از قطعی برق زنجیره تولید تا یک قدمی افزایش تورم/ بحران کمبود سوخت در شهرک‌های صنعتی

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری آنا، امکان ندارد در ایران زندگی کنی و درگیر خاموشی‌های مکرر برق در تابستان و زمستان نباشی؛ این خاموشی‌ها برای هر قشری در جامعه تبعات منفی و سختی‌های خاص خود را دارد؛ مردم نیمی از زندگی کاری و غیرکاری خود را به دلیل خاموشی از دست داده و بخشی از عمرشان تلف می‌شود. اختلالات اینترنتی هم که در پی خاموشی برق رخ می‌دهد، روی دیگر موانع متعدد زندگی این روزهاست؛ بانک‌ها در ارائه خدمات مناسب به مردم ناتوانند، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی که برق اضطراری بخشی از نیاز آنها را پاسخ می‌دهد بسیار نگران قطعی برق هستند، شرکت‌های دولتی و خصوصی هم با نبود برق به طور کامل خاموش شده و عملکرد آنها به صفر مطلق می‌رسد. 

خانه‌ها هم در زمان خاموشی، سردتر از همیشه ودر برخی مواقع حتی غیرقابل سکونت می‌شوند. اما مشکلات به اینجا ختم نشده و صدای بلند صنایع این روز‌ها در اخبار رسمی و غیررسمی بسیار پیچیده است. معادن به عنوان بخش مادر و صنایع در جایگاه زنجیره ارزش افزوده و بخش‌های پایین‌دست، به دلیل نبود برق در تابستان، اواخر پاییز و کل زمستان، از حرکت ایستاده و توانی برای ادامه ندارند. دولت به معادن و صنایع مختلف اعلام کرده برای کاهش زیان‌دهی، شب‌ها کار کنند یا از انرژی‌های جایگزین مانند گازوئیل استفاده کنند.

بر وفق مراد گرانی

این روز‌ها فضای مجازی پر شده از داد و بیداد فعالان صنعتی؛ شهرک‌های صنعتی به دلیل قطعی‌های گسترده برق، کاملا متوقف شده‌اند و همین دلیل گلایه آنهاست. هرچند نباید این اعتراض را مختص به آنها دانسته و خود را جدای از فعالیت شهرک‌های صنعتی و همچنین معادن بدانیم. شهرک‌های صنعتی به دلیل قرارگیری در حلقه‌های اول زنجیره تولید، با شکل‌گیری هر ایرادی در روند و عملکرد آنها، سایر حلقه‌ها و در نهایت روند تامین بازار دچار اختلال جدی می‌شود. 

گرانی، کمبود کالا و سایر موارد اینچنین که در تمامی بازار‌های اقتصادی ایران وجود دارد، برخواسته از وجود اشکال در فعالیت زنجیره تولید است. دولت در شرایطی که نسبت به این مسائل بی‌توجه است، صنایع و معادن را به استفاده از گازوئیل دعوت کرده، در حالیکه استفاده از همین سوخت جایگزین هم با چالش‌های زیادی روبه‌روست. گازوئیل، سوختی در اصطلاح یارانه‌ای بوده و سهمیه‌بندی دارد؛ دولت برای هر بخش (اگر واجد شرایط دریافت بادش) میزان گازوئیل مشخصی را در نظر می‌گیرد تا واحد تولیدی از آن استفاده کند.

این سوخت رایگان نبوده و فعالان باید قیمت‌های بالایی را برای تهیه گازوئیل بپردازند. اما این تمام ماجرا نیست؛ ژنراتور‌هایی که با استفاده از گازوئیل برق تولید می‌کنند، تا سال‌های گذشته نهایتا ۴۰ میلیون تومان (قیمت‌ها براساس حجم متفاوت است) قیمت داشت، اما همان دستگاه امسال پاییز حتی تا ۵۰۰ میلیون تومان هم فروخته شد. افزایش سنگین قیمت ژنراتورها، به دلیل افزایش تقاضا در پی گستردگی قطعی برق است.

ایران، یک پولدار فقیر

فرض کنیم یک واحد صنعتی بتواند هزینه ژنراتور و سهمیه گازوئیل خود را بپردازد؛ کمبود سوخت و نرسیدن گازوئیل به بسیاری از واحد‌های صنعتی و معدنی، چالشی به مراتب سنگین‌تر و بدتر است. گازوئیل سوختی نیست که حتی بتوان در بازار آزاد آن را پیدا کرد. اگر هم قاچاق و یا به صورت‌های مختلف غیرقانونی فروخته شود، قیمتی به مراتب بالاتر دارد که تهیه آن را دشوارتر می‌کند.

مسئله اصلی اینجاست؛ کشوری که مقام دوم جهان را به لحاظ دارا بودن ذخایر گازی دارد و ۱۷ درصد کل گاز جهان را داراست، چرا باید به دلیل کمبود سوخت، ابتدا برق شهری و صنعتی را قطع کند، دست به مازوت‌سوزی زده و هوای شهر‌ها را آلوده‌تر کند و در نهایت با درنظر گرفتن میزان محدودی گازوئیل برای صنایع و معادن، قطعی واحد‌های تولیدی و افزایش تورم در تمامی بخش‌ها را قطعی کند؟ ایران از نظر دارایی نه تنها سوخت‌های فسیلی، بلکه انرژی‌های تجدید پذیر هم کشوری غنی و بااصالت است. همچنان چشم بسیاری از کشور‌های عربی و غربی به ذخایر نفت و گاز ایران است و کارشناسان به صورت مستمر درباره ظرفیت‌های تولید انرژی پاک در ایران صحبت می‌کنند. اما هر سال ایران خاموش‌تر شده و هوای کشور چند قدم بیشتر تا تبدیل شدن به یک جهنم واقعی فاصله ندارد.

مردم مقصر، دولت فداکار

شناخته شدن تهران به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان، نه‌تنها مسئولین را به خود نیاورد، بلکه شهردار تهران با اعتماد به نفس اعلام کرده به خود درباره اجرای قانون هوای پاک نمره قبولی می‌دهد. رئیس جمهور هم به دنبال دلاری کردن بنزین بی‌کیفیت شهروندان است و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هم مردم را پرمصرف توصیف می‌کنند. در هیچ جای تحلیل دولتمردان و سایر نهاد‌های مربوط و غیرمربوط، عملکرد تاسف‌برانگیز دولت‌ها طی ادوار اخیر، هیچ نقشی در وضعیت اسف‌بار موجود ندارد. اگر دولت نمی‌تواند مالیات‌های سنگینی که با بهانه‌های واهی و غیرواهی از شهروندان می‌گیرد را صرف امور جاری و درآمد‌های حاصل از فروش نفت را خرج بهبود و تقویت زیرساخت‌های صنعت نفت ایران کند، قطعا مشکل از مردم است.

 اگر دولت نمی‌تواند منشا اصلی تورم را پیدا کرده و با راهکار‌های اصولی جلوی رشد آن را بگیرد، اگر دولت نمی‌تواند از نفت با ارزش خود، بنزین با کیفیت تولید کند و همان را با نرخ ریال و نه به دلار به دست شهروندان برساند، و هزاران اگر دیگر مردم مقصرند. ما همه مقصریم جز شما دولتمرد. متاسفیم که در انجام وظایف شما کوتاهی کردیم.