علل اصلی فرونشست زمین چیست؟

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، شصت و پنجمین نشست علمی-تخصصی با عنوان بحران فرونشست زمین با مدیریت علمی فرخ مسجدی، رئیس امور آب، کشاورزی و محیط‌زیست سازمان برنامه و بودجه کشور و همچنین با سخنرانی رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمین‌شناسی، مهندسی و زیست محیطی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و سیدمحسن طباطبائی‌مزدآبادی، دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با مشارکت فعال نمایندگان دستگاه‌های اجرایی، اندیکشده‌ها، فعالان و تصمیم‌سازان کشور به‌صورت ویدئو کنفرانس (وبینار) برگزار شد.

در ابتدای این جلسه فرخ مسجدی، مدیر علمی نشست به مسائل علل ایجاد این فرونشست‌ها پرداخت و گفت: جدیداً پدیده‌ای که خیلی متداول شده است مثل رخ دادن زلزله، خشک‌سالی شدید، سیل و در بعضی مواقع طوفان باعث این فرونشست‌ها شده است. وجود آلودگی در کلان‌شهرها و شهرهای صنعتی که به‌شدت در حال رشد است از دیگر موارد فرونشست‌های زمین است.

وی با ارائه تعریفی از فرونشست گفت: فرونشست به پایین رفتن زمین به‌صورت ناگهانی یا دفعی و یا به‌صورت تدریجی گفته می‌شود. علت اصلی فرونشست زمین برداشت‌های بیش از ظرفیت از منابع آب زیرزمینی است. از طرفی دیگر با گرم شدن هوا نیاز آبی در زمینه‌های مختلف اعم از فضای سبز، اعم از محصولات کشاورزی که شامل تولید می‌شود و همچنین مصرف طبیعی انسان از منابع آب باعث رشد فرونشست است. مهم‌ترین کار اساسی که در زمینه بحث فرونشست‌ها باید انجام شود، بحث آمایش سرزمین است.

در ادامه این نشست علمی تخصصی رضا شهبازی، مدیرکل دفتر مخاطرات زمین‌شناسی به برداشت بیش از تغذیه در آبخوان‌های ریزدانه اشاره کرد و افزود: فرونشست زمین از زمانی شدت گرفت که موتور پمپ‌ها وارد صنعت کشاورزی شد. از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ یک اتفاق عجیبی رخ داد، تقریباً مساحت دشت‌های درگیر فرونشست بیش از ۳ برابر در این بازه زمانی سه ساله افزایش پیدا کرده است. در سال ۱۳۹۵، ۵۸ درصد از فرونشست در زمین‌های کشاورزی رخ داده است. ۵ درصد از زمین‌های کشاورزی در آن سال فرونشست داشته است. اما در سال ۱۳۹۸، ۴۸ درصد فرونشست در زمینه‌های کشاورزی اتفاق افتاده است.

از مباحث دیگری که در این نشست مورد تاکید قرار گرفت، رخ دادن پدیده فرونشست در لایه‌های زیرزمین و در معرض دید نبودن آن بود که این عامل موجب بی‌توجهی به آن شده است. در کنار این مشکل با توجه به نقص داده‌های موجود، زمانی از فرونشست مطلع می‌شویم که دیر شده است.

در ادامه این نشست طباطبائی‌مزدآبادی، دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران گفت: مخاطره‌شناسان میان دو واژه خطر و ریسک، تمایز مفهوم مهمی قائل هستند. خطر به معنای میزان پتانسیل و خاصیت ذاتی یک سانحه طبیعی برای وقوع در یک محدوده است. از سوی دیگر ریسک، به معنای میزان احتمالی است که بشر ممکن است با خسارت مالی یا جانی مواجه شده یا سازه‌های او تخریب شوند. بنابراین ریسک سه مفهوم میزان خطر، آسیب‌پذیری و تعداد جمعیت در معرض خطر را در خود دارد.

طباطبائی با اشاره به برخی از مهم‌ترین پیامدهای فرونشست زمین عنوان کرد: افزایش خطر سیلاب، افزایش دی‌اکسیدکربن خروجی به دلیل افزایش اکسیداسیون مناطق توربی و باتلاقی، کاهش تنوع زیستی و ارزش اکولوژیکی و همچنین اختلال در مدیریت آب از مهم‌ترین پیامدهای فرونشست هستند.

معصومه آمیغ‌پی، رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری نیز به بیان دیدگاه‌های خود در رابطه با موضوع فرونشست پرداخت و ضمن تشریح ابعاد موضوع به بیان کارهایی که در رابطه با فرونشست در سازمان نقشه‌برداری به‌ویژه در رابطه‌ با تهیه نقشه‌های به‌روز و پایش و ارزیابی مستمر صورت گرفته پرداختند.

در خاتمه نیز مسجدی، رئیس امور آب، کشاورزی و محیط‌زیست سازمان برنامه و بودجه کشور ضمن تشکر از مرکز پژوهش‌های توسعه و آینده‌نگری، سخنرانان و حاضرین در نشست ابراز امیدواری کرد که بتوان خروجی‌ها و بازخوردهای مناسبی از این بحث‌ها کسب کرد.

این مرکز با برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی به‌دنبال فراهم ساختن زمینه لازم برای برخورداری از ظرفیت صاحب‌نظران داخلی و خارجی، برقراری ارتباط علمی با دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی داخلی و خارجی و دریافت دیدگاه‌های متنوع صاحب‌نظران است.

این نشست علمی _ تخصصی به همت اداره کل آموزش و ترویج مرکز پژوهش‌ها در روز سه‌شنبه ۳ اسفندماه سال جاری برگزار شد. برای دریافت فایل این جلسه می‌توانید به سایت https://www.dfrc.ir مراجعه کنید.

انتهای پیام/۱۰۴/