استارتاپی برای آچمز کردن سارقان کالای دیجیتال

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از مجله دانش‌بنیان، فتح‌آبادی، کارشناسی ارشد مهندسی معدن را در دانشگاه باهنر کرمان گذرانده است، اما ایده راه‌اندازی سامانه «همیاب 24» ربطی به تخصص دانشگاهی‌اش ندارد. او برای عملیاتی کردن این ایده از متخصصان حوزه‌های مختلف دعوت کرد و تیم اولیه فعالیت استارتاپی‌شان این‌گونه شکل گرفت. ردیابی کالاهای دیجیتال مسروقه در سامانه همیاب 24 حالا به مرحله‌ای از موفقیت رسیده که به طور میانگین، 23 درصد از کالاهای دزدیده شده دیجیتال، به وسیله این سامانه پیدا شده‌اند.

* سامانه همیاب 24 چه دردی را از مردم دوا می‌کند؟

سامانه همیاب 24 نخستین و گسترده‌ترین بستر اطلاع‌رسانی انواع کالاهای دیجیتال گم شده و پیدا شده است که کار بررسی رایگان دقت و صحت خرید کالای دیجیتال در ایران را هم انجام می‌دهد. این سامانه از اردیبهشت 94 به عنوان یک فعالیت استارتاپی شناخته شد و پس از آن، تیم‌سازی برای این سامانه را آغاز کردیم. همیاب در شهریور 95 به عنوان هوشمندترین کسب‌وکار و در دی‌ ماه همین سال هم جایزه دوم کسب‌وکار دانشگاه صنعتی شریف را دریافت کرد.

* ایده راه‌اندازی همیاب 24 چطور به ذهن‌تان خطور کرد؟

ایده اولیه آن، با دزدیده شدن لپ‌تاپ دوستم به وجود آمد. پس از این اتفاق بود که کمبود یک مرکز استعلام کالاهای گم‌شده دیجیتال را احساس کردیم؛ مرکزی که با ثبت شماره سریال کالاهای دیجیتال بتواند در صورت مفقودی این اشیا به افراد برای پیدا کردن کالای مسروقه‌شان کمک کند. البته پس از مدتی این ایده پر و بال بیشتری گرفت و به صورتی که الان وجود دارد، درآمد.

* آیا نمونه خارجی همیاب هم وجود دارد که از آن الگوبرداری کرده باشید؟

بله، وجود دارد. اما ما از آن الگوبرداری نکردیم. حدود هفت ماه پس از شروع کار همیاب، متوجه وجود نمونه خارجی آن شدیم. آن نمونه هم دقیقا مثل نمونه ما کار می‌کند.

* تیم شما چند نفره است و اعضای آن چه تخصص‌هایی دارند؟

همیاب 24 از یک تیم 17 نفره تشکیل شده که چهار نفر آنها، اعضای هیات‌مدیره هستند. اعضای همیاب متخصصانی در حوزه‌های برنامه‌نویسی، طراحی وبلاگ و وبلاگ‌نویسی، تولید محتوا و بازاریاب هستند.

* برای آغاز کار به چه مقدار سرمایه مالی نیاز داشتید؟

با اینکه طراحی سامانه همیاب 24 به عنوان یک طرح ملی و سراسری مطرح بود، ما این طرح سراسری را فقط با سرمایه 30میلیون تومان راه انداختیم که آن هم شامل هزینه‌های نیروی انسانی و برخی فعالیت‌های دیگر بود.

* کسی هم برای محقق کردن ایده‌تان به شما کمکی کرد؟

پارک علم و فناوری و همینطور معاونت پیشگیری از جرایم دادگستری، حمایت خوبی از ما داشتند. البته معتقدیم پارک علم و فناوری باید با قدرتی که در دست دارد، لابی‌هایی با ارگان‌های مختلف داشته باشد و مسیر را برای استارتاپی‌ها هموار کند. حتی شاید نهاد یا سازمانی هم واقعا نتواند مشکلی را از استارتاپی‌ها حل کند اما تقاضای من به عنوان یک استارتاپی از این نهادها این است که حداقل با ادبیات حمایتی‌شان، به ما انرژی مثبت بدهند، نه اینکه به ما انرژی منفی تزریق کنند.

*همیاب 24 دقیقا چه خدماتی می‌تواند به مخاطبان ارائه دهد؟

همیاب 24 چهار فعالیت عمده را انجام می‌دهد. یکی از آنها استعلام رایگان کالایی است که فرد قصد خرید آن را دارد. یعنی اگر فردی قصد خرید یک کالای دیجیتالی دست دوم را داشته باشد، می‌تواند با وارد کردن شماره سریال کالا در سامانه از مسروقه بودن یا نبودن آن آگاه شود.

دومی، ثبت و ردیابی کالای دیجیتالی مسروقه است. به این صورت که شما وارد سامانه می‌شوید و مشخصات خود و کالای دزدیده شده را وارد می‌کنید. در این صورت از خرید و فروش آن جلوگیری می‌شود. همچنین برای کالاهایی مانند موبایل و تبلیت که قابلیت نصب سیم‌کارت دارند، این ردیابی از طریق اپراتور مخابراتی صورت می‌گیرد. به این شکل که هر پنج روز یک بار جست‌وجو انجام می‌شود تا در لیست کالای پیدا شده قرار بگیرد. سومی، ثبت کالای پیدا شده است. این قسمت به درد کسی می‌خورد که کالای دیجیتالی را پیدا کرده و قصد دارد آن را به دست صاحبش برساند. اگر مشخصات وارد شده کالا با شماره سریالی همخوانی داشت، به فرد اطلاع داده می‌شود و کالای مسروقه به دست صاحبش می‌رسد.

بیمه کالای نو نیز فعالیتی است که همیاب برعهده دارد. این نوع فعالیت طی تحقیقات میدانی زیادی به سرانجام رسیده است. امروزه به خاطر آپارتمان‌نشینی و کمبود جا، اغلب افراد کارتن‌های لوازم دیجیتالی خود را نگه نمی‌دارند. می‌توان با ثبت اطلاعات دستگاه‌های دیجیتالی‌مان در همیاب، هر لحظه که به اطلاعات آنها احتیاج داشتیم، به سراغ‌شان برویم.

*یعنی می‌شود به همیاب 24 به عنوان یک بانک برای نگهداری اطلاعات کالاهای دیجیتال نگاه کرد؟

بله، با رونق استفاده از این سامانه، عملا دزدیدن کالاهای دیجیتال در سراسر کشور بی‌فایده خواهد بود، چون سابق نمی‌تواند کالای دزدی را خرید و فروش کند. هرچند امروزه در برخی شهرهای کشور، اخذ استعلام برای خرید و فروش کالاهای دیجیتال اجباری شده است.

* هزینه استفاده از این سامانه چقدر است؟

مخاطب تنها برای استفاده از قسمت ردیابی کالای مسروقه، موظف به پرداخت هزینه‌ای به مبلغ 8400 تومان است. حال اگر این کالای دیجیتالی، مثل تبلت یا موبایل قابلیت استفاده از سیم‌کارت را داشته باشد، هزینه ردیابی آن 19 هزار و 400 تومان خواهد بود.

* با این حساب، همیاب با اپراتورهای تلفن‌همراه هم در ارتباط است؟

ما با اپراتور ایرانسل و رایتل در ارتباط هستیم و با همراه اول در حال مذاکره‌ایم. آماری که از شهریور تا مهر به دست ما رسیده بیانگر این است که به طور میانگین 23 درصد کالاهای دیجیتال مسروقه به واسطه همیاب 24 پیدا شده‌اند. البته در برخی ماه‌های سال این آمار به 35 درصد هم رسیده است.

* چالشی که در این مسیر با آن روبه‌رو بوده‌اید، چه بود؟

مشکلی که برای استارتاپی‌ها و به خصوص در حوزه خدمات اجتماعی وجود دارد، ارتباط با ارگان‌هاست. متاسفانه هنوز بسیاری از سازمان‌های ما نتوانسته‌اند به یک کسب‌وکار هوشمند اعتماد کنند. به همین خاطر در اغلب مواقع ما را نادیده می‌گیرند. نهادهایی مثل پلیس، دادگستری و حتی اپراتورهای تلفن همراه به سختی با کسب‌وکارهای هوشمند کنار می‌آیند. در نظر بگیرید که اگر اپراتور همراه اول، مثل اپراتور ایرانسل با ما همکاری می‌کرد، الان آمار 23 درصدی کالاهای مسروقه پیدا شده، چند برابر می‌شد و همان‌طور که گفتم، کم‌کم سرقت کالای دیجیتال برای هیچ سارقی ارزش نداشت.

*در این مسیری که پشت‌سر گذاشته‌اید، آیا تجربه خاصی هست که بخواهید به گوش کسانی که قصد استارتاپی شدن دارند، برسانید؟

قبل از هرچیز، روی بازار کاری که قصد دارند شروع کنند، تمرکز و مطالعه کنند و اعتبارسنجی روی آن حوزه را فراموش نکنند. بعد از آن اعضای تیم کاری را به درستی و با دقت انتخاب کنند، اعضایی که همگی یک هدف مشترک و مشخص داشته باشند. توصیه دیگری که دارم این است که اگر می‌خواهید کسب‌وکار شما زود به نتیجه برسد و درآمدزا باشد، به سراغ استارتاپ‌هایی که با سازمان‌های زیادی سروکار دارند، نروید. ما در همیاب 24 زمان تلف‌شده زیادی پشت در بسیاری از ارگان‌ها از دست دادیم که همین مساله زمان و هزینه و انرژی زیادی از ما گرفت. اگر کسی قصد دارد در حیطه ارتباطات، استارتاپی‌ شود، از بالا حرکت کند. به این معنا که مثلا به جای اینکه وقت خود را با ارگان‌های کوچک و پایین‌دستی بگذرانید، مستقیم به سراغ وزارت ارتباطات بروید.

* همیاب 24 در 10 سال آینده کجاست؟

اگر از همیاب حمایت بیشتری شود، همیاب می‌تواند به عنوان یک سامانه در کل خاورمیانه به فعالیت بپردازد و از خرید و فروش کالاهای مسروقه جلوگیری کند. البته اولین قدم ما، در دست گرفتن بازار داخلی است.