داوران از استعدادهای جوان موسیقی چه گفتند؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در حالی برگزار شد که رپرتوار مرحلۀ نهایی برای ساز نی در ردۀ سنی «الف» آواز ابوعطا انتخاب شده بود و شرکت‌کنندگان باید در انتهای اجرای خود قطعات ضربیِ «پیش‌درآمد ابوعطا»ی استاد حسن کسایی، تصنیف «بهاردلکش»، و «چهارمضراب ابوعطا»ی استاد حسن کسایی را اجرا میکردند. در این ردۀ سنی(الف) تمامی شرکت‌کنندگان از استان‌های مختلف کشور غیر از تهران بودند.

حسن ناهید، عبدالنقی افشارنیا، محمدعلی کیانی‌نژاد، و جمشید عندلیبی از داوران این بخش از مسابقه بودند.

رندانه رپرتوار ردۀ سنی ج را انتخاب کردیم

پس از اتمام کار شرکت کنندگان و رای دهی داوران محمدعلی کیانی‌نژاد، نوازندۀ نی و آهنگساز و یکی از داوران این بخش در مورد اجراهای این دوره از جشنواره گفت: شرکت‌کنندگان گروه الف فوق‌العاده بودند و قوی‌تر از دو گروه دیگر ظاهر شدند و این باعث خوشحالی ماست که جوان‌هایی در این سن و سال برای اجرا با سازی به این سختی خوب ظاهر می‌شوند، مخصوصاً نوازندۀ خانمی هم در این ردۀ سنی بسیار خوب ظاهر شد. این موضوع باعث مباهات است که نوازندگان خانم هم در این ساز هر سال بیشتر می‌شوند.

وی در مورد کیفیت اجراها نسبت به سال گذشته خاطرنشان کرد: گروه الف در جشنوارۀ پارسال نسبت به امسال به این میزان قوی نبود. سال گذشته در این ردۀ سنی شاید یکی دو نفر خوب بودند، اما امسال هر هشت نفر خوب بودند، با اینکه تعداد افراد شرکت‌کننده در این گروه بیشتر از همه بود. در دو ردۀ سنی دیگر تعداد شرکت‌کنندگان کمتر بودند ولی همه عالی بودند و امتیازها خیلی به یکدیگر نزدیک بود.

کیانی‌نژاد در مورد علت افت کیفیت در ردۀ سنی ج توضیح داد: ما رندانه رپرتوار ردۀ سنی ج را انتخاب کردیم. چون اجرای سه‌گاه با نی مخصوصاً در محدودۀ درآمد گوش تیز و فوق‌العاده‌ای می‌خواهد. مسئلۀ دیگر تکنیک در این ساز بادی است؛ نوازنده‌هایی که زبان‌شان را زیر نی ثابت می‌کنند باید گوش فوق‌العاده‌ای داشته باشند تا سه‌گاه را اجرا کنند. چرا که زبان در نی آن نقش را ندارد که آنها استفاده می‌کنند.

وی افزود: در این ساز زبان باید آزاد باشد مثل آوازخواندن. نی‌زدن مثل آوازخواندن در نی است، هیچ فرقی نمی‌کند. باید در نی آواز بخوانند. یکی از اعضای مهم در اجرا که زبان باشد ر انباید منقبض کرد و آن را زیر نی گیر داد. به جای اینکه از حنجره بخوانند از شکم استفاده می‌کنند، آن‌وقت آن فواصل را درست اجرا نمی‌کنند. ما این دستگاه را انتخاب کردیم تا نوازنده‌ها پی به ضعف‌های خود ببرند. مثلاً در اجرای مخالف سه‌گاه به جای اینکه فواصل این گوشه شنیده شود اصفهان تداعی می‌شد، چراکه فاسُری را فادیز می‌گرفتند. به هر حال انتظار ما از گروه ج بیشتر از اینها بود.

هنرجویان آموزش دقییق ندیده‌اند

در آخرین سانس از دومین روز جشنواره نوازندگان فلوت به رقابت با یکدیگر در حضور استادانی همچون آذین موحد، فیروزه نوایی و مجید سینکی پرداختند. در این بخش تنها کسی که به مرحلۀ نهایی راه یافت از ردۀ سنی الف بودند.

مجید سینکی دربارۀ کیفیت اجراهای این دوره بیان کرد: ما به نحوی ارزیابی یک ساله‌ای از کار معمان داریم. به نظر من خیلی خوب نبود. نسبت به سال‌های گذشته سطح کیفی نوازندگان بخش فلوت پایین‌تر آمده است.

او علت این موضوع را معلمان کم‌دانش دانست و ادامه داد: برای من سؤال است که آیا قطعه‌ای که امروز شرکت‌کنندگان نواختند، استادان خودشان نواخته و درک کرده‌اند؟ وقتی معلم درک درستی از قطعه نداشته باشد، هنرجو هم نمی‌تواند دریافت خوبی داشته باشد. من فکر می‌کنم که مشکل ما هنرجویان نیستندبلکه آن ها آموزش دقیق و درستی ندیده‌اند.

موسیقی کلاسیک، یک موسیقی بی‌کلام است

فیروزه نوایی در ادامه صحبت‌های سینکی توضیح داد: فکر می‌کنم هنرجویان نمی‌توانند موسیقی را به عنوان یک زبان به درستی تشخیص دهند. اگر در ابتدا هر معلمی محتوا را درک کند و متوجه باشد که هر قطعه چه تصوری را ایجاد می‌کند، هنرجو نیز به خوبی آن را یاد خواهد گرفت. موسیقی کلاسیک، یک موسیقی بی‌کلام است. ما باید بتوانیم همان‌طور که یک تئاترِ خوب با کلامش تأثیر می‌گذارد، با موسیقی‌‌مان کلام را اجرا کنیم. مخاطب باید متوجه مقصود قطعه شود. به عبارت دیگر اول باید کلام درک شود. باید در موسیقی کلاسیک به نحوی کلام بیان شود که مخاطبان تنها جذب موسیقی شوند و توجه‌شان به طور کامل به آن باشد. اما متأسفانه به این موضوع توجه نمی‌شود. استعدادهای خوبی داریم ولی خوب پرورش داده نشده‌اند.

نوایی دربارۀ علت کاهش هر سالۀ تعداد شرکت‌کنندگان گروه سنی ج گفت: پایۀ درستی وجود ندارد. هنرجوی بااستعداد نزد استاد بد آموزش می‌گیرد اما این وجدان وجود ندارد که وقتی استادی سطح هنرجو را بالاتر می‌بیند او را به استاد با دانش‌تری معرفی کند.

سینکی در این رابطه اضافه کرد: اینجا یک رقابت ایجاد می‌شود. استادان فکر می‌کنند اگر شاگردانشان در این مسابقه جایزه‌ای کسب کنند به نحوی تبلیغاتی برای آن ها خواهد بود. دوستان معلم ما آموزش را برای نفسِ آن انجام نمی‌دهند، آموزش می‌دهند که خودشان را بالا ببرند. این هنرجویان در این سطح نمی‌مانند و رشد می‌کنند. وقتی با لکنت ساز زدن را یاد گرفته‌اند در سنین بالاتر با دیدن افراد دیگر سرخورده می‌شوند.

او تصریح کرد: یکی از علل کم‌شدن تعداد شرکت‌کنندگان در رده‌های سنی بالاتر این است که شرکت‌کننده‌ای که در گروه الف رد شده است سال بعد در گروه ب شرکت می‌کند. اما او با همان مشکل وارد مراحل بعدی می‌شود. کسی که در هنرستان آموزش می‌بیند نباید با این حجم از اشکال حاضر شود و بالا برود. کسانی که به طور تخصصی موسیقی را در هنرستان آموزش می‌بینند باید به عنوان یک نوازندۀ کامل از آن خارج شوند. پس از مقایسۀ هنرجویان متوجه می‌شویم آموزش رسمی‌مان هم دچار اختلال است.

یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری هومان اسعدی، با مشارکت گسترده استادان برجسته موسیقی کشور، و با حضور 500 نوازنده و خوانندۀ جوان توسط انجمن موسیقی ایران، با حمایت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری بنیاد رودکی، از 8 الی 26 شهریور ماه سال جاری در تالار رودکی، و مراسم اختتامیه نیز در 27 شهریور ماه در تالار وحدت، برگزار خواهد شد.