اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه راهکاری عملیاتی برای رهایی از تله خام فروشی

به گزارش خبرنگار گروه دانش و فناوری خبرگزاری آنا، بررسی کارنامه ۶ ماهه صادراتی کشور نشان می‌دهد که محصولات صادراتی کشورمان عمدتاً ارزش افزوده پایینی دارند و درگیر خام فروشی هستیم. به طوری که حجم بالایی صادرات متانول و ورق‌های فولادی را به عنوان مواد اولیه داریم و میزان دریافت مالیات خام و نیمه خام فروشی در کشورمان بالاست. به نظر می‌رسد، یکی از دلایل وجود خام فروشی در کشور این است که شرکت‌ها انگیزه‌ای برای توسعه زنجیره ارزش خود ندارند و با خوراک و سوخت ارزانی که در اختیار دارند، سود خوبی می‌برند. این شرایط ما را در وضعیت تله صادرات انرژی مجازی گیر انداخته است. زیرا رقابت پذیری محصولات صادراتی ما به خاطر ارزش آن‌ها نیست، بلکه به دلیل رانت انرژی‌ای است که دریافت می‌کنند. از طرف دیگر، حیات صنایع به دریافت خوراک و سوخت ارزان گره خورده است

**اعتبارمالیاتی تحقیق و توسعه؛ ابزار‌ی برای سیاست‌گذاری در حوزه علم وفناوری

برای رفع این مشکل سیاست اعتبار مالیاتی در پیش گرفته شده است. گروه هدف اجرای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه بنگاه‌های اقتصادی (شرکت‌های دولتی و خصوصی) است که به دنبال تجاری‌سازی و بهبود محصولات گذشته و نتایج تحقیق و توسعه جدید خود است. در این میان ابزار مالیات و اجرای اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه با ایجاد شفایت مالی فعالیت‌های داخلی این بنگاه‌ها و همچنین تغییر رفتار بنگاه‌ها به انجام تحقیق و توسعه یکی از بهترین ابزار‌های سیاست‌گذاری در حوزه علم و فناوری است. در ادامه با «محمدصالح جوکار»، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها در مجلس شورای اسلامی را در خصوص این موضوع گفت و گو کرده ایم که متن کامل آن را می‌خوانید:

**خام فروشی بلای جان کشور

جوکار با اشاره به این موضوع که قطعاً صادرات مواد اولیه و نیمه خام به نفع کشور نیست، تصریح کرد: محصولات پایانی هر زنجیره‌ای می‌توانند ارزش افزوده بالایی برایمان ایجاد کنند. تولید محصولات نهایی باید در دستور کار قرار بگیرد و باید سیاست‌هایی را به کار بگیریم تا صنایع به سمت توسعه زنجیره ارزش خودشان گام بردارند. هر گونه خام فروشی چه در ابتدای زنجیره ارزش و چه در مراحل میانی آن، نفعی برای کشور ندارد. باید برای شرایط فعلی که در آن گیر افتاده ایم و با عنوان صادرات انرژی مجازی از آن یاد می‌شود، فکری کنیم.

وی در ادامه گفت: در برخی موارد ما انرژی را طی یک فرآیند صنعتی تبدیل به محصولی می‌کنیم که ارزش افزوده بالایی برایمان ایجاد نمی‌کند. با وجود سرمایه گذاری‌هایی که انجام داده ایم، انرژی‌ای که مصرف کرده ایم و نیروی انسانی‌ای که به کار گرفته ایم، گاهاً نتیجه نهایی ارزشمند نیست و در واقع به صادرات انرژی مجازی پرداخته ایم. به طور مثال، هزینه انتقال و شیرین سازی آب برای فلات مرکزی به ازای هر متر مکعب در حدود ۳۰ یورو است. از این انرژی برای تولید در برخی حوزه‌های آب بر استفاده می‌کنیم. وقتی هزینه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم می‌بینیم که محصول نهایی برایمان آورده چندانی نداشته است. باید به واسطه سیاست گذاری‌های درست جلوی چنین مواردی را بگیریم و با توسعه زنجیره ارزش محصولات، منافع کشور را تأمین کنیم.

رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها خاطرنشان کرد: اعطای یارانه انرژی به صنایع باید با شروط خاصی صورت بگیرد. مثلاً می‌توانیم این یارانه را به صنایعی اختصاص دهیم که به توسعه زنجیره ارزش محصولات می‌پردازند. مثلاً به صنایع اعلام کنیم که اگر کاهش مصرف انرژی داشته باشید، کیفیت محصولاتتان را افزایش دهید و موارد اینچنینی از معافیت مالیاتی و یا اعتبار مالیاتی برخوردار می‌شوید. اگر قرار است یارانه انرژی بپردازیم، این یارانه باید به صنایعی ارائه شود که محصولات اولیه و میانی را به محصولات نهایی تبدیل می‌کنند. صادرکنندگان مواد خام و نیمه خام ضرورتی ندارد از یارانه انرژی بهره‌مند شوند.

**تحقیق و توسعه کلید جلوگیری از خام فروشی

جوکار رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شورا‌ها ادامه داد: تحقیق و توسعه شرط اساسی برای ماندگاری یک واحد تولیدی در فضای رقابتی بازار است. ورود تکنولوژی به صنایع می‌تواند راهکاری برای بهبود وضعیت فعلی کشور مبنی بر صادرات انرژی مجازی باشد. مهم‌ترین سیاست صنعتی و توسعه‌ای برای ورود تحقیق و توسعه به صنعت و جلوگیری از خام فروشی، سیاست اعتبار مالیاتی تحقیق و توسعه است که علاوه بر تکمیل زنجیره ارزش محصولات و بهره وری تولید، برای صنایع و کشور نیز سودآوری بیشتری نسبت به خام فروشی داشته باشد.