بی مانندترین تحول سیاسی اجتماعی تاریخ معاصر

گرچه در جهان سیاسی انقلاب‌های بزرگ مانند انقلاب فرانسه، انقلاب امریکا و انقلاب روسیه شکل گرفته است، اما انقلاب اسلامی ایران دارای ویژگی منحصر به فرد یعنی نقش مذهب و روحانیت در پیروزی آن بود. نهضت ضد رژیم پهلوی از همان ابتدا در اعتراض به عملکرد غیراسلامی شاه شکل گرفت.

اوج نهضت در مساجد و حسینیه ها بازسازی شد، اکثر شعارها مذهبی بود. نهضت در محرم و صفر و رمضان فراگیر شد، خیزش از شهر مذهبی قم قوام گرفت. رهبری نهضت حکومت اسلامی را مهم ترین شعار خود قرار داد. نهضت با مرگ مشکوک فرزندش تجدید حیات کرد و به خاطر توهین به ساحت مقدس او قیامی خونین در قم، قیام های پی در پی را به وجود آورد.

امام خمینی نهضتی را در سال 1341 آغاز کرد که در سال 1357 به اوج خود رسید و به یک انقلاب تمام عیار تبدیل شد. چه عاملی موجب شد که مردم ایران در سال 1357 از همه اقشار جامعه به ندای امام خمینی پاسخ گفتند و یکپارچه شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی را فریاد کردند؟ این پیروزی را باید در شخصیت و جایگاه امام خمینی به عنوان ایدئولوگ و معمار بزرگ انقلاب، مرجعیت و روحانیت اسلام و پشتوانه های فرهنگی و تاریخی آن جستجو کرد.

این انقلاب پدیده ای شگفت انگیز، بزرگ و درخور اهمیت فراوان است که با موفقیت خود توانست توازن قوا را در روابط بین الملل به هم زده، موجب بیداری اسلامی در جهان شده و نظام های مرتجع منطقه را متزلزل کرده و امریکائیان را به شدت تحقیر کند.

یکی از عوامل موفقیت فراگیری رهبری امام (ره) در ناوابستگی وی به حزب یا سازمانی خاص بود، به طوری که سازمان های سیاسی و مسلح چاره ای جز پیوستن به ایشان و زیر پرچم او نداشتند.

دکتر کریم سنجابی، رهبر جبهه ملی در یک مصاحبه مطبوعاتی می گوید: باید بگویم رهبری قیام ملی ایران را حضرت آیت الله خمینی به عهده داشته و ما ادعای رهبری نداریم و با مردم همراه و همگام هستیم. (روزنامه اطلاعات 57/10/19)

رهبری امام مقبولیت عامه داشت. همه اقشار مختلف مردم او را پذیرفته و دوست می داشتند. مردم امام را الهام دهنده عمده و اصلی جنبش مذهبی خود می دانستند. میشل فوکو نقش امام خمینی را در انقلاب به قدیسی تشبیه می کند که با دست خالی، شاهی مسلح و سلطانی مستبد را شکست داده و با پشتیبانی یک ملت به موفقیت و پیروزی دست میابد. (ایرانی ها چه رویایی به سر دارند، میشل فوکو، نشر هرمس، سال 1377، ص 34)

یکی دیگر از دلایل مردمی بودن رهبر انقلاب سازش ناپذیری امام خمینی است، به طوری که ژنرال هایزر او را مردی سرسخت و قاطع که « جذبه های روحانی از خود ساطع می کرد » معرفی کرده است. امام خمینی هرگونه نرمش و سازش را مورد حمله قرار می داد و توازن را به نفع انقلابی تمام عیار تنظیم می کرد. (رابرت هایزر، مأموریت در تهران، مؤسسه اطلاعات سال 65 ،ص267)

شجاعت امام خمینی: بعضی از سلطنت طلبان ادعا می کنند که آیت‌الله خمینی از آن روزی پیروز شد که آماده بود همچون یک شهید بمیرد و شاه بدان سبب شکست خورد که حاضر نبود مثل یک قهرمان بمیرد. بی شک این نظریه درستی است. رهبر انقلاب شجاعت پذیرفتن شهادت یا مرگ سرخ را داشت. از هیچ چیز نمی هراسید جز خدا. جمله معرفی از اوست که پس از آزادی فرمود: « خمینی را اگر دار هم بزنند تفاهم نخواهد کرد.» این اوج شهامت و شجاعت امام را می رساند. (صحیفه امام، ج2،ص403 و 405)

ساده زیستی: این ویژگی به شدت بر محبوبیت وی افزود. زندگی ساده و بدون تشریفات او هر بیننده ای را تحت تأثیر قرار می داد. با اینکه امام خمینی صدها مرید داشت که برای وی مال و امکانات ارائه می کردند ولی وی از پذیرش آنها خودداری کرده پیوسته راه منزل تا حرم و مدرسه را پیاده طی می کرد. وقتی برای خرید یک قطعه فرش از ایشان اجازه خواستند، فرمود گلیمی هست استفاده شود. گفتند گلیم مناسب نیست. آقا فرمودند: مگر اینجا منزل صدراعظم است. قرهی در جواب گفته بود: اینجا فوق منزل صدراعظم است، منزل امام زمان است.

و در پایان باید گفت اندیشه های امام خمینی مأخوذ از قرآن کریم و ائمه هدی (ع) بود و تجلی این نگاه موجب محبت او در دل مردم، مایه وحدت و همدلی و هماهنگی در جریان نهضت اسلامی و پیروزی انقلاب در 22 بهمن شد. امروز نیز مردم قدرشناس ایران با همدلی و هماهنگی و پرهیز از تفرقه با درک رهبری خلف بر حق خمینی کبیر؛ امام خامنه ای و مواضع شجاعانه او که مقابله با زیاده خواهی های شیطان بزرگ است، ایستادگی کرده و با بی اعتنایی به تهدیدها، ترقی و تعالی میهن اسلامی را پیگیری می‌کند. همین امر باعث شده تا در کشوری زندگی کنیم که مهمترین شاخصه اش دارا بودن امنیت در منطقه ای باشد که نا امنی در جای جای آن بیداد می کند.

* عضو هیات علمی و دبیر هم اندیشی اساتید دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی