راه‌اندازی معاملات مناقصه‌محور در بورس کالا/ سهم 40 درصدی بورس کالا در ارزش معاملات بازار سرمایه

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، حامد سلطانی‌نژاد در نشست خبری امروز خود با بیان اینکه در بورس کالا عرضه‌کنندگان، محصول خود را ارائه و خریداران آن را به بالاترین قیمت می‌خرند، افزود: علاوه‌بر این معاملاتی نیز وجود دارند که از سوی خریدار آغاز می‌شود. در این‌ معاملات، خریدار به دنبال خرید محصول موردنیاز خود به پایین‌ترین قیمت است که در صورت موافقت نهاد ناظر بازار سرمایه، این معاملات هم در بورس کالا راه‌اندازی خواهند شد.

وی تصریح کرد: پیش‌نویس معاملات مناقصه‌محور تهیه شده و پس از تصویب در هیات‌مدیره بورس کالا به سازمان بورس ارائه خواهد شد.

سهم 40درصدی بورس کالا در ارزش معاملات بازار سرمایه

وی با تاکید بر اینکه سیاست‌گذاری بورس کالا حرکت به سمت ابزارهای مالی و اوراق بهادار است، ادامه داد: ارزش معاملات بازار سرمایه در 6 ماهه نخست سال 95 معادل 35 هزار و 300 میلیارد تومان بوده است که بورس کالا 40 درصد ارزش این معاملات را به خود اختصاص داده است. بر این اساس، شرکت بورس کالا رتبه نخست را در میان بورس‌ها به لحاظ سهم ارزش معاملات بازار سرمایه را دارد.

سلطانی‌نژاد درباره حجم و ارزش معاملات محصولات صنعتی و معدنی بورس کالا نیز گفت: از ابتدای سال 95 تاکنون 4میلیون و 787 تن محصول به ارزش 7 هزار میلیارد تومان در بورس کالا معامله شده است که با کاهش 9 درصدی حجم معاملات نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه بوده‌ایم، اما با این حال ارزش محصولات این کاهش را جبران کرده است.

رشد 23 درصدی ارزش معاملات پتروشیمی در بورس کالا

مدیرعامل شرکت بورس کالا حجم معاملات پتروشیمی در این بورس را یک‌‌میلیون و 724هزار میلیون تن عنوان کرد و گفت: حجم این معاملات به میزان 32درصد و ارزش آن 23 درصد رشد را نشان می‌دهد.

وی درباره معاملات فرآورده‌های نفتی نیز اظهار کرد: علی‌رغم اینکه حجم معاملات فرآورده‌های نفتی در بورس کالا قابل توجه نبود، اما با توجه به کاهش قیمت نفت با کاهش 33درصدی ارزش معاملات مواجه بودیم.

سلطانی‌نژاد ادامه داد: بورس کالا ورود مناسبی در حوزه محصولات کشاورزی داشته است، به طوری‌که مقداری معادل یک‌میلیون و 315 هزار تن محصول در رینگ کشاورزی مورد معامله قرار گرفته است که افزایش 96 درصدی حجم معاملات و افزایش 113 درصدی ارزش معاملات را در این بخش شاهدیم.

مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران با بیان اینکه هدف‌گذاری 30 درصدی را ظرف دوسال آینده برای رینگ کشاورزی در نظر داریم، عنوان کرد: سهم معاملات رینگ کشاورزی باید به 30 درصد کل معاملات بورس کالا برسد. وی با تاکید بر اینکه طلا یکی از بازارهایی است که می‌تواند آینده روشنی در بورس کالا داشته باشد، گفت: اکنون هر 2 هفته یک‌بار عرضه مستمر شمش طلا را در بورس کالا تجربه می‌کنیم و شاهد رشد 213 درصدی معاملات در این محصول هستیم.

وی ارزش معاملات بازار فیزیکی بورس کالا در 6 ماهه اول سال 94 را 161هزار و 758 میلیارد ریال اعلام کرد و گفت: این در حالی است که معاملات بازار فیزیکی در 6 ماهه امسال معادل 167هزار و 724 میلیارد ریال بوده است که از جهت معاملات قراردادهای آتی رشد قابل‌قبولی را تجربه کردیم.

سلطانی‌نژاد عنوان کرد: در 5 ماهه امسال بازار طلا تلاطم‌های بسیاری را شاهد بود که همین امر موجب افزایش حجم معاملات بازار مشتقه می‌شود. بنابراین رشد 136درصدی در حجم معاملات قرارداد آتی سکه را تجربه کردیم.

وی همچنین از رشد معاملات سلف موازی استاندارد خبر داد و اظهار کرد: در 6 ماهه امسال 3 هزار میلیارد تومان تامین مالی از طریق سلف موازی داشته‌ایم که 2 هزار و 650 میلیارد تومان آن برای تامین مالی مطالبات گندم‌کاران صرف شده است.

به گفته سلطانی‌نژاد، در حجم بازار فیزیکی و مشتقه رشد 31 درصدی و در ارزش این معاملات رشد 62 درصدی را در 6 ماهه ابتدای سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه ارزش بازار مبتنی بر اوراق بهادار از بازار فیزیکال پیشی گرفته است، تاکید کرد: ارزش معاملات بازار فیزیکی معادل 168هزار میلیارد ریال و ارزش معاملات بازار ابزارهای مالی معادل 185هزار میلیارد ریال است.

وی درباره سهم معاملات نفتی و سلف از معاملات بازار فیزیکی بورس کالا نیز بیان کرد: در 3 ماهه نخست سال 94 تا 3 ماهه دوم امسال رقم رو به رشدی را در بازار فیزیکی داشته‌ایم که از مجموع معاملات بازار فیزیکی 54 درصد به صورت معاملات نقد و 46درصد سهم معاملات سلف بوده است.

سلطانی‌نژاد بیان کرد: این آمار نشان می‌دهد که بورس کالا توانسته در 46درصد معاملات خود برای تولیدکنندگان تامین مالی انجام دهد. به عبارتی تولیدکننده پیش از تولید کالای خود آن را فروخته و پول را نیز دریافت کرده است.

وی با بیان اینکه کل معاملات و قرارداد آتی روند صعودی قابل توجهی را در سال 95 تجربه کرد، ادامه داد: معاملات آنلاین هم توسعه بسیار مناسبی داشته است به طوری‌که نسبت به معاملات برخط در قراردادهای آتی در 6 ماهه نخست سال 94، 24درصد و در 6 ماهه نخست امسال، 51 درصد بوده است. این روند نشان می‌دهد که مشتریان نیز نسبت به معاملات آنلاین توجه ویژه‌ای دارند.

سهم 49درصدی محصولات معدنی از تامین مالی بورس کالا

وی درباره حجم تامین مالی صورت گرفته در بورس کالا نیز اضافه کرد: معاملات سلف بورس کالا عموما موجب تامین مالی شرکت‌ها می‌شود، به طوری‌که در 6 ماهه ابتدای امسال 10هزار و 600میلیارد تومان تامین مالی از طریق اوراق سلف صورت گرفته است.

سلطانی‌نژاد ابراز کرد: محصولات معدنی به میزان 49درصد، محصولات کشاورزی 31درصد، پتروشیمی 17درصد و فرآورده‌های نفتی به میزان 2درصد از تامین مالی بورس کالا سهم دارند.

وی با اشاره به راه‌اندازی گواهی سپرده سکه طلا در اسفندماه سال گذشته عنوان کرد: در ماه‌های ابتدایی امسال این معاملات به صورت آنلاین انجام شد و ارقام بازار فیزیکی و سپرده کالایی گویای این امر است که بورس کالا برنامه‌های خوبی را برای بازار طلا دارد. از سوی دیگر، رشد 13درصدی سهم ارزش معاملات را گواهی سپرده کالایی در 6 ماهه نخست امسال شاهد بوده‌ایم.

PVC و محصولات آهنی راهی بورس کالا می‌شوند

مدیرعامل بورس کالا با بیان اینکه سیاست‌گذاری ما حرکت به سمت گواهی سپرده و احیای سند گواهی سپرده برای فراهم کردن امکان تامین مالی عرضه‌کنندگان است، گفت: PVC و محصولات آهنی از جمله ذوب‌آهن و محصول سایر تولیدکنندگان که قابلیت حضور در انبار کارخانه را ندارند، راهی بورس کالا خواهند شد.

سلطانی‌نژاد از توافق شرکت بورس کالای ایران با اتحادیه آهن خبر داد و گفت: براساس این توافق، تجار آهن نیز می‌توانند از بورس کالا خریداری کنند.

به گفته وی، ممکن است این انتقاد به بورس کالا وارد شود که این بورس محل معاملات بنگاه‌ها است، اما بورس کالا علاوه بر اینکه باید زمینه معاملات بنگاه‌ها را فراهم کند، بلکه باید شرایط را برای حضور مصرف‌کنندگان کوچک‌تر نیز در بورس ایجاد کند.

وی با اشاره به ماده 33 قانون افزایش بهره‌وری محصولات کشاورزی تاکید کرد: در سال 95 با حمایت دولت از بخش کشاورزی و بورس کالا قرار شد تا محصولاتی نظیر ذرت دانه‌ای و جو دامی در این بورس عرضه شود که براساس آن سیاست قیمت تضمینی جایگزین خرید تضمینی خواهد شد و به تبع آن بار مالی دولت کاهش می‌یابد.

سلطانی‌نژاد تاکید کرد: تاکنون 65هزار و 700 کشاورز محصول جو دامی خود را به انبارهای مورد تایید بورس کالا تحویل داده‌اند که بر این اساس یک‌میلیون و 144 هزار تن محصول جو دامی تحویل انبارها شده و این کالاها در قالب گواهی سپرده و بازار فیزیکی معامله خواهند شد. البته 932 هزار تن از مجموع محصول تحویل انبارشده در بورس کالا مورد معامله قرار گرفته است.

تسویه مطالبات 51هزار کشاورز

مدیرعامل شرکت بورس کالا از تسویه مطالبات 51هزار کشاورز برای محصول جو دامی خبر داد و گفت: معاملات ذرت نیز از چند روز گذشته آغاز شده و بخشی از این محصول در استان‌هایی که انبار مناسب وجود دارد، در قالب گواهی سپرده با سیاست قیمت تضمینی معامله می‌شوند. در استان‌هایی هم که انبارهای مناسب موجود نیست، سیاست عرضه مستقیم در بورس کالا اجرایی خواهد شد.

فرصت یک ماهه قانونی به شرکت‌های پتروشیمی برای عرضه در بورس کالا

وی با بیان اینکه در عرضه محصولات پتروشیمی انحصار و شبه‌انحصار وجود دارد، گفت: از این رو شورای رقابت رای داد تا از بورس کالا برای عرضه این محصولات استفاده شود و شرکت‌های پتروشیمی نیز برای اقدام در این زمینه فرصت یک‌ماهه دارند.

سلطانی‌نژاد ادامه داد: ورود شورای رقابت به عرضه محصولات پتروشیمی به علت انحصاری بودن این محصول بود.

به گفته وی، سازوکار قراردادهای بلندمدت در بورس کالا از گذشته وجود داشته اما مورد استفاده قرار نمی‌گرفت که اکنون با ایجاد تغییر و تحولاتی در این زمینه برای گروه کالایی پتروشیمی استفاده می‌شود.

سلطانی‌نژاد اظهار کرد: بحث عرضه‌های خاص در پتروشیمی نیز مطرح بود که برای اینکه از شفافیت دور نشویم، پیشنهاد کردیم تا این محصولات نیز در بورس کالا عرضه شود. ضمن اینکه مکانیزم عرضه‌های خاص هم سال‌هاست که در بورس کالا راه‌اندازی شده است.

مدیرعامل شرکت بورس کالای ایران تعداد انواع محصولات پتروشیمی معامله شده در بازار را 300 نوع محصول اعلام کرد و گفت: اکنون تعداد کمی از شرکت‌های پتروشیمی محصول خود را در بازار آزاد عرضه می‌کنند و تعداد آنها انگشت‌شمار است که بورس کالا درصدد پذیرش آنها است.

وی درباره مقاومت پتروشیمی‌ها برای اجرایی کردن دستورالعمل مجلس و عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا گفت: دستورالعمل شورای رقابت درباره پتروشیمی مصوبه مجلس را دارد و باید به آن عمل شود.

سلطانی‌نژاد تصریح کرد: در مورد فولاد نیز شاهدیم که ظرف چند سال گذشته برای حمایت از تولید داخلی تعرفه‌ای برای واردات این محصول وضع شده است که این موردنظر پایین‌دستی‌های فولاد نیست.

وی ادامه داد: این موضوع خارج از حیطه‌ وظایف و اختیارات بورس کالاست و ارتباط چندانی به ما ندارد، اما آنچه که در بورس کالا عرضه می‌شود براساس مزایده است و ما به دنبال انحصار نه در سمت عرضه و نه در سمت تقاضا هستیم.

سلطانی‌نژاد افزود:‌ اگر خریداران فکر می‌کنند که قیمت عرضه در بورس کالا بالاست، باید تا زمان متعادل شدن قیمت‌ها از خرید خود صرفنظر کنند و یا اگر قیمت‌ها را نسبت به قیمت جهانی بیشتر می‌دانند، باید وارد فاز عرضه شوند تا با کاهش در قیمت‌ها مواجه شویم.

وی بیان کرد: کسانی که نسبت به نحوه قیمت‌گذاری اعتراض دارند، حتی یک کیلو محصول هم از بورس کالا خرید نمی‌کنند، بنابراین به جای اشکال‌گیری از یک فرآیند باید وارد گود شد.

سلطانی‌نژاد همچنین از تدوین دستورالعمل بازگردانی بورس کالا و تایید آن از سوی سازمان بورس خبر داد.

وی درباره عرضه شکر در بورس کالا نیز عنوان کرد: با وجود اینکه ما از عرضه‌های سلف استقبال می‌کنیم، اما حجم آن باید با عرضه نفتی تناسب داشته باشد. در زمان التهاب بازار شکر بیش از عرضه سلف نیازمند عرضه نفتی بودیم که متاسفانه این اتفاق رخ نداد، اما با این حال نتایج خوبی را کسب کردیم و میزان معاملات شکر در 6 ماهه ابتدای امسال در بورس کالا به 380 هزار تن رسید.

راه‌اندازی فاز آزمایشی اختیار معامله در بورس کالا

سلطانی‌نژاد اظهار کرد: تا پایان امسال فاز آزمایشی معاملات اختیار معامله را در بورس کالا راه‌اندازی می‌کنیم.

به گفته وی، ایجاد زنجیره سلف موجب انجام معاملات تهاتری می‌شود که به همین منظور بورس کالا به دنبال راه‌اندازی آن است.

مدیرعامل شرکت بورس کالا درباره برنامه‌های آتی این شرکت نیز اعلام کرد: راه‌اندازی معاملات قراردادهای اختیار معامله در محصولاتی مانند سکه و ذرت، راه‌اندازی معاملات قراردادهای آتی ارز و PVC، ایجاد معاملات گواهی سپرده کالایی محصولات صنعتی و پتروشیمی، تابلوی مناقصه، معاملات زنجیره‌ای سلف و زمینه‌سازی برای راه‌اندازی معاملات تهاتری از جمله برنامه‌های آتی بورس کالا است.

وی خاطرنشان کرد: همچنین اجرای سیاست قیمت تضمینی درباره ذرت، پیگیری عرضه 3 میلیون تن گندم از سوی شرکت بازرگانی دولتی، پیگیری راه‌اندازی معاملات اوراق مجوز کالایی، طراحی مدل کسب‌وکار برای بازار فیزیکی و مشتقه به تفکیک گروه‌های کالایی، طراحی و اجرای سیستم مدیریت ریسک یکپارچه و یکپارچه‌سازی سامانه‌های معاملات (SSO) از دیگر برنامه‌ها و راهبردهای بورس کالا در آینده است.