تعامل کمیسیون انرژی با وزرات نفت چگونه خواهد بود؟/یارکشی برای ریاست کمیسیون

حوری قاسمی،خبرنگار اقتصادی: آمارها حکایت از آن دارد که ایران در مجموع ذخایر نفت و گاز در جهان، رتبه اول را داراست و از این حیث میتوان این کشور را ثروتمند ترین کشور دنیا دانست. با وجود این،‌ شرایط اقتصادی کشور به اندازه ای که از این ثروت ملی انتظار می رود مطلوب نیست. اما برای استفاده بهینه از درآمدهای نفتی، علاوه بر دولت و وزارت نفت که نقش حیاتی دارند، سایر قوا نیز تاثیرگذار خواهد بود.

به طور مثال از آنجا که بسیاری از مناسبات نفتی ایران باید به تایید مجلس شورای اسلامی برسد، نقش کمیسیون انرژی مجلس در روند پیشرفت صنعت نفت مهم است. به همین دلیل با تغییر ساختار این کمیسیون، شاهد تغییراتی در سیاست های نفتی نیز خواهیم بود.

همسو بودن این کمیسیون با سیاستهای کلان وزارت نفت و یا اختلاف نظر در این بین، می تواند سرعت پیشرفت این صنعت را کُند یا تند کند، از همین رو تغییرات در مجلس شورای اسلامی به طوری غیر مستقیم بر فعالیت های نفتی اثر دارد.

اکنون نیز با روی کار آمدن مجلس دهم، اعضای این کمیسیون نسبت به دوره قبل از آن تغییرات فراوانی را شاهد است. از 24 عضو کمیسیون انرژی مجلس نهم تنها یک نفر به مجلس بعد راه یافت که توانست مجددا عضو این کمیسیون شود.

کمیسیون انرژی مجلس نهم، با برخی سیاست های وزارت نفت اختلاف داشت و همین امر سبب می شد تا مخالفت‌هایی جدی ایجاد شود اما از آنجا که ترکیب اصلی مجلس دهم را همراهان دولت تشکیل می دهند می توان امیدوار بود تا با اتفاق نظر ایجادشده، مسائل مهم صنعت نفت مانند سرمایه گذاری در میدان‌های مشترک، توسعه صنعت پتروشیمی و مقدم بر همه اینها، بررسی قراردادهای جدید نفتی هرچه سریعتر به نتیجه برسد.

نکته مهم دیگر این است که دولت در سال آخر خود قرار دارد و نیازمند آن است تا طرح هایی را که آغاز کرده به سرانجام برساند، برای رسیدن به این منظور نیز همگرایی مجلس مهم خواهد بود.

مسئله دیگری که در روابط کمیسیون انرژی این مجلس با دولت خودنمایی می کند، اجرایی شدن برجام و گسترش مناسبات بین المللی ایران است. پس از انزوای اقتصاد ایران به دلیل تحریم ه، برجام فرصتی است تا با تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی، به بازسازی اقتصاد توجه شود. این اهمیت برای صنعت نفت دو چندان خواهد بود زیرا از یک سو نوک پیکان اغلب این تحریم ها به سمت فعالیت های نفتی قرار گرفته بود و از سوی دیگر بخش اعظمی از درآمدهای ارزی کشور از مسیر فروش نفت فراهم می شود که با وجود تحریم ها و دور ماندن از تکنولوژی های روز مشکلاتی را برای مجموعه اقتصاد کشور ایجاد کرده بود.

بنابراین همراهی مجلس برای ایجاد ساز و کاری مناسب به منظور جذب سرمایه های خارجی می تواند در پیشبرد هرچه سریعتر اهداف صنعت نفت یاری‌گر باشد.

با توجه به مجموع این عوامل، 24 عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم با حضور نائب رئیس اول مجلس انتخاب شدند. بر این اساس، در سال اول مجلس دهم مجید ناصری‌نژاد، علی گل‌مرادی، عبدالله سامری، علی عسگر ظاهری عبدوند، غلامرضا شرفی، حبیب‌الله کشت‌زر، جواد کاظم‌نسب، فریدون حسن‌وند، قاسم ساعدی، محمد خالدی، کوروش کرم‌پور، عدل‌ هاشمی، بهروز نعمتی، عبدالحمید خدری، حسن بهرام‌نیا،اسد‌الله قره‌خانی، جلال میرزایی، حسین امیری خامکانی، سکینه الماسی، احمد مرادی، احمد صفری، علی ادیانی، هدایت‌الله خادمی و سلام امینی، ترکیب 24 نفره کمیسیون انرژی را تشکیل می‌ دهند.

با نگاهی به لیست اعضای این کمیسیون، نکته ای که بیش از هر چیز به چشم می آید، عضویت 10 نفره نمایندگان خوزستان است. در واقع، کفه ترازو به نفع نمایندگان جنوب کشور به خصوص استان خوزستان سنگینی می‌کند. البته از قبل هم بیشترین درخواست‌های نمایندگان خوزستانی مجلس دهم برای عضویت در کمیسیون انرژی بوده و حالا با مشخص شدن لیست نهایی، کمیسیون انرژی به محل اجماع خوزستانی‌ها تبدیل شده است. به طوری که از میان 24 نماینده حاضر 10 نماینده متعلق به حوزه‌های انتخابیه مختلف استان خوزستان هستند.
دو نماینده از استان بوشهر، دو نماینده از استان ایلام، یک نماینده از گلستان، دو نماینده از همدان، یک نماینده از کرمان، یک نماینده از کرمانشاه ، یک نماینده از مازندران، یک نماینده از فارس، یک نماینده از چهارمحال و بختیاری و یک نماینده از کهگیلویه و بویراحمد دیگر اعضای کمیسیون انرژی مجلس دهم را تشکیل می‌دهند.

با توجه به این ترکیب،‌ انتخاب رئیس کمیسیون نیز حائز اهمیت خواهد بود. به تجربه ثابت شده که رئیس کمیسیون نقش اساسی در سیاست های آن خواهد داشت و بنابراین انتخاب هر کدام از این افراد می تواند در مسیر صنعت نفت تاثیرگذار باشد.

هدایت الله خادمی ، حسین امیری خامکانی و فریدون حسن وند به عنوان کاندیدای ریاست کمیسیون انرژی مجلس دهم عنوان می شوند اما هنوز رییس نهایی کمیسیون انرژی مشخص نیست چرا که انتخاب این ریاست می تواند بسته به روابطی که برخی با وزارت نفت دارند، متفاوت باشد.

از این سه عضو تنها هدایت‌الله خادمی سابقه مدیریت نفتی در کارنامه خود دارد. خادمی که پیش از این مدیرعامل شرکت حفاری شمال بوده،‌ انتقاداتی را به عملکرد وزارت زنگه دارد و حتی جدایی وی از بدنه وزارت نفت با حرف و حدیث هایی همراه بود. وی به عنوان کاندادای مستقل وارد مجلس شده است.

حسین امیری خامکانی نیز تنها عضو کمیسیون انرژی مجلس قبل است که مجددا کلید این کمیسیون را به‌دست دارد. وی که در مجلس نهم سخنگوی کمیسیون انرژی بوده،‌اکنون سودای ریاست را در سر می پروراند. خامکانی رویکرد همراه‌تری با وزارت نفت دارد. خامکانی در زمان انتخابات عضو لیست امید بوده و به اصلاح طلبان نزدیک است.

فریدون حسن‌وند نیز سابقه حضور در کمیسیون انرژی را دارد. وی که در مجلس نهم غایب بود، در مجلس هشتم عضو این کمیسیون بوده و تجربه آن را دارا می باشد. این نماینده مجلس دهم با حمایت اصولگرایان به مجلس راه یافت.

به منظور آشنایی بیشتر با اولویت های این کمیسیون با برخی از اعضای آن گفتگو کرده ایم که در ذیل می خوانید.

ضرورت بررسی و تصویب طرح جامع انرژی کشور

مجلس دهم نگاه و دیدگاهی تعاملی به دولت دارد بنابراین انتظار می رود که کمیسیون انرژی این مجلس نیز تعامل مثبتی با دولت داشته باشد.

حسین امیری خامکانی، ‌با بیان این مطلب گفت: در خصوص مباحث نفت،‌ گاز و برق اولویت های زیادی وجود دارد که باید در این مجلس به آنها پرداخته شود.

وی با اشاره به ضرورت بررسی و تصویب طرح جامع انرژی کشور افزود: این طرح از برنامه پنجم توسعه باقی مانده است که در تلاشیم تا در مجلس دهم به آن رسیدگی شود.

نماینده دهمین مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید سیاست ها و استراتژی های کلان انرژی کشور مورد بررسی قرار گیرد و سند ملی راهبرد انرژی تصویب شود.

وی گفت: ساختارهایی در حوزه برق در حال تغییر و تحول است و کمیسیون انرژی باید در دستور کار خود قرار دهد.

امیری خامکانی با اشاره به لزوم توجه به قراردادهای نفتی ادامه داد: از کارشناسان و منتقدین می خواهیم تا به سرعت نظرات خود را در این باره اعلام کنند زیرا دولت به منظور جذب سرمایه گذاری خارجی در نفت و گاز به این قراردادها نیازمند است.

وی گفت: بر همین اساس این بحث باید هرچه سریعتر شفاف شود تا دولت بتواند فعالیت های لازم در حوزه انرژی را به ثمر برساند.

هدف گذاری افزایش تولید پتروشیمی در برنامه ششم توسعه

جلال میرزایی،‌نماینده ایلام در دهمین مجلس شورای اسلامی نیز گفت: اکنون اعضای کمیسیون انرژی مشخص شده و باید هرچه سریعتر به مباحث مطرح در حوزه انرژی کشور پرداخته شود.

این عضو کمیسیون انرژی مجلس دهم افزود: بحث افزایش صادرات پتروشیمی با توجه به درآمدی که نصیب کشور می کند،‌بسیار مهم است وبا ایجاد ظرفیت هایی در بخش گاز به عنوان خوراک پتروشیمی ها،‌این صنعت باید در بخش افزایش تولید متمرکز شود.

وی ادامه داد: در همین راه،‌یکی از اهداف برنامه ششم توسعه،‌ افزایش تولیدات محصولات پتروشیمی است.

میرزایی با اشاره به بررسی قراردادهای نفتی نیز گفت: از زمان اکتشاف نفت،‌انواع قراردادها برای توسعه این صنعت بسته شده است و به مرور زمان اشکالات قراردادهای مختلف در نسل بعدی آن شناسایی و رفع می شود تا منافع حداکثری کشور تامین شود.

وی افزود: در شرایط فعلی که تولید کنندگان جدیدی مانند کشورهای آسیای میانه با قراردادهای جذاب برای شرکت های بزرگ،‌وارد میدان می شوند، لازم است تا ایران نیز با بازنگری در قراردادهای خود ،‌سرمایه گذاران را برای حضور در بازار ایران جذب کند.

نماینده مجلس دهم خاطر نشان کرد: از آنجا که شرکت های بزرگ نفتی با گزینه های زیادی روبرو هستند،‌ بنابراین ایجاد جذابیت برای خارجی ها در اولویت خواهد بود.

میرزایی ادامه داد: بر این اساس،‌وزارت نفت قرارداد جدیدی را تدوین کرده که بررسی آن بر عهده کمیسیون انرژی خواهد بود.

وی گفت: با توجه به واقعیات بازار و حفظ منافع ملی،‌باید قراردادهای جدید را بررسی کنیم تا با سرعت عمل در کار،‌ در بهره برداری از میادین مشترک و رقبا عقب نمانیم. بنابراین لازم است تا با توجه به واقعیات بازار با قراردادهای جدید روبرو شویم و آن را مورد مطالعه قرار دهیم.

در پایان لازم به ذکر است که توجه به اولویت های صنعت نفت یکی از مهمترین برنامه های کمیسیون انرژی در مجلس دهم خواهد بود. مجلسی که در سال پایانی دولت تدبیر و امید بر سرکار آمده است. باید منتظر بود و دید که این کمیسیون، در برابر وزارت نفت قاتق نان خواهد بود یا قاتل جان؟