دستبافته‌های زنان عشایر با نقش‌های «شادی» گره خورد

به گزارش گروه فرهنگی آنا و به نقل از روابط عمومی فرهنگستان هنر، این نمایشگاه شامل 18 اثر از طرح‌ها و نقش‌های شادی تاکی بود که با عنوان « گبه‌های شادی» و به یاد زنده‌یاد پرویز کلانتری افتتاح شد.
آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه، دست‌بافته‌های زنان و دختران ایل قشقایی است که با طرح‌ها و نقوش گرافیکی شادی تاکی همراه است. وی در خصوص خلق آثارش گفت: این نقوش و طرح‌ها برگرفته از سنت و فرهنگ مردم عشایر ایران است.
وی که دارای مدارک کارشناسی فرش و کاردانی و کارشناسی ارشد گرافیک است درباره علاقه‌اش نسبت به طراحی گبه اظهار داشت: علاقه‌مند بودم تا در رشته‌های تحصیلی که دنبال می‌کردم به نوعی ارتباط ایجاد کنم، ولی پیوند هنری مدرن چون گرافیک با فرش که هنری کاملا سنتی است، بسیار سخت بود. به همین خاطر سعی کردم آن را بر روی بوم نیاورم بلکه «گبه» را به دلیل آزادی و رهایی که در طرح و نقوش و نوع بافت درشت آن داشت، انتخاب کردم.
شادی تاکی که علاوه بر طراحی، پژوهشگر هنری است و مقالاتی نیز در این باره از وی منتشر شده‌است، درباره ایده‌پردازی‌هایش گفت: اساس کار بر طرح‌های ذهنی بود که ریشه در سنت‌ها داشت. تلاش می‌کنم تا طرح‌ها و نقشه‌‌هایی که کار می‌کنم با مطالعه و پشتوانه فرهنگی باشد. این است که از موسیقی، خصوصا لالایی‌ها، مراسم و فرهنگ عشایر بهره می‌برم و در میان زنان عشایر که فرهنگی غنی دارند، روزهایی را سپری می‌کنم تا بتوانم آنچه در بطن این جامعه وجود دارد را شناسایی و به کار ببرم.
وی از دیگر دلایلی که به این هنر اهتمام دارد، اشاره کرد و گفت: گبه بافی هنری کاملا زنانه‌ است. چنانکه از زمانی که پشم گوسفند توسط مردان چیده می‌شود، کار زنان سپرده می‌شود. یعنی تمامی مراحل ریسندگی، رنگرزی، چله‌کشی و بافت تا زمانی که به گبه‌ای زیبا تبدیل می‌شود،‌ همه در سایه زنان عشایر و به دست آن‌ها صورت می‌گیرد.
این هنرمند در خصوص استفاده از نوشته‌هایی که در طراحی گبه استفاده می‌کند، عنوان کرد: از آنجا که به ادبیات علاقه‌مندم، وقتی وارد مطالعه فرهنگ عشایری شدم، توانستم با اشعار فولکلوری که سینه به سینه در میان این عشایر و به زبان بومی‌ آن‌هاست، آشناشوم. به همین دلیل حتی جملات یا کلمه‌هایی را که در طرح‌هایم وجود دارند، با همان زبان عشایر به کار می‌برم. به عنوان مثال من فارسی این اشعار را می‌خواندم و آن حس به من منتقل می‌شود، سپس همان اشعار ترکی بر روی گبه‌ها بافته می‌شود. دلیل دیگر این بود که در بافت گبه‌های عشایری خیلی از خط استفاده نمی‌شود و علاقه داشتم که خط به عنوان شاخصه کارم باشد.
وی گبه‌های عشایری را که در بازار امروز وجود دارد بسیار ساده توصیف کرد و افزود: من مقاله‌ای تحقیقاتی به همراه دکتر فرزان سجودی داشتم و در این پژوهش متوجه شدیم که گبه‌های امروزی به دلیل توریست پسند بودن آن، بیشتر بستری سفارشی پیدا کرده‌اند، این است که شما در بازار گبه طرح‌های بسیار ساده را می‌بینید در حالیکه گبه‌ها اصالتشان شلوغی طرح و رنگارنگ بودن آن است. در طرح‌هایی که کار می‌کنم سعی کردم لباس‌های زیبای عشایری به همراه چیدمان چادرهایشان که دارای فرم‌های متنوع و رنگ‌های گوناگون است، استفاده کنم. همینطور آداب و رسوم و جشن‌هایشان را در طراحی‌هایم لحاظ کردم و این فرم‌ها را دستمایه اصلی کارم قرار دادم.
این گرافیست در خصوص ترکیب‌بندی رنگ تصریح کرد: در این آثار بافت گبه از نظر تکنیک، هیچ تفاوتی با دیگر آثار گبه ندارد. یعنی نوع بافت، تارو پود، پشم و استفاده از رنگ‌های طبیعی همه کاملا عشایری است، آنچه در برخی اوقات تغییر می‌کند، رنگ برخی از نخ‌هاست. به عنوان مثال اگر زردی که در طراحی‌هایم استفاده کردم با رنگ عشایری اندکی متفاوت بود در کنار زنان در روند رنگرزی سعی می‌کنیم آن را به نوعی به رنگ طرح نزدیک کنیم و آنرا با روش‌های سنتی روشن یا تیره نماییم.
شادی تاکی به کارهای جدیدی که به تازگی خلق کرده اشاره و گفت: ابعاد آثاری که به تازگی خلق شده کوچکتر است اصولا سعی کردم که ابعاد کارم از اندازه‌هایی که بازاری است، جدا شود تا کارها از حالت فرش بودن خارج و بیشتر حالت تزئینی به خود بگیرد.
وی در پایان گفتگوی خود به تشریح یکی از نقوش طراحی‌شده‌اش پرداخت و گفت: همانطور که در طراحی این فرش می‌بینید نوشته‌ای با عنوان «یورقا هلی» به کار برده شده‌است که یکی از رقص‌های محلی زنان عشایری است که با دستمال انجام می‌شود، و در کنار آن تابلوی دیگری است که «آقور هلی» بر روی آن نقش بسته و اشاره به رقص زنان کهنسال عشایر دارد. در مبانی گرافیکی آنجا که مربوط به رقص زنان جوان می‌شود کمی مواج‌تر است ولی در تابلوی دیگر از خطوط افقی استفاده شده است که ریتم کندتری به آن می‌دهد.
نمایشگاه «گبه‌های شادی» تا پایان شهریور در نگارخانه جهان مرکز هنرپژوهی‌نقش‌جهان وابسته به فرهنگستان‌هنر میزبان نگاه گرم بازدید‌کنندگان است. علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند روزهای شنبه تا چهارشنبه، به غیر از روزهای تعطیل، ساعت 10 تا 17 به نشانی خیابان ولی‌عصر(عج)، بالاتر از خیابان شهید بهشتی، ضلع جنوب غربی بوستان ساعی، شماره‌ 2169 مراجعه کنند.