گاز سلمان در جیب اماراتی‌ها/ فرصت سوزی گازی اوجی؛ هزینه‌تراشی وزارت نفت برای دولت

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادوکارآفرینی خبرگزاری آنا، با آغاز روز‌های سرد سال که به گفته کارشناسان هواشناسی، امسال زودتر از برآوردها، کاهش دما در نیمه شمالی کشور شاهد بودیم، پیش بینی می‌شود که به تبع این کاهش دمای هوا، رشد مصرف گاز در بخش خانگی افزایش زود هنگامی را تجربه کند. از آنجایی که در چنین شرایطی تامین نیاز بخش خانگی در اولویت دستور کار دولت قرار می‌گیرد بی شک، سهم تخصیص گاز به عنوان سوخت و حتی خوراک به واحد‌های نیروگاهی، پتروشیمی، فولاد، سیمان و ... کاهش می‌یابد.

در چنین شرایطی میزان تولید این واحد‌های تولیدی کاهش داشته و از جهت اقتصادی و درآمدی با چالش رو به رو و سهم صادراتی کشور از ناحیه عرضه این محصولات به بازار دستخوش کاهشی قابل ملاحظه خواهد شد. این در حالی است که در برنامه توسعه ششم توسعه رشد اقتصادی ۸ درصدی پیشنهاد شده است و رئیس جمهور به تازگی چندین مرتبه دستیابی به چنین رشد اقتصادی را شدنی و اماکن پذیر دانسته است در حالیکه آمار مربوط به صنعت گاز به عنوان صنعتی زیرساختی و مادر که سایر صنایع مانند صنعت برق، پتروشیمی، صنایع عمده و... خبر از شرایط دیگری دارد.

طبق آخرین اطلاعات به دست آمده میزان میانگین تولید روزانه گاز غنی (گاز خام) در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری از پارس جنوبی  حدود ۶۱۰ میلیون مترمکعب روزانه و از میادین مستقل گازی حدودا ۱۴۵ میلیون متر مکعب بوده است که بررسی آمار در مدت مشابه سال گذشته نیز نشان می‌دهد که رقم تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی و میادین مستقل کشور رشد قابل ملاحظه‌ای را نداشته است.

**جای خالی فاز ۱۱ در زمستان ۱۴۰۱

پیش بینی‌ها نشان می‌دهد میزان تولید گاز تا پایان سال جاری از منشا میدان گازی پارس جنوبی و میادین مستقل و همچنین گاز همراه میادین نفتی حذاکثر به حدود ۹۹۰ میلیون مترمکعب گاز غنی خواهد رسید. از طرفی از ۴ سکوی فاز ۱۳ پارس جنوبی، سکویی که با نفتکش خارجی تصادم داشته، هنوز به تولید بازنگشته است. به گفته متخصصین این ارقام تولید در شرایط حداکثری میادین تولیدی است که از این میزان بسته به منطقه جغرافیایی ۳ تا ۱۲ درصد هدر رفت گاز را در شبکه مصرف استان‌های مختلف شاهد هستیم.

در ارتباط با تعهدات صادراتی گاز ایران نیز باید گفت که از این سبد گاز رقم حدودی ۲۵ میلیون متر مکعب به ترکیه و حدود ۴۵ میلیون متر مکعب به مقصد عراق است و از سال گذشته به شکل متوسط یک میلیون متر مکعب گاز به آذربایجان از طریق دریافت گاز ترکمنستان، سوآپ می‌شود که البته این ارقام به دلیل رشد مصرف بخش خانگی در زمستان به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. طبق برنامه ریزی ها، قرار بود ظرفیت تولید گاز در شرکت نفت مرکزی هم امسال ۱۰ تا ۱۵ میلیون متر مکعب در روز افزایش داشته باشد که متاسفانه محقق نشده است.

بنا بود خط انتقال گاز از میدان گازی سلمان به جزیره سیری در اردیبهشت ماه سال جاری به مدار عملیاتی بیاید که طبق اطلاعات به دست آمده، تاکنون پس از گذشت ۶ ماه از این تاریخ همچنان روند انتقال گاز از این میدان مشترک گازی، متوقف است

**نفت یا گاز؟ اولویت کدام است؟

محمدصادق مهرجو، کارشناس ارشد صنعت نفت در گفتگو با خبرنگار آنا در پاسخ به اینکه چه اقداماتی را اولویت وزارت نفت در مدت بیش از یک سالی که گذشت می‌دانید، گفت: در حال حاضر با تحریم‌های نفتی دست و پنجه نرم می‌کنیم این در حالی است که به طور کلی نفت خام تحریم پذیری بیشتری نسبت به گاز دارد، اما در بخش گاز علاوه بر نیاز داخلی برای توسعه صنایع، می‌توانیم در حوزه صادراتی نقش ایفا کرده و وابستگی مقاصد صادراتی گاز را به خود افزایش دهیم که در این میان ترکیه، به دلیل گذرگاه بودن به قاره اروپا از اهمیت ویژه تری برخودار است.

وی ادامه داد: بررسی شرایط کنونی صنعت نفت نشان می‌دهد که اولویت شرایط کنونی صنعت گاز و چالش ناترازی گاز است. از سویی دیگر برای تحقق رشد اقتصادی بی شک گام نخست و زیر ساختی کشور، توسعه صنعت گاز است. در همین راستا، می‌توان گفت اولویت تخصیص منابع مالی نیز با صنعت گاز و حل مشکلات بخش گازی است، بنابراین می‌توان به جای تخصیص منابع برای افزایش ظرفیت تولید نفت و احیای چاه‌های کم بازده یا بسته نفتی، این اعتبارات را به بخش گازی کشور تزریق کنیم.

**از میدان گازی کیش چه خبر؟

به گفته مهرجو، به نظر می‌رسد در این شرایط باید اولویت‌ها را تغییر دهیم. می‌توانستیم طی یکسال گذشته فعالیت در فاز توسعه میدان کیش یا میادین مستقل گازی را سرعت دهیم. حفاری چاه‌های میدان کیش در شرق و غرب جزیره انجام گرفته است و با سرعت دادن به احداث پالایشگاه گازی در بندر آفتاب می‌توانستیم به اندازه تولید دو فاز پارس جنوبی تولید گاز از میدان کیش داشته باشیم. همچنین به دلیل CGR بالاتری که گاز میدان کیش نسبت به میادین گازی داخلی دارد خوراک بهتری برای صنایع پتروشیمی خواهد بود. همچنین با توسعه سریع میادین مستقل گازی می‌توانیم نسبت به تامین بخشی از گاز نیروگاه‌ها و صنایع عمده کشور نیز اقدام کنیم.

این کارشناس ارشد صنعت نفت با اشاره به اینکه برای احداث پالایشگاه شیرین سازی گاز استحصالی از میدان کیش حدود ۷۵۰ میلیون دلار تا حداکثر یک  میلیارد دلار سرمایه نیاز خواهد بود که با توجه به ایجاد زیرساخت‌های اولیه در بندر آفتاب می‌توانستیم با ساخت پالایشگاه گازی نسبت به افزایش ظرفیت تولید گاز اقدام کنیم، اما تغییر مقصد ارسالی گاز میدان کیش به عسلویه با خط لوله و صرف هزینه زیاد با توجه به طول مسیر و هزینه بر بودن و زمان بر بودن اقتصادی نخواهد بود.

به گزارش خبرنگار آنا، یکی از میادین مشترک گازی که تولید آن از سال گذشته دستخوش کاهش قابل ملاحظه شده است، میدان گازی سلمان بوده است که با توجه به آسیب خط انتقال گاز از میدان گازی سلمان به جزیره سیری در مهرماه سال ۱۴۰۰ و گذشت یکسال از خرابی این خط و عدم تعمیر آن ظرفیت تولید گاز از این محل کاهش نیز داشته است.

 میانگین تولید روزانه گاز غنی (گاز خام) در ۶ ماهه ابتدایی سال جاری از پارس جنوبی  حدود ۶۱۰ میلیون مترمکعب روزانه و از میادین مستقل گازی حدودا ۱۴۵ میلیون متر مکعب بوده است که بررسی آمار در مدت مشابه سال گذشته نیز نشان می‌دهد که رقم تولید گاز از میدان گازی پارس جنوبی و میادین مستقل کشور رشد قابل ملاحظه‌ای را نداشته است

**سبد گازی همچنان منتظر خط لوله انتقال گاز سیری

به گفته مدیر امور تولید شرکت نفت فلات قاره ایران بنا بود خط انتقال گاز از میدان گازی سلمان به جزیره سیری در اردیبهشت ماه سال جاری به مدار عملیاتی بیاید که طبق اطلاعات به دست آمده، تاکنون پس از گذشت ۶ ماه از این تاریخ همچنان روند انتقال گاز از این میدان مشترک گازی، متوقف است.

 ظرفیت انتقال گاز این خط لوله حداکثر ۴.۵ میلیون مترمکعب بوده است که می‌توانست در زمستان امسال به چالش گازی کشور تا حدودی کمک کند. لازم به تاکید است که این میدان از میادین گازی مشترک کشور با امارات متحده عربی است و در حقیقت هرگونه تعلل در برداشت از این میدان  منجر به مهاجرت گاز و به نفع اماراتی‌ها است.

به گزارش آنا، به نظر می‌رسد در شرایط کنونی که از سویی صنعت گاز در بخش تولید، انتقال و مصرف با چالش‌های مختلفی رو به رو است و از طرفی با محدودیت مالی دست و پنجه نرم می‌کند، نخستین گام در این صنعت شناسایی دقیق اولویت‌ها و تخصیص منابع مالی بر همان اساس است. امری که به دلیل وجود غیر متخصص‌ها در سنگر‌های مدیریتی صنعت نفت، به دست فراموشی سپرده شده است.