محصولات فناوری کشور باید کیفیتی در اندازه کالاهای خارجی داشته باشد

به گزارش گروه علم و فناوری آنا به نقل از روابط عمومی برنامه رادیویی گفت‌وگوی علمی، با موضوع وضعیت شتاب علمی در کشور و با حضوردکتر قاسم‌ عموعابدینی عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دکتر حمزه علی نورمحمدی عضو هیات علمی دانشگاه شاهد و امید امرالله، مدیر گروه پایش اطلاعات و آمار علم و فناوری ستاد راهبری اجرایی نقشه جامع علمی کشور روانه آنتن شد.

دکتر قاسم عموعابدینی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران، در این برنامه رادیویی با موضوع وضعیت شتاب علمی در کشور با بیان اینکه به زبان مدیریت یکپارچه علمی نیاز داریم، گفت: «رئیس جدید دانشگاه تهران به این مساله اشاره کرده و گفته است که باید میان پژوهش، آموزش و منابع مالی یکپارچگی ایجاد شود و آن را مدیریت کنیم. باید مخزنی داشته باشیم و این منابع را نگاه داریم. همچنین باید یک رتبه‌بندی داخلی نیز انجام دهیم و بر مبنای این رتبه‌بندی یک مرجعیت داخلی اعطا کنیم. این کار، مدیریتی را می‌طلبد که همه باید روی آن توافق داشته باشند و نقشه جامع علمی کشور می‌تواند این مدیریت را حاکم کند».

عضو هیات علمی دانشگاه تهران در خصوص مشکلات این مسیر افزود: «در این حوزه هر کسی می‌خواهد صدای خودش را بلند کند در حالی که همه باید در یک جهت سخن بگویند».

وی با اشاره به برنامه ششم توسعه خاطرنشان کرد: «در این برنامه هماهنگی‌هایی دارد صورت می‌گیرد و اثرات خوب این هماهنگی را داریم در برنامه‌ریزی‌ها و تقسیم مسئولیت‌ها می‌بینیم، هر چند که این هماهنگی در بخش بودجه رخ نداده است. دولت، بودجه‌ای را برای امسال در نظر گرفته است که دقیق مشخص نیست ولی مبلغ بسیار خوبی است که در اختیار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه قرار داده‌اند، در حقیقت این دو نهاد کار همان مخزن را انجام می‌دهند».

عموعابدینی همچنین گفت: «البته باید برای این مخزن مدیریت صورت گیرد، نه اینکه هر کسی یک لوله‌ای به این مخزن وصل کند و سهمی از آن را بردارد، بلکه باید با مدیریت، سهم مشخصی به هر کسی داده شود. ما مرکز رشد، کانال شکوفه خلاقیت، پارک‌های فناوری، مرکز تحقیقاتی پیشرو و معمولی، دانشگاه‌ها، منابع خصوصی و بین‌المللی و داخلی را داریم که باید برای آنها سهمی در نظر گرفته شود که باعث می‌شود خروجی این کار آموزش افراد ماهر در حوزه علم و فناوری و تولید علم باشد».

در ادامه دکتر حمزه علی‌نور محمدی، عضو هیات علمی دانشگاه شاهد، در مورد وجود نظامی یکپارچه در این حوزه گفت: «این نظام یکپارچه به نام "سمات ملی" قرار بود راه‌اندازی شود ولی هنوز از نتیجه آن خبر نداریم».

وی افزود: «در عرصه سیاست‌گذاری‌های کلان حتما به نظامی یکپارچه نیاز داریم و اگر این نظام وجود نداشته باشد، به اهداف‌مان نمی‌رسیم. این نظام یکپارچه ما را به آنجا می‌رساند که می‌توانیم نظارت بهتری بر منابع‌مان داشته باشیم و این منابع می‌تواند منابع مالی، انسانی و زیرساختی باشد.

عضو هیات علمی دانشگاه شاهد یکی از مشکلات در حوزه پژوهش را زیرساخت‌ها عنوان کرد و افزود: «بعضی از آزمایشگاه‌هایمان بسیار قوی هستند و ممکن است در یک دانشگاه، چند دستگاه داشته باشیم ولی اگر نظام یکپارچه وجود داشته باشد همه دانشگاه‌ها از شرایط مناسب یکسانی بهره می‌برند».

وی سهم ایران را از نوآوری پایین دانست و گفت: «اگر به دوره 10 ساله نگاهی بیاندازیم، 0/7 در حوزه نوآوری سهم داریم که خیلی پایین است. اگر این یکپارچگی صورت بگیرد، بودجه‌هایمان به آن سمت حرکت می‌کند و همچنین سهم‌مان را بالا می‌برد، زیرا شبه پژوهش‌هایی که در حال حاضر انجام می‌شود به سمت پژوهش‌های واقعی حرکت خواهد کرد».

در ادامه امید امرالله به مبحث تقاضا محوری در حوزه پژوهش اشاره کرد و گفت: «این مبحث بالانس میان تقاضا و عرضه است و در بحث ارزش‌گذاری کالا نتیجه آن را می‌توان دید. اگر قرار باشد با رویکرد اقتصاد مقاومتی و تولید ثروت به حوزه علم و فناوری نگاه کنیم، طبیعتا مهم است که این بازار و نیاز را ایجاد کنیم».

وی افزود: «نیازهای انسان‌ها رده‌بندی دارد؛ بعضی وقت‌ها، جامعه‌ای نیازهایش در حد خوراک و پوشاک و مسکن است که طبیعتا اینها یک دسته نیاز هستند و بعد نیازها عالی‌تر می‌شود و به بالاترین نیازهایی که یک انسان دارد، می‌رسد. در هر پله‌ای از این نیازها، دستگاه حاکمیتی کشور هم می‌تواند از جامعه نیازسنجی و هم می‌تواند نیازگذاری کند».

مدیر گروه پایش اطلاعات و آمار علم و فناوری ستاد راهبری اجرایی نقشه جامع علمی کشور، ایجاد شور علمی در کشور را نوعی نیاز گذاری دانست و گفت: «تا زمانی که محصولات فناوری‌مان، کیفیتی در مقایسه با کیفیت کالاهای خارجی نداشته باشد نمی‌توانیم در عرصه علم و فناوری رقابت کنیم و نیازهایمان را برطرف سازیم، به خصوص اینکه دنیا یک دهکده است و در تبادلات اقتصادی مرزهای جغرافیایی معنا و مفهوم ندارد».

وی اضافه کرد: «وقتی مناسبات تبادلات مالی تغییر کرده است، برای اینکه این بازار را برای خودمان ایجاد کنیم، حتما باید کیفیت کارمان را بالا ببریم».

در ادامه عموعابدینی با اشاره به انجام شبه پژوهش به جای پژوهش کامل گفت: «به استاد می‌گویند یک مقاله در این حوزه بده و پولی هم به استاد می‌دهند ضمن اینکه استاد هم ارتقاء پیدا می‌کند و در حال حاضر فروش پایان نامه‌ها بخشی از این شبه پژوهش‌ها هستند. استاد ایده‌ای را تحقیق می‌کند بدون اینکه به این موضوع توجه کند که در کشور این موضوع و ایده جزو اولویت‌هایمان است یا خیر».