برتری چین در اتوماسیون صنعتی مدیران صنعتی غربی را نگران کرده است

مدیران اجرایی غربی پس از مشاهده مستقیم خطوط تولید پیشرفته و کاملاً رباتیک در چین، این کشور را نه تنها یک رقیب، بلکه یک قدرت دگرگون‌کننده در عرصه تولید جهانی می‌دانند. این مدیران در بازگشت به کشور‌های خود، تصویری از کارخانه‌های تاریک ارائه کرده‌اند؛ مجموعه‌هایی که به دلیل فعالیت شبانه‌روزی ربات‌ها، حتی نیازی به روشنایی ندارند و نیروی انسانی در آنها به حداقل ممکن رسیده است. این سطح از اتوماسیون، به ویژه در صنعت خودرو‌های الکتریکی، شرکت‌های غربی را با این واقعیت رو‌به‌رو کرده که ممکن است به سرعت از این رقابت عقب بمانند.

سفر اخیر مدیران به چین به قدری تأثیرگذار بوده که برخی از آنها تصمیم به بازنگری در استراتژی‌های کلان شرکت‌های خود گرفته‌اند. اندرو فارست، بنیانگذار شرکت معدنی «فورتسکیو»، پس از بازدید خود اعلام کرد که تلاش‌ها برای تولید داخلی پیشرانه‌های خودرو‌های الکتریکی را متوقف کرده است. او در توصیف مشاهدات خود گفت: «در آنجا انسانی وجود ندارد؛ همه چیز رباتیک است.» این تغییر رویکرد نشان می‌دهد که برخی رهبران غربی حس می‌کنند کشورشان امکان رقابت مؤثر در حوزه‌هایی، چون تولید پیشرفته را از دست داده است.

این نگرانی در میان مدیران صنعت خودروسازی نیز به وضوح دیده می‌شود. جیم فارلی، مدیرعامل شرکت فورد، ماه گذشته در مصاحبه‌ای با د ورج تأکید کرد: «ما در یک رقابت جهانی با چین هستیم و این رقابت فقط به خودرو‌های الکتریکی محدود نمی‌شود. اگر در این رقابت شکست بخوریم، آینده‌ای برای فورد وجود نخواهد داشت.» او همچنین اذعان کرد که خودرو‌های چینی اکنون از نظر کیفیت، فناوری و هزینه تولید به سطحی فراتر از رقبای غربی رسیده‌اند.

داده‌های رسمی نیز این مشاهدات را تأیید می‌کند. چین با در اختیار داشتن ۲۹۵ هزار ربات صنعتی، فاصله‌ای عمیق با ایالات متحده با ۳۴ هزار ربات و بریتانیا با تنها ۲۵۰۰ ربات ایجاد کرده است. این شکاف آماری نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری گسترده و راهبردی چین برای تسلط بر آینده صنعت تولید است و شکاف فزاینده در کارایی و بهره‌وری را به تصویر می‌کشد. این جهش فناورانه تنها به محیط کارخانه محدود نمی‌شود؛ برای مثال، در بندر شانگهای، عملیات لجستیکی سنگین به کشتی‌های باری بدونِ خدمه و خودران واگذار شده است که نمادی از حرکت چین به سمت لجستیک هوشمند و کاملاً خودکار محسوب می‌شود.

تحلیلگران معتقدند این رویکرد تنها با هدف کاهش هزینه‌ها و افزایش سودآوری، آن‌طور که در غرب مرسوم است، دنبال نمی‌شود. ریان ویتون، تحلیلگر موسسه بیسمارک آنالیسیس، در این باره به روزنامه تلگراف گفت: «چین با یک مشکل جمعیتی قابل توجه رو‌به‌رو است و تولیدات این کشور به طور کلی کارگرمحور است. بنابراین، آنها به صورت پیشگیرانه به دنبال اتوماسیون حداکثری هستند تا این کاهش جمعیت را جبران کرده و یک مزیت رقابتی پایدار برای خود ایجاد کنند.»

گرگ جکسون، مدیرعامل شرکت بریتانیایی تأمین انرژی «اوکتوپوس»، نیز معتقد است که مزیت رقابتی چین دیگر صرفاً به یارانه‌های دولتی و دستمزد‌های پایین وابسته نیست. او گفت: «شما تغییری را احساس می‌کنید که در آن، رقابت‌پذیری چین از این عوامل فراتر رفته و به تعداد زیادی مهندس ماهر و تحصیل‌کرده که بی‌وقفه در حال نوآوری هستند، متکی شده است.»

این تحولات تنها به بخش تولید محدود نمی‌شود. چینی‌ها نه تنها روی افزایش شمار ربات‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بلکه در ادغام هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء و اتوماسیون صنعتی، سرعت اجرا را به سطحی رسانده‌اند که برای شرکت‌های غربی شوک‌آور است. این کشور در چارچوب یک برنامه ده‌ساله، سرمایه‌گذاری عظیمی برای تبدیل هوش مصنوعی به موتور اصلی رشد اقتصادی کشور انجام داده است.

نشانه‌های اولیه تسلط صنعتی چین، به ویژه در بازار خودرو‌های الکتریکی، هم‌اکنون آشکار شده است. در حالی که ایالات متحده با وضع تعرفه‌ها و اقدامات حمایتی تلاش می‌کند از تولیدکنندگان داخلی خود در برابر رقابت شدید محافظت کند، خودرو‌های الکتریکی ساخت چین تأثیر قابل توجهی بر بازار اروپا گذاشته‌اند. ساندر توردویر، اقتصاددان ارشد مرکز اصلاحات اروپایی، در این زمینه اظهار داشت: «رباتیک، اگر به خوبی به کار گرفته شود، می‌تواند بهره‌وری اقتصاد را به شدت افزایش دهد. اگر چین در این زمینه بسیار خوب عمل می‌کند، ما نیز باید برای رسیدن به آنها تلاش کنیم، زیرا بسیاری از کشور‌های اروپایی نیز مانند چین با پدیده سالمندی جمعیت مواجه هستند.»

در حال حاضر، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های واردات در ایالات متحده همچنان مانع از ورود گسترده خودرو‌های چینی شده است. با این حال، کیفیت و جذابیت این محصولات به حدی است که حتی مدیران ارشد شرکت‌های رقیب را نیز تحت تأثیر قرار داده است. مدیرعامل فورد در اظهارنظری جالب فاش کرد که شخصاً یکی از محصولات شرکت چینی شیائومی را تجربه کرده است: «ما یک دستگاه از آن را از شانگهای به شیکاگو آوردیم و من شش ماه است که با آن رانندگی می‌کنم و نمی‌خواهم آن را کنار بگذارم.» این تجربه مستقیم، شرکت‌های غربی را با این سؤال دشوار رو‌به‌رو کرده است: چگونه می‌توان در جهانی که چین در حال تعیین سرعت آن است، عقب نماند؟