توسط معاون علمی رئیس جمهور؛
انواع روش های درمان و دفع سنگ کلیه از نوشیدن مایعات تا جراحی
سنگ کلیه، مواد معدنی و نمک ته‌نشین‌شده و سختی است که درون کلیه‌های شما تشکیل‌می‌شود. رژیم غذایی، اضافه‌وزن، برخی بیماری‌ها و برخی داروها و مکمل‌های خاص، از جمله دلایل ایجاد سنگ کلیه هستند. سنگ کلیه می‌تواند هر یک از قسمت‌های مجاری ادراری (از کلیه‌ها گرفته تا مثانه) را درگیرکند. معمولاً زمانی که ادرار نگه‌داشته‌شود، مواد معدنی آن کریستالیزه شده و به‌هم می‌چسبند و سنگ ایجادمی‌شود.
به گزارش گروه بازار خبرگزاری آنا سنگ کلیه، مواد معدنی و نمک ته‌نشین‌شده و سختی است که درون کلیه‌های شما تشکیل‌می‌شود. رژیم غذایی، اضافه‌وزن، برخی بیماری‌ها و برخی داروها و مکمل‌های خاص، از جمله دلایل ایجاد سنگ کلیه هستند. سنگ کلیه می‌تواند هر یک از قسمت‌های مجاری ادراری (از کلیه‌ها گرفته تا مثانه) را درگیرکند. معمولاً زمانی که ادرار نگه‌داشته‌شود، مواد معدنی آن کریستالیزه شده و به‌هم می‌چسبند و سنگ ایجادمی‌شود.
دفع سنگ کلیه دردناک است، اما معمولاً سنگ‌ها، درصورتی‌که وجودشان به‌موقع تشخیص‌داده‌شود، باعث آسیب دائمی نخواهندشد. باتوجه به موقعیت شما، احتمالاً فقط لازم‌باشد مسکن مصرف‌کنید و آب فراوان بنوشید تا سنگ دفع‌شود. در موارد دیگر، مثلاً اگر سنگ در مجاری ادراری گیرکند و یا به‌دلیل عفونت ادراری یا مشکلات دیگر باشد، جراحی لازم‌است.
انواع سنگ کلیه
سنگ‌ها 4نوع اصلی دارند:
- کلسیم‌اگزالات: رایج‌ترین نوع سنگ کلیه است و زمانی که کلسیم و اگزالات در ادرار باهم ترکیب‌می‌شوند، ایجادمی‌شود. مصرف نامناسب کلسیم و آب و مشکلات دیگر می‌تواند باعث تشکیل آن‌ها شود.
- اسیداوریک: این نوع هم یکی دیگر از انواع رایج سنگ کلیه است. در غذاهایی مانند گوشت اندام درونی حیوانات و صدف، غلظت ترکیب شیمیایی طبیعی به‌نام پورین زیاد است. مصرف زیاد پورین، باعث تولید بیشتر مونوسدیم‌اورات شده که درصورت فراهم‌بودن شرایط دیگر، باعث تشکیل سنگ در کلیه خواهدشد. تشکیل این نوع سنگ می‌تواند موروثی باشد.
- استروویت: این نوع سنگ‌ها کمتر رایج‌اند و در اثر عفونت قسمت‌های بالایی مجاری ادراری تشکیل‌می‌شوند.
- کیستین: این نوع سنگ کلیه نادر بوده و می‌تواند موروثی باشد.
درمان سنگ کلیه
بسته به نوع سنگ و دلیل آن، درمان‌های مختلفی برای سنگ کلیه وجوددارد.
سنگ‌های کوچک با علائم خفیف
اکثر سنگ کلیه‌های کوچک نیازی به درمان تهاجمی ندارند. می‌توانید با اقدامات زیر، سنگ‌های کوچک را دفع‌کنید:
هیدراته نگه‌داشتن بدن
نوشیدن مایعات فراوان، اقدامی اساسی برای دفع سنگ کلیه و جلوگیری از ایجاد سنگ جدید است. مایعات نه‌تنها باعث دفع سموم می‌شود، بلکه باعث حرکت سنگ‌ها و سنگ‌ریزه‌ها در مجاری ادرار خواهدشد. اگرچه فقط آب هم می‌تواند این کار را انجام‌دهد، اما افزودن برخی مواد می‌تواند مفید باشد. حتماً بعد از مصرف هر داروی طعم‌دار، یک لیوان آب بنوشید؛ این کار باعث حرکت مواد در بدنتان خواهدشد.
نوشیدن آب
نوشیدن روزانه 1.8-3.6 لیتر آب، باعث رقیق‌ماندن ادرار شده و از تشکیل سنگ جلوگیری خواهدکرد. به‌جز در مواردی که پزشک متخصص کلیه و یا متخصص اورولوژی بگوید، همیشه مایعات زیاد، که بهتراست آب باشد، بنوشید تا جایی که ادرار کاملاً شفاف یا کمی شفاف داشته‌باشید.
آب لیمو
هرگاه که بخواهید می‌توانید آب لیموی تازه را به آبی که می‌خواهید بنوشید اضافه‌کنید. لیمو حاوی سیترات است که ماده‌ای شیمیایی می‌باشد که از ایجاد سنگ‌های کلسیمی جلوگیری می‌کند. همچنین سیترات می‌تواند سنگ‌های کوچک را خرد کرده و با این کار، سنگ بتواند در مجاری ادرار حرکت‌کند. برای تأثیرگذاری زیاد، لیموی زیادی باید مصرف‌شود، اما کمی از آن، تأثیر کمی خواهدداشت. آب لیمو مزایای بیشمار دیگری نیز دارد؛ مثلاً از رشد باکتری‌ها جلوگیری‌کرده و ویتامین C دارد.
سرکه سیب
سرکه سیب سرشار از استیک‌اسید است. استیک‌اسید باعث حل‌شدن سنگ کلیه خواهدشد. سرکه سیب، علاوه‌بر شست‌وشوی کلیه‌ها، می‌تواند درد ناشی از سنگ کلیه را نیز تسکین‌دهد. سرکه سیب خواص بیشمار دیگری نیز دارد.
یک تحقیق آزمایشگاهی نشان‌داد که سرکه سیب می‌تواند از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری‌کند، اما تحقیقات بیشتری لازم‌است. اما باتوجه به خواص بیشمار آن، احتمالاً ضرری ندارد. نباید روزانه بیش از یک لیوان 30میلی‌لیتری از این ترکیب استفاده‌کنید. همچنین می‌توانید از آن درون سالاد، به‌صورت جداگانه یا ترکیب‌شده با سس سالاد موردعلاقه‌تان، مصرف‌کنید.
آب انار
آب انار قرن‌هاست که برای بهبود کلی کارکرد کلیه استفاده‌می‌شود. این مایع، باعث شسته‌شدن سنگ‌ها و سموم دیگر خواهدشد. این مایع سرشار از آنتی‌اکسیدان است که باعث سلامت کلیه‌ها شده و از تشکیل سنگ‌های کلیه جلوگیری‌می‌کند.
همچنین باعث کاهش میزان اسیدی‌بودن (اسیدیته) ادرار می‌شود. کم‌بودن میزان اسیدیته‌ی ادرار، باعث کاهش خطر ایجاد سنگ کلیه در آینده خواهدشد. تأثیر آب انار در جلوگیری از ایجاد سنگ کلیه، نیازمند تحقیقات بیشتر است؛ اما احتمالاً مصرف آب انار، خطر ایجاد سنگ کلیه را کاهش‌می‌دهد. محدودیتی در میزان مصرفی آب انار وجودندارد.
مسکن‌ها
دفع سنگ‌های کوچک، کمی درد خواهدداشت. برای تسکین درد خفیف، ممکن‌است پزشکتان مسکن‌هایی مانند: ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و ...) یا ناپروکسن سدیم (الیو)، را تجویزکند.
دارودرمانی
شاید پزشکتان دارویی را برای دفع سنگ کلیه‌تان تجویزکند. این نوع داروها که باعنوان آلفابلاکر شناخته‌می‌شوند، باعث شل‌شدن عضلات مجاری ادرار شده و کمک‌می‌کند تا سنگ سریع‌تر و با درد کمتری حرکت‌کند. برخی از آلفابلاکرها عبارتند از: تامسولوسین (فلومکس) و ترکیب دارویی دوتاستراید و تامسولوسین (جالین).
سنگ‌های بزرگ و آن‌هایی که علائمی دارند.
سنگ‌های کلیه‌ای که آنقدر بزرگ هستند که نمی‌توانند خودبه‌خود حرکت‌کنند یا باعث خونریزی، آسیب کلیوی و یا عفونت مجاری ادرار می‌شوند، نیازمند درمان پیچیده‌تر خواهندبود.
این اعمال ممکن‌است شامل موارد زیر باشد:
استفاده از امواج صوتی (سنگ‌شکن برون‌اندامی) برای شکستن سنگ
برای برخی از سنگ‌های کلیه، باتوجه به اندازه و محلشان، ممکن‌است پزشک روشی را توصیه‌کند که لیتوتریپسی امواج شوک خارجی (ESWL)، نامیده‌می‌شود.
ESWL، بااستفاده از امواج صوتی لرزش‌های شدیدی (امواج شوک) ایجادمی‌کند، که باعث خردشدن سنگ می‌شود تا بتواند با ادرار دفع‌شود. این درمان، حدود 45-60 دقیقه طول‌می‌کشد و ممکن‌است کمی درد داشته‌باشد؛ به همین دلیل، احتمالاً با آرامبخش یا بیهوشی خفیف انجام خواهدشد.
ESWL، ممکن‌است باعث وجود خون در ادرار، کبودی کمر یا شکم، خونریزی در اطراف کلیه یا اندام مجاور دیگر و درد در زمان حرکت سنگ‌ریزه‌ها در مجاری ادرار شود.
جراحی برای خارج‌کردن سنگ‌های خیلی بزرگ در کلیه
یکی از روش های جراحی سنگ کلیه عملی به‌نام نفرولیتوتومی از راه پوست، عملی است که در آن جراح و متخصص اورولوژی سنگ کلیه را با کمک جراحی و تلسکوپ و ابزاری که از برشی کوچک در کمر واردشده، خارج‌می‌کند. برای این عمل تحت بیهوشی عمومی قرارخواهیدگرفت و 1-2 روز در بیمارستان بستری‌می‌شوید تا بهبودیابید. ممکن‌است درصورت عدم موفقیت ESWL، پزشکتان جراحی را توصیه‌کند.
استفاده از اسکوپ (سنگ‌شکن درون‌اندامی) برای خارج‌کردن سنگ
برای خارج‌کردن سنگی کوچک‌تر که در حالب یا کلیه است، پزشک لوله‌ی باریک و روشنی (یورتروسکوپ) را که مجهز به دوربین است، وارد مجرای ادرار کرده و از مثانه وارد حالب می‌شود.
بعد از تعیین محل سنگ، با ابزاری مخصوص سنگ را می‌گیرند یا خردمی‌کنند تا با ادرار دفع‌شود. سپس ممکن‌است پزشک لوله‌ی کوچکی (استنت) را درون حالب قراردهد تا تورم کاهش‌یابد و روند بهبودی تسریع‌شود. در این روش احتمالاً بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی لازم‌است.
جراحی غده‌ی پاراتیروئید
برخی از سنگ‌های کلسیم‌فسفات، در اثر پرکاری غده‌ی پاراتیروئید، که در چهار طرف غده‌ی تیروئید و در زیر سیب آدم قراردارند، تشکیل‌می‌شوند. وقتی که این غده‌ها هورمون پاراتیروئید زیادی ترشح‌کنند (هیپرپاراتیروئیدی)، میزان کلسیم بدنتان افزایش خواهدیافت و درنتیجه سنگ تشکیل خواهدشد.
هیپرپاراتیروئیدی، گاهی اوقات زمانی رخ‌می‌دهد که تومور کوچک خوشخیمی در یکی از غده‌های پاراتیروئید وجوددارد و یا مشکل دیگری دارید که باعث افزایش ترشح هورمون پاراتیروئید می‌شود. خارج‌کردن تومور از داخل غده، باعث متوقف‌شدن تشکیل سنگ کلیه خواهدشد؛ یا ممکن‌است پزشک، درمان مشکلی که باعث ترشح هورمون زیاد از غدد پاراتیروئید شده را توصیه‌کند.
عوارض درمان
بعد از درمان سنگ‌های کلیه‌ی بزرگ، ممکن‌است عوارضی رخ‌دهد.
جراحتان باید این عوارض را قبل از عمل برای شما توضیح‌دهد.
عوارض احتمالی به نوع درمان و اندازه و محل سنگ، بستگی‌دارد.
این عوارض عبارتند از:
- سپسیس (گندخونی) که عفونتی است که در خون پخش‌شده و باعث بروز علائمی در بدن می‌شود.
- انسداد حالب در اثر ورود سنگ‌ریزه‌ها (حالب لوله‌ای است که کلیه را به مثانه وصل‌می‌کند).
- آسیب به حالب
- عفونت مجاری ادراری (UTI)
- خونریزی در طول جراحی
- درد
انتهای پیام/ ر
انتهای پیام/
