DNA عموزاده‌های عجیب و غریبی برای مورچه‌ها به ارمغان آورده است

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از Futurity، یافته‌های جدید حاکی از آن است که مورچه‌ها نزدیک‌ترین خویشاوندان زنده یک خانواده بزرگ به نام «Apoidea» یا «زنبورواران» هستند که شامل زنبورهای عسل و بعضی از زنبورهای شکاری تنها می‌شوند.

طبق برآوردهای مطالعه جدید، در خانواده بزرگ «زنبورواران» دو خانواده فرعی از زنبورهای شکاری وجود دارد که در کل شامل بیش از دو هزار گونه می‌شوند و «گروه خواهر» یا نزدیک‌ترین خویشاوند، به زنبورهای عسل محسوب می‌شود. زنبور عسل نیز دارای بیش از 20 هزار نوع گونه شناخته‌شده هستند.

در این پژوهش، از روش نوین توالی DNA استفاده شد تا نگاه عمیق‌تری به روابط طبقه‌بندی شده میان زنبورهای شکاری، زنبورهای عسل و مورچه‌ها داشته باشیم. همچنین این امر به دانشمندان کمک می‌کند تا خاستگاه مورچه‌ها و زنبورها را کشف کنند.

برایان دانفوث، استاد حشره‌شناسی، در این باره می‌گوید: «تاکنون مطالعات زیادی برای پاسخ دادن به این سوال انجام گرفته است اما حالا با در اختیار داشتن اطلاعات توالی DNA، گستره آنالیزها رشد بیشتری خواهد داشت. در حال حاضر می‌توانیم از هزار ژن استفاده کنیم در صورتی که 10 سال قبل تنها قادر به استفاده از تعداد کمی ژن بودیم».

این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که وقتی زنبورهای عسل اولیه دست از شکار حشرات دیگر برداشتند و به تغذیه از گرده‌های گل پرداختند، در مقایسه با زنبورهای شکاری (گروه خواهر)، تعداد گونه‌های زنبور عسل به سرعت رشد کردند و انواع مختلفی از آنها پدیدار شدند.

دانفورث در ادامه می‌گوید: «تغییرات از رفتار شکارچی‌گرانه در زنبورهای شکاری گرفته تا روی آوردن به تغذیه از گرده‌ گل‌ها در زنبورهای عسل منجر به افزایش ده برابری در گوناگونی این حشرات شده است. یافته‌های ما حاکی از آن است که تغییر سبک زندگی در زنبورهای عسل و گیاهخوار شدن آنها نقش بسیار بزرگی در تنوع زنبورها روی زمین داشته است».

مورچه‌ها نیز ویژگی‌های مشابه بسیاری با اقوام «زنبورواران» خود دارند: مورچه‌ها و اکثر زنبورها لانه می‌سازند؛ هر دو آذوقه جمع‌کن محل مرکزی هستند (بعد از جست‌وجوی آذوقه به محل لانه بازمی‌گردند تا آن را تعمیر کنند)؛ و هر دو از گونه‌های اجتماعی هستند. تمامی گونه‌های مورچه و تقریبا 10 درصد از گونه‌های زنبورها فرم‌های پیشرفته‌ای از اجتماعی بودن را نشان می‌دهند.

دانفورت در این باره اظهار کرد: «ممکن است لانه ساختن، آذوقه جمع کردن و اجتماعی بودن همگی به صورت یک مجموعه در کنار هم کار کنند؛ احتمال دارد این پدیده مجموعه‌ای از‌ صفات باشد که به مورچه‌ها امکان تبدیل شدن به گروه حشرات غالب در زیستگاه‌های خاکی و به زنبورها امکان تبدیل شدن به مهم‌ترین حشرات در گرده افشانی گیاهان گلدار را بدهد».

محققان کاوشگرهایی را توسعه داده‌اند تا بخشی از ژنوم زنبورهای شکاری، زنبورهای عسل و مورچه‌ها را پیدا کنند که در حین تکامل حفظ شده باشند (توالی‌های DNA که در تمامی گونه‌ها مشابه یا یکسان باقی مانده باشند).

پس از شناسایی این مناطق، دانشمندان DNA را مرتب‌سازی کردند و این نواحی مرکزی را در محلی قرار دادند که تنوع بیشتری وجود داشت. با هم راستا کردن این ژن‌ها در تمامی گونه‌ها و گشتن به دنبال شباهت در میان آنها، محققان توانستند روابط تکاملی میان گروه‌ مورچه‌ها، زنبورهای شکاری و زنبورهای عسل را مشخص کنند.

مترجم: هانا حیدری