وضعیت دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات تیمز و پرلز/ ایران جزء ۳ کشور اول شاخص علاقه معلمان به شغل‌شان

به گزارش گروه آموزش و دانشگاه خبرگزاری علم و فناوری آنا، چهارمین جلسه کمیسون تخصصی ستاد تعلیم و تربیت با موضوع «بررسی وضعیت دانش‌آموزان ایرانی در مطالعات تیمز و پرلز» در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و نماینده ایران در مجمع عمومی انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی در این مراسم به ارائه گزارش درباره مطالعات تیمز و پرلز پرداخت و اظهار کرد که از حیث قانونی، اسناد بالادستی ما را مکلف می‌کند که در آزمون‌های بین‌المللی شرکت کنیم.

علی محبی اضافه کرد: در سیاست‌های کلی که از سوی مقام معظم رهبری ابلاغ شده بر ارتقای جایگاه ایران در منطقه و جهان تأکید شده و مصوبات متعددی در شورای عالی آموزش و پرورش و مجلس شورای اسلامی به این موضوع اشاره دارد.

وی ادامه داد:‌ علاوه بر تکلیف قانونی، به‌منظور شناسایی و بهبود جایگاه خود در سطح بین‌المللی ضروری است که در آزمون‌های بین‌المللی نظیر تمیز و پرلز شرکت کنیم. برخی به این آزمون‌ها شبهاتی وارد می‌کنند، به‌عنوان مثال می‌گویند که تعداد کمی از کشورها در این آزمون‌ها شرکت می‌کنند.

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و نماینده ایران در مجمع عمومی انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی افزود: آزمون‌های استاندارد تنها تیمز و پرلز نیستند و آزمون‌های مختلفی وجود دارد که کشورها آنها را انتخاب می‌کنند و بررسی‌ها نشان می‌دهد که به تناوب 100 کشور در این آزمون‌ها شرکت می‌کنند و همه کشورهایی که برای علم و آموزش ارزش قائل هستند در این آزمون‌ها حضور دارند.

محبی با اشاره به نتایج و دستاوردهای آزمون تیمز و پرلز ادامه داد: گاهی از نتایج این آزمون‌ها علیه نظام آموزشی یا علیه خود آزمون‌ها استفاده می‌شود، در حالی که این آزمون‌ها ظرفیت بسیار خوبی هستند که از طریق آنها می‌تواند نقاط قوت و ضعف شناسایی شود.

وی افزود: یکی از یافته‌های خوب این آزمون‌ها، علاقه معلمان ایرانی به شغل‌شان است و جزء 3 کشور اول در این شاخص هستیم، از نتایج دیگر آزمون‌های تیمز و پرلز اینکه دانش‌آموزان ایرانی در اعتماد به نفس و علاقه به مطالعه وضعیت خوبی دارند.

رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و نماینده ایران در مجمع عمومی انجمن بین‌المللی ارزشیابی پیشرفت تحصیلی توضیح داد: همچنین ایران در عدالت جنسیتی وضعیت خوبی دارد، چراکه در برخی از موارد دختران جلوتر از پسران هستند و نقطه منفی یا ضعف کشور ما مربوط به شاخص‌های علمی است که در سواد خواندن، ریاضی و علوم نیاز به تلاش بیشتر داریم.

محبی تشریح کرد: ادامه داد: برای بهبود عملکرد علمی کشور به برنامه مداخله‌ای نیاز داریم تا همه‌ساله آزمون داخلی داشته باشیم و برای هر سال برنامه‌ریزی کنیم و این آزمون‌ها نشان می‌­دهد درصد بالایی از دانش‌آموزان سواد خواندن ضعیفی دارند، در حالی که سواد خواندن پایه بسیاری از مهارت‌هاست.

لزوم تقویت سواد خواندن در مناطق غیرفارسی‌زبان

مدیر مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز و هماهنگ‌کننده ملی مطالعات تیمز و پرلز ایران هم به ارائه گزارش تفصیلی درباره این مطالعات پرداخت و اظهار کرد: عملکرد دانش‌آموزان ایرانی پایین‌تر از مقیاس متوسط آزمون تیمز و پرلز است. آزمون تیمز روی علوم و ریاضی و آزمون پرلز روی موضوع خواندن تمرکز دارد و رتبه‌بندی کشورها در این آزمون‌ها بر اساس نمره است، رتبه نخست متعلق به کشور سنگاپور بوده و در دوره اخیر کشورهای منطقه عملکرد خوبی از خود نشان داده‌اند.

مسعود کبیری افزود: وضعیت ایران در توزیع شاخص‌ها نامتناسب است، تحلیل‌ها نشان می‌دهد که در حوزه یادگیری دروس علوم و ریاضی وضعیت ما مناسب نیست که در مدارس عشایر و مدارس چند پایه مشکل بیشتر است که البته در مدارس شاهد، شاهد وضعیت بهاری هستیم.

وی در ادامه توضیح داد: عملکرد دوره‌های مختلف نشان می‌دهد که تغییراتی که ما در نظام آموزشی ایجاد کرده‌ایم به رتبه ایران صدمه زده و کرونا نیز وضعیت علمی کشور را مانند سایر کشورها بدتر کرده است. نقطه امیدواری بررسی اخیر اینکه سواد ریاضی وضعیت رو به رشد را نشان می‌­دهد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که در ایران زمان اختصاص یافته برای آموزش در سطح پایینی قرار دارد، با این حال در ایران علاقه به مطالعه برعکس بسیاری از کشورها در حال افزایش است.

مدیر مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز و هماهنگ‌کننده ملی مطالعات تیمز و پرلز ایران اظهار کرد: برای بهبود وضعیت باید سیاست‌گذاری‌ها مبتنی بر شواهد صورت گیرد. در مرکز ملی مطالعات تیمز و پرلز برنامه جامعی را آماده کرده‌ایم تا سال به سال آزمون گرفته شود و بر این مبنا رشد مورد انتظار ایجاد شود.

کبیری مطرح کرد: شورای عالی آموزش و پرورش مصوبه‌ای در زمینه آزمون‌های تیمز و پرلز داشته که بعد از دو سال هنوز اجرایی نشده و تقویت سواد خواندن در مناطق غیرفارسی‌زبان و تقویت پیش دبستانی در مناطق محروم باید در اولویت قرار گیرد.

وی تصریح کرد: اگر می‌خواهیم اتفاقی در سواد خواندن بیفتد، باید از قبل از دبستان شروع کرد. با اینکه ساعت آموزشی ایران نسبت به سایر کشورها کمتر است، اما مطالب درسی پیچیده در زمان کم ارائه می‌شود، در حالی که در کشورهایی که وضعیت علمی خوبی دارند مطالب ساده‌تر در زمانی طولانی‌تر ارائه می‌شود.

در ادامه این نشست اعضای کمیسیون به اظهارنظر پیرامون موضوع جلسه پرداختند. ارتقای سطح کیفی آموزش در مدارس، فاصله گرفتن از حافظه­‌محوری صرف در امر تربیت و گرایش به آموزش مهارت­‌محور و مسئله­‌محور، توجه به اهمیت بالای آموزش مهارت­‌های زندگی، آشنایی دانش‌آموزان و معلمان با آزمون‌­های تیمز و پرلز و سوالات این آزمون‌ها، تأکید بر مقایسه ایران با عملکرد خودش و ارائه راهکار برای بهبود وضعیت، تدوین برنامه درسی متناسب با زیست بوم تربیتی مدارس، توجه عمیق به مدارس عادی دولتی و افزایش میزان سرانه آنها، برنامه‌ریزی به منظور توسعه علوم پایه در سطح مدارس، استفاده از ظرفیت سازمان­‌های مردم نهاد برای بهبود وضعیت در این حوزه، لزوم توجه عمیق به تغییرات در اهداف تربیتی خانواده‌ها و .... از مهم‌ترین نکات ارائه شده توسط اعضای کمیسیون بوده است.

همچین در این جلسه مقرر شد کمیته مشترک موضوعی بین پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و ستاد تعلیم و تربیت با دستور ارزیابی سیاست‌ها ناظر بر مصوبات شورای عالی آموزش و پرورش درباره آزمون‌های بین‌المللی، تحلیل مداخلات سایر کشورهای جهان، تصمیم‌سازی برای طراحی اقدامات ملی و تدوین مداخلات مؤثر تشکیل شود و گزارش این کمیته در جلسات آتی کمیسیون ستاد تعلیم و تعلیم، ارائه خواهد شد.