاویری که حاکی از نشست غیررسمی ظریف و کری بود.

مذاکره‌ دوجانبه دو وزیر در هتل اینترکنتینانتال ژنو در فضایی غیررسمی برگزار شد، اما از ساعت ١٠:٣٠ به وقت محلی، معاونانشان هم به مذاکره پیوستند؛ سید عباس عراقچی و مجید تخت‌روانچی، معاونان ظریف، ارنست مونیز، وزیر انرژی آمریکا، وندی شرمن، معاون جان کری و هلگا اشمید، معاون فدریکا موگرینی؛ دیداری که روز گذشته (تا زمان تنظیم این گزارش) برای دو دور برگزار شد.

خبرگزاری‌ها هدف این دور از مذاکره را «مذاکره ایران و آمریکا برای بررسی روند نگارش متن توافق جامع و ترسیم مسیر آینده» اعلام کردند.

این در حالی است که «رویترز» به‌نقل از یک مقام آمریکایی خبر داد «در مذاکرات هسته‌ای ایران و ١+٥ طی هفته‌های اخیر در وین، برای تدوین پیش‌نویس توافق سیاسی همچنین سه ضمیمه فنی، پیشرفت اساسی به دست آمده است». ایرنا به‌نقل از رویترز از این دیپلمات آمریکایی نقل قول کرده که «آمریکا گفته است مذاکرات را بعد از ٣٠ ژوئن (٩تیر) تمدید نخواهد کرد، ما یقینا باور داریم امکان رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن هست و درباره تمدید مهلت مذاکرات بحثی مطرح نیست».

این مقام با تاکید بر مناسب‌بودن روند جاری گفت‌و‌گو‌ها برای رسیدن به توافق تا ٣٠ ژوئن یادآور شد برنامه کاری «جان کری»، وزیر امور خارجه آمریکا، در ماه ژوئن (خرداد/تیر) به‌منظور تمرکز بیشتر وی بر موضوع مذاکرات هسته‌ای، تنظیم شده است. وی تأکید کرد: بسیاری از تصمیم‌های باقی‌مانده، سیاسی است، به‌همین‌دلیل کری باید بیشتر در مذاکرات حضور داشته باشد و ممکن است از این پس، نشست‌های بیشتری در وین برگزار شود.

مقامات غربی به رویترز اعلام کردند که کشورهای گروه ۱+۵ در خصوص شیوه احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در صورت نقض توافق جامع هسته‌ای به توافق رسیدند.

مقامات غربی به خبرگزاری رویترز اعلام کردند که کشورهای گروه ۱+۵ (آمریکا، انگلیس،‌فرانسه، روسیه، چین به‌علاوه آلمان) در خصوص شیوه احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در صورتی که تهران شرایط توافق نهایی هسته‌ای را نقض کند، به توافق رسیدند و مانع اصلی در مسیر توافق قبل از پایان مهلت ۳۰ ژوئن را از میان برداشتند.

طبق این گزارش، تفاهم جدید در خصوص احیای سریع تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، کشورهای ۱+۵ را به توافق احتمالی هسته‌ای با ایران نزدیک‌تر کرده است. با این حال همچنان موانعی در مسیر مذاکرات باقی مانده است که شامل دسترسی سازمان ملل به تأسیسات نظامی ایران می‌شود.

مقامات غربی به رویترز اعلام کردند، به‌عنوان بخشی از توافق جدید در خصوص بازگشت سریع تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران، هرگونه نقض احتمالی مفاد توافق نهایی توسط ایران توسط پنل حل اختلاف که احتمالاً شامل اعضای ۱+۵ و ایران می‌شود، پیگیری و ارزیابی می‌شود و در نهایت یک ایده غیرالزام آور مطرح می‌شود.

طبق این گزارش، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز به گزارشات مداوم درباره برنامه هسته‌ای ایران ادامه می‌دهد و به گروه ۱+۵ و شورای امنیت اطلاعاتی درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران می‌دهد و آنها می‌توانند همکاری ایران را در زمینه توافق هسته‌ای مورد ارزیابی قرار دهند و اگر مشخص شود که ایران در خصوص شرایط توافق همکاری نمی‌کند، تحریم‌های سازمان ملل احیا خواهد شد.

این مقامات غربی دقیقا اشاره‌ای به چگونگی احیای تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران نکردند اما قدرت‌های غربی مصر بودند که احیای تحریم‌های سازمان ملل بدون رأی شورای امنیت و بر اساس شروطی باشد که در قطعنامه جدید شورای امنیت سازمان ملل که قرار است بعد از حصول توافق نهایی تصویب شود، آورده می‌شود.

یکی از مقامات غربی گفت: ما توافق یکدست و محکمی بین شش کشور در خصوص مکانیسم بازگشت سریع تحریم‌ها داشتیم که روسیه و چین نیز موافقت کردند اما هم‌اکنون طرف ایرانی باید موافقت کند.

یکی دیگر از مقامات غربی این توافق صورت گرفته را «آزمایشی» خواند زیرا به پذیرش طرف ایرانی بستگی دارد.

«سامانتا پاور» سفیر آمریکا در سازمان ملل به وضوح اعلام کرده است که واشنگتن تمایلی ندارد که اقدام چین و روسیه در وتو قطعنامه‌های سوریه مجدداً در خصوص توافق هسته‌ای ایران نیز تکرار شود.

گزارش خبرگزاری فرانسوی از دیدار ظریف و کری

در همین رابطه خبرگزاری فرانسه در گزارشی می نویسد: تهران با درخواست کلیدی غرب برای بازدید از سایت‌هایش مخالفت کرد و این مخالفت موجب شد تا همچنان شاهد باقی ماندن اختلافات میان جان کری و همتای ایرانی او باشیم.

در ادامه این گزارش آمده است: «در حالی که یک ماه تا پایان مهلت تعیین شده برای رسیدن به توافق جامع هسته ای باقی مانده، یکی از مذاکره کنندگان ارشد ایرانی اعلام کرد که مذاکرات ژنو میان کری و ظریف برای ایجاد پلی میان اختلافات موجود میان تهران با کشورهای غربی بی‎نتیجه ماند.»

این مقام آمریکایی که خبرگزاری فرانسه اشاره ای به نام وی نکرده، در ادامه گفت: ما متعهد به همکاری نزدیک در مورد اختلافات باقی مانده هستیم. ما همچنین بر اساس برنامه زمان‌بندی شده کار و تلاش می‌کنیم تا این کار را انجام دهیم.

از سوی دیگر شخص جان کری بعد از دیدار با ظریف از مثبت بودن مذاکرات انجام شده در ژنو خبر داد.

نیویورک تایمز: بسیاری از مسائل هنوز حل نشده است

روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در گزارشی از دور جدید مذاکرات هسته ای میان ایران و 5+1 تاکید کرد که جان کری و محمد جواد ظریف وزرای خارجه آمریکا و ایران تلاش زیادی را برای به نتیجه رساندن مذاکرات آغاز کرده‌اند.

این مطلب که توسط مایکل گردون ستون نویس این روزنامه نوشته شده بود، با اشاره به اینکه تنها یک ماه به پیان ضرب الاجل مانده است، تاکید کرد که بسیاری از مسائل هنوز حل نشده مانده است.

نیویورک تایمز با اشاره به اینکه عجله واشنگتن در رسیدن به توافق باعث پیشروی ایران در مقابل 5+1 خواهد شد، می افزاید: «رهبر عالی ایران مخالف هرگونه بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان ایرانی است.»

این روزنامه در ادامه گزارش خود از روند مذاکرات و بن بست درباره بازرسی از مراکز نظامی و مصاحبه با دانشمندان هسته ای ایران تاکید کرد که فرانسه دو روز قبل از این هرگونه موفقیت در مذاکرات را منوط به بازرسی از مراکز نظامی ایران کرده بود.

روز گذشته دومین دور رایزنی محمدجواد ظریف و جان کری وزرای خارجه ایران و آمریکا در راستای رفع اختلافات بر سر راه نگارش پیش‌نویس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در هتل اینترکنتیننتال شهر ژنو آغاز شد.

دنبال راه‌حل جایگزین

مذاکره در وین در شرایطی به پایان رسید که اظهارنظرها نشان می‌داد مهم‌ترین کارکرد این دور از مذاکره، اعلام موضع ایران درباره «بازرسی ‌از مراکز نظامی» و «امکان مصاحبه با دانشمندان و کارشناسان هسته‌ای ایران» بوده است.

موضعی که به‌شدت از سوی مقام‌های عالی کشور رد شده ‌است. عباس عراقچی نیز روایت کرده که در این دور از مذاکرات این دو مورد به‌عنوان راه‌حل‌هایی برای رفع پی‌ام دی مطرح شده بود؛ «فهرست بازرسی» و «دسترسی به برخی افراد و مراکز ایرانی». عراقچی توضیح داد: «این فهرست را مجموعه ١+٥ به‌عنوان راه‌حلی برای حل موضوع «پی‌‌ام‌دی» به ما داده بود، «پی‌‌ام‌دی» موضوعی است که به گذشته مربوط می‌شود و یک‌سری سؤالاتی از گذشته وجود دارد که همچنان حل‌نشده و مبهم باقی مانده و برای حل آن، راه‌حل‌های مختلفی تاکنون پیشنهاد شده است».

عراقچی افزود: «یک راه‌حل که طرف مقابل ما مطرح کرد، این بود که فهرستی از افراد و مراکز، مشخص شود و آژانس بتواند به آنها دسترسی مدیریت‌شده داشته باشد. دسترسی‌ای که اجازه کسب اطلاعاتی از محیط پیرامونی به بازرس داده نمی‌شود و در یک محدوده کاملا مشخص وظیفه‌اش را انجام می‌دهد؛ این ایده مطرح شده بود. با این پیشنهاد در تهران موافقت نشد، ما روی ایده‌های دیگر کار می‌کنیم و به طرف مقابل هم صریح گفته‌ایم».

معاون وزیر امور خارجه گفت: «تأکید کردیم آنچه مقام‌معظم‌رهبری در مورد عدم دسترسی به افراد برای مصاحبه و عدم بازرسی یا بازدید از مراکز نظامی بیان کردند، یک دستورالعمل بسیارجدی و قاطع برای ما است و به طرف‌های مقابل هم کاملا منتقل کردیم که این به هیچ‌وجه در دستور کار ما نیست».

او درعین‌حال گفت: «راه‌حل‌های جایگزین دیگری که نگرانی‌های امنیتی و دغدغه‌های موجود را برطرف کند، مطرح است که در حال کار روی آنها هستیم. اگر به نتیجه برسیم آن را اجرا خواهیم کرد؛ در غیراین‌صورت مذاکرات را ادامه می‌دهیم تا به راه‌حلی مقبول برسیم».

این در حالی است که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و وزیر امور خارجه فرانسه در آخرین موضع‌گیری‌های خود راه دستیابی به توافق با تهران را بازرسی از اماکن نظامی اعلام کرده‌اند.

یک دیپلمات آمریکایی هم گفته «نظارت بر سایت‌های نظامی توسط بازرس‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ملاقات با دانشمندان هسته‌ای ایران ضروری است. اگر آژانس به این اماکن دسترسی نداشته یا با دانشمندان هسته‌ای ملاقات نکند، مشکل‌ساز می‌شود. دسترسی آژانس به این سایت‌ها باید کامل باشد تا از مفقودشدن هر چیزی مطمئن شود».

او با بیان این مطلب گفت: «بدون اجازه دسترسی به سایت‌ها، ما توافق را امضا نمی‌کنیم». یک مقام آمریکایی همچنین گفت: «توافق نهایی شامل چند ضمیمه، شاید سه یا بیشتر باشد که نگارش آنها در حال انجام‌ است».