آنچه باید سال اولی‌های دانشگاه بدانند
دانشجوی تازه‌وارد، نیاز دارد که مجموعه‌ای از آموزش‌های ضروری را بگذراند تا بتواند با الزامات محیط جدید، کنار بیاید و با هنجارهای دوران دانشجویی آشنا شود.
به گزارش گروه رسانه های دیگر خبرگزاری آنا، روزنامه جام‌جم نظر صاحب‌نظران را در این رابطه جویا شد و نوشت: تقریبا یک ماه و نیم قبل، ده‌ها هزار کنکوری بر سر کرسی‌های دانشگاهی به رقابت علمی پرداختند تا بتوانند در رشته و دانشگاه مورد علاقه شان تحصیل کنند.
با گذشتن از خوان کنکور، بلافاصله خوان دیگری شروع می‌شود که اگر دانشجوی سال اولی نتواند این خوان را مدیریت کند، احتمال دارد تمام زحمات سال‌های گذشته‌اش هدر برود. وقتی فردی از محیط دانش آموزی، پای به محیط دانشجویی می‌گذارد، ناخودآگاه با فضایی جدید آشنا می‌شود که این دنیای تازه با سبک زندگی در دوران مدرسه از زمین تا آسمان فرق دارد. ورود به سال اول دانشگاه را می‌شود شبیه دوران نوجوانی دانست. همان طور که دوران نوجوانی، دورانی گنک و مبهم است که فرد بین دوران کودکی و جوانی سرگردان است، بسیاری از دانشجویان سال اولی هم چنین حس معلق بودنی را تجربه می‌کنند.
دانشجوی سال اولی، نه دیگر آن دانش‌آموز بازیگوش مدرسه است که دغدغه‌هایش محدود به خانه و مدرسه شود و نه دانشجوی سال آخری است که سال‌هاست، از فضای مدرسه دل کنده و حالا دغدغه‌هایی مشابه بزرگسالان را تجربه می‌کند.
دانشجوی تازه‌وارد، نیاز دارد که مجموعه‌ای از آموزش‌های ضروری را بگذراند تا بتواند با الزامات محیط جدید، کنار بیاید و با هنجارهای دوران دانشجویی آشنا شود. در این نوشتار ضمن گفت‌وگو با کارشناسان خبره این حوزه، به گوشه‌ای از این آموزش‌های ضروری برای دانشجویان سال اولی اشاره شده است. اگرچه برای خیلی از دانشجویان سال اولی و خانواده‌هایشان، محیط دانشگاه، محیطی امن و عاری از آسیب اجتماعی شناخته می‌شود، اما واقعیت این است که در محیط دانشگاه هم انواع و اقسام آسیب‌های علمی و اجتماعی رواج دارد که دانشجوی سال اولی باید با آگاهی و چشم باز از این خطرات پیش رو، آگاه باشد تا بتواند از دانشگاه به عنوان پله‌ای برای موفقیت علمی و اجتماعی بهره ببرد.
ریشه‌های افت تحصیلی را بخشکانید
دکتر بیژن وثوقی وحدت/ معاون دانشجویی دانشگاه صنعتی شریف
با اجرای طرح‌های متعددی می‌توان مشکلات دانشجویان سال اولی را کاهش داد. مثلا با برگزاری اردوهایی مختص دانشجویان سال اولی می‌توان زمینه آشنایی آنها با یکدیگر را فراهم کرد تا یخ روابط آنها بشکند. این کار در کاهش اضطراب و افسردگی در بدو ورود به دانشگاه و کاهش دلتنگی در بین دانشجویان تازه وارد نقش جدی دارد. همچنین می‌توان با اجرای طرح پشتیبان، کاری کرد که دانشجویان سال اولی، دچار افت تحصیلی نشوند. در طرح پشتیبان، دانشجویان سال بالاتر به دانشجویان تازه‌وارد در حوزه‌های علمی فرهنگی کمک می‌کنند تا دانشجوی سال اولی با ورود به محیط جدید، دچار اضطراب و افت تحصیلی نشود. اینها طرح‌هایی است که سال‌هاست در دانشگاه صنعتی شریف برگزار می‌شود.
واقعیت این است که دانشجویان با ورود به دانشگاه، متوجه می‌شوند که حجم فعالیت‌های درسی‌شان به نسبت دوران مدرسه، یکباره بالا رفته، اما در عین حال، باید فعالیت‌های فوق‌برنامه در دانشگاه‌ها جدی گرفته شود تا وقت دانشجو در دانشگاه‌ها، فقط به درس و تحصیل نگذرد. همچنین ضروری است، سیستم آموزشی ما هم پویا و جذاب باشد تا انگیزه دانشجویان تازه وارد برای ادامه تحصیل، بیشتر شود، نه این که با ورود به دانشگاه و سخت‌تر شدن فرآیند تحصیل، از سیستم آموزشی دلسرد شوند.
در مسیر آماده‌سازی دانشجو برای پذیرش فضای تحصیلی جدید، باید خانواده‌ها هم به میدان بیایند و در باره مسائل جنسی هم با کنکوری‌ها صحبت کنند و این مسائل را سانسور نکنند تا دانشجوی تازه وارد، دچار شکست عشقی نشود و با انتخاب صحیح زوج، زمان و شرایط مناسب برای ازدواج و تهدیدهای جنسی پیش‌رو، آشنا شود. چنین آموزش‌هایی از سوی خانواده و دانشگاه از انحراف علمی، درسی و اخلاقی دانشجوی تازه وارد پیشگیری می‌کند.
به اینها می‌گویند: خوره اهداف
دکتر غلامرضا رخشنده رو/ عضو هیات علمی دانشگاه شیراز
دانشجوی سال اولی برای نخستین بار زندگی در خوابگاه‌ها را تجربه می‌کند. زندگی در خوابگاه ها، به خودی خود، نه خوب است و نه بد، بلکه یک فرصت و تهدید توامان است و دانشجو باید با آموزش صحیح و کسب تجربه، تلاش کند که تهدیدهای زندگی خوابگاهی را به صفر برساند.
دانشجوی سال اولی در یک سن بحرانی وارد دانشگاه می‌شود و دور بودن از خانواده هم ممکن است موجب دلتنگی او شود. این دانشجویان باید مراقب باشند که دلتنگی بر فرآیند تحصیل آنها تاثیر منفی نگذارد. دانشجویان می‌توانند با انتخاب دوستانی خوب و صالح در دانشگاه، فضای روحی بهتری برای ادامه تحصیل ایجاد کنند.
تجربه نشان داده، دانشجویانی که از شهرهای کوچک‌تر به شهرهای بزرگ‌تر می‌آیند، بیشتر در معرض آسیب‌های اجتماعی و علمی در دانشگاه‌ها و فضای خوابگاه‌ها هستند، زیرا این افراد یکباره با فضای فرهنگی جدیدی مواجه می‌شوند که اگر نتوانند با این فضای فرهنگی جدید کنار بیایند، دچار یاس و سرخوردگی می‌شوند.
همچنین دانشجویان دختر هم در بین دانشجویان سال اولی، ممکن است بیشتر تحت تاثیر فضای خوابگاه‌ها و درواقع بیشتر تحت تاثیر محیط جدید قرار بگیرند، زیرا اغلب آنها حساس تر و تاثیرپذیرتر از دانشجویان سال بالاتر هستند. استفاده از خدمات مشاوره دانشگاهی و راهنمایی گرفتن از استادان و دانشجویان مقاطع بالاتر، می‌تواند به دانشجو در کنترل احساس دلتنگی و حل تضاد فرهنگی کمک کند.
به هر شغل دانشجویی تن ندهید
دکتر روح‌الله طالبی/ عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت
برخی دانشجویان به محض ورود به دانشگاه، تلاش می‌کنند استقلال مالی داشته باشند و به همین منظور، تلاش می‌کنند خیلی سریع، یک شغل دانشجویی پیدا کنند. در حالی که این دانشجویان باید آگاه باشند که نباید به هر کاری تن دهند، زیرا خیلی از کارهای دانشجویی باعث می‌شود که دانشجو از مطالعه دور شود و همین اتفاق در بلندمدت به افت تحصیلی وی منجر می‌شود.
از سوی دیگر، وقتی نمرات دوران دبیرستان برخی دانشجویان سال اولی را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که خیلی از آنها در دوران مدرسه، نمرات خوبی داشته‌اند، اما به محض ورود به دانشگاه دچار افت تحصیلی شده‌اند. برای ریشه یابی این موضوع باید مسائل روحی و روانی درس خواندن در محیط جدید را لحاظ کرد، زیرا خیلی از دانشجویان تازه وارد از بافتی سنتی وارد کلانشهرها می‌شوند، ولی نمی‌توانند با ریزه کاری زندگی در این شهرها
کنار بیایند.
همچنین نباید از خاطر برد که منابع درسی در دوران دانشگاه، مثل دوران دبیرستان نیست. اگر در مدرسه، فقط یک کتاب درسی برای هر امتحانی به عنوان مرجع اصلی شناخته می‌شد، اما در دانشگاه باید دانشجوی سال اولی بیاموزد برای هر درسی از چند منبع مختلف استفاده کند. نیاموختن همین مهارت مهم باعث می‌شود عده‌ای از دانشجویان تازه وارد نتوانند نمرات خوب خود در دوران مدرسه را در دانشگاه هم تکرار کنند.
اعتیاد در کمین دانشجویان
دکتر فرشاد ابراهیم‌پور/ عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
دانشگاه، جزیره‌ای جدا افتاده از جامعه نیست. به همین دلیل، ممکن است آسیب‌های اجتماعی مثل اعتیاد هم در فضای دانشگاه‌ها وجود داشته باشد. البته واقعا این طور نیست که درصد فراوانی اعتیاد و سایر آسیب‌های اجتماعی در دانشگاه‌ها بیشتر باشد، ولی به دلیل این که فضای دانشگاه بیشتر رصد می‌شود، آسیب‌های اجتماعی آن بیشتر در رسانه‌ها و جامعه، نمود پیدا می‌کند.
بدیهی است، اگر دانش‌آموزی تحت تربیت درست قرار گرفته و واقعا به این باور فرهنگی رسیده باشد که اعتیاد به مواد مخدر و سیگار، اکراه‌آمیز است، بسیار بعید است چنین دانشجویی در محیط دانشگاه، معتاد شود.
بارها شنیده‌ایم که گاه، برخی دانشجویان برای بیدار ماندن در شب امتحان قرص ریتالین مصرف می‌کنند، اگرچه وقوع چنین اتفاق‌هایی بعید نیست، اما اگر دانشجو به شکلی دوران تحصیلش را جدی بگیرد که نیازی به درس خواندن در شب امتحان نداشته باشد، نیازی به بیدار ماندن در شب امتحان نیست.
درست است که افزایش نظارت بر محیط دانشگاه و فضای خوابگاه‌ها می‌تواند ناهنجاری‌هایی مثل اعتیاد را کنترل کند، ولی این ناهنجاری‌ها صرفا با اقدامات امنیتی قابل حل نیست. آموزش مداوم در دانشگاه‌ها و فرهنگسازی در محیط خوابگاه‌ها می‌تواند این آسیب‌ها را به زانو دربیاورد تا دانشجو به محض مشاهده یک آسیب اجتماعی، تحت تاثیر آن قرار نگیرد.
البته از بعد کلان، نیاز داریم که سیاست بومی گزینی در نظام آموزش عالی جدی گرفته شود تا حضور در خوابگاه ها، صرفا به دانشجویان تحصیلات تکمیلی یا دانشجویان متاهل محدود شود. اگر چنین اتفاقی بیفتد، دانشجویان سال اولی، کمتر در معرض آسیب‌های اجتماعی خواهند بود.
انتهای پیام/
