خطای راهبردی آموزش و پرورش در تضعیف جایگاه معاونت پرورشی

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، پنجمین نشست تخصصی تجربانه اندیشکده تعلیم و تربیت مرکز مطالعات ژرفا با مشارکت جبهه انقلاب اسلامی در فضای مجازی، دانشکده‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، ارتباطات و رسانه دانشگاه صداوسیما با حضور حجت‌الاسلام مرتضی شفقی، امام جماعت مسجدالاقصی(مشیرالسلطنه) برگزار شد. وی در این نشست به بیان تجربه عملی خود در فعال سازی ظرفیت فرهنگی مسجدالاقصی در قالب طرح شبکه امامت پرداخت.

شفقی در ابتدای این نشست عنوان کرد: بنده از ابتدا در مسیر طلبگی بودم ولی در دبیرستان متناسب با نگاه غالب جامعه به نوجوانان مستعد وارد رشته ریاضی شدم. در دانشگاه تغییر حوزه داده و وارد رشته علوم سیاسی شدم و بعد از آن که دانشگاه تمام شد، انباشت علاقه به حوزه سر باز زد و از سال ۱۳۹۰ به دنبال مباحث تخصصی‌تر فقه سیاسی در ادامه همان رشته علوم سیاسی وارد حوزه علمیه مشکات شدم. از همان ابتدا مباحث فقه حکومتی را شروع کردیم و گروهی را با همین عنوان تشکیل دادیم.

وی افزود: همزمان یک سری کارهای تبلیغی انجام دادیم و دیدیم که اگر بخواهیم موفق شویم باید به خانه خودمان؛ یعنی مسجد برگردیم. این هم فرآیندی دارد، که با ایده احیای شبکه ولات؛ ورثه الانبیا، شروع شد. ما با تبلیغ‌هایی که طلبه‌ها عرفا انجام می‌دهند ابتدا وارد مدارس شدیم و دیدیم که مدرسه یک جای اجاره‌ای برای ما است؛ بخشنامه‌ها و نوع نگاهی که در فضای سازمانی آموزش و پرورش وجود دارد سبب می‌شود دانش‌آموز برای ما نباشد و در یک نظام آموزشی با هدف‌گذاری خاصی که دارد باید پیش برود و از این رو وارد مسجد شدیم اما در مسجد بخشنامه‌ای نیست، معماری، اساسا سجاده‌ها و نوع ساختار روی تربیت بچه‌ها اثر می‌گذارد.

امام جماعت مسجد مشیرالسلطنه ادامه داد: ایده حوزه دانش‌آموزی هم در سال ۹۳ در مسجد المهدی با این هدف شروع شد که ما از مدارس استعدادهای متناسب با حوزه را پیدا کرده با این تعبیر که سهم حوزه علمیه از دانش‌آموزان مستعد مشخص شود. اگر فنی مهندسی‌ها از ریاضی‌ها می‌گیرند، پزشکی‌ها از تجربی‌ها می‌گیرند، سهم حوزه کجاست؟ اکثر دانش‌آموزان رشته معارف نیز وارد رشته‌های حقوق، الهیئت و... می‌شوند و ورودی حوزه‌های علمیه بسیار تنزل پیدا کرده‌ است.ما با این دو ایده وارد مسجد شده و پایگاه خودمان را مسجد قرار دادیم.

برای تحقق ضلع امامت در هویت طلبگی نیاز به مسجد-مدرسه داشتیم

این کارشناس دینی و تربیتی تصریح کرد: ما از حوزه دانش‌آموزی وارد مسجدی شدیم و چند مسجد عوض کردیم، تا در سال ۹۷ به این نتیجه رسیدیم که برای رسیدن به هدفمان؛ یعنی احیای ضلع سومی در هویت طلبگی باید در یک مسجد با شرایط خاص تمرکز کنیم. ما نیاز به یک مسجد-مدرسه داشتیم که دارای مدرسه علمیه باشد. یکی از دوستان که بزرگ شده این محل بود و رصد کرده بود این مسجد را پیشنهاد داد. مسجد الاقصی یا مشیر السلطنه که مسجدی با قدمت ۱۳۰ ساله است دارای حوزه علمیه است و وقف نامه آن را شیخ فضل‌الله نوری نوشته است. اینگونه شد که به سازمان امور مساجد درخواست دادیم و به صورت تیمی با پنج نفر از رفقا که از حوزه دانش‌آموزی باهم مأنوس شده بودیم وارد شدیم. هر چند این مسجد زیرساخت‌های خوبی نداشت و ما چالش سخت‌افزاری شدیدی داشتیم؛ مثلا اصلا سرویس بهداشتی خواهران و آبدارخانه نداشت. اولویت ما به اقتضای این مسجد زیرساخت بود ولی ما منابع نداشتیم و موقوفات خوب مسجد در دوره پهلوی بخاطر سیاستی که برای تضعیف روحانیت بود به تاراج رفته بود. لذا درگیر جذب سرمایه شدیم. کم کم با وجود محدودیت‌هایی که وقفی بودن آنجا داشت آشپزخانه و سرویس بهداشتی بانوان و آبدارخانه و سایر محیط‌های لازم را ایجاد کردیم.

دولت اصلاحات با تضعیف جایگاه معاونت پرورشی در ساختار وزارت آموزش و پرورش دچار خطای راهبردی شد

وی تأکید کرد: تمرکز بنده بیشتر صرف امور عمرانی مسجد و زیرساخت شد. یکی دیگر از دوستان به نام آقای قدیری با توجه به سابقه‌ای که داشتند در بحث دانش‌آموزی متمرکز شدند و نزدیک‌ترین دبستان دولتی به مسجد را انتخاب کردند. حدود ۳۰ تا ۴۰ دانش آموز وارد مسجد شدند. با توجه به سابقه حوزه دانش‌آموزی و تجربه این چند سال مدرسه دولتی را برای اجرای ایده‌های فرهنگی مناسب‌تر می دانم زیرا مدارس غیرانتفاعی معمولا برنامه اختصاصی دارند و در مدرسه دولتی اگر مدیر همراهی پیدا شود راحت‌تر از مدارس غیرانتفاعی کمک می‌کند.

شفقی افزود: کسی به مدرسه دولتی توجه نکرده است و کادر تعلیم و تربیت بسیار خسته هستند بخاطر این فشارها و منتظرند صبح را به بعد از ظهر برسانند که زنگ بخورد. ذهن باید بسیار دغدغه‌مند باشد ولی در این سیستم ذهن دغدغه‌مند هم فرصت تفکر و نوآوری ندارد. لذا شخص استقبال می‌کند ولی سیستم آموزش و پرورش بعد از دولت اصلاحات که معاونت پرورشی تضعیف شد هنوز سرپا نشده است ولی اگر شخص مدیر همراه و همدل باشد تمام تلاشش را می‌کند که با شما همکاری کند.

بانوان رکن اصلی اعتلای جایگاه فرهنگی مسجد هستند

امام جماعت مسجد الاقصی(مشیرالسلطنه) در ادامه عنوان کرد: در ابتدا با کلاس‌ها و کارهای تبلیغی و فرهنگی که معمول طلاب در مدرسه انجام می‌دهند شروع شد و بعد بچه‌ها را به مسجد دعوت کردیم تا پایگاه و کانون مسجد راه بیفتد. کانون فرهنگی و هنری مسجد الاقصی به برکت تلاش‌های هر روزه احیا شد و این شد که تنه شجره طیبه از آن شاخ و برگ‌های دیگر یعنی اولیای بچه‌ها به وجود آمد. مدرسه دولتی یک مزیت دیگر که دارد این است که چون دانش‌آموزان بچه‌های محل هستند خانواده‌ها هم در محله هستند. اولین بنایی که ایجاد کردیم حسینیه شهدا بود و با ایجاد هیئت دانش‌آموزی قاسم بن الحسن، مادرها به بهانه انجام پذیرایی و دیگر امور هیئت با مسجد ارتباط گرفتند و کم کم واحد خواهران را راه‌اندازی کردند. اصلی‌ترین فعالیت های یک مسجد در قسمت بانوان است چون صبح تا ظهرها عمدتا خانم‌ها هستند که در مسجد فعال هستند.

اگر کاری هم از دستمان بر نیاید همدلی و آرامش ایجاد می‌شود

وی افزود: ما نمازهای مسجد را از ۱۰ الی ۱۵ نفر به صف‌های ۷۰-۸٠ نفره رساندیم در سال ۹۸ که گل کار بود به کرونا خوردیم و مسجد دیگر به آن شکل قبلی رونق نداشت، اما به لطف خدا در نوروز ۹۸ با کمک چند تن از جوانان محله خیریه مسجد راه افتاد. از آن زمان به بعد ما هر ماه قربانی داریم و بسته‌های ارزاق تهیه می‌کنیم و بین افرادی که یک به یک شناسایی شده‌اند توزیع می‌کنیم. وقتی به برخی از خانه‌ها وارد شدیم؛ دیدیم نمی‌توانند حتی یک تکه گوشت بخرند، از مشاغلی بودند که کرونا بر روی آنها تأثیر گذاشته بود و بیکار شده بودند. اقل این اتفاق این است که اگر کاری هم از دستمان بر نیاید همین که همدلی ایجاد شود، باری برداشته می‌شود و یک آرامش ایجاد می‌شود. ما ۵۰ خانواده را تحت پوشش قرار دادیم.

این کارشناس دینی و تربیتی در ادامه گفت: وقتی دیدیم که کارها در حال انجام شدن است یعنی شورای فرهنگی مسجد را راه انداختیم که در کارها به صورت جمعی تصمیم گرفته شود. شورا که شکل گرفت وضعیت واحد خواهران، خیریه خواهران، کانون خواهران مشخص شد. مورد دیگری هم اضافه شد به این صورت که عده‌ای از دوستان فارغ‌التحصیل دانشگاه سمنان گفتند ما هیئت داریم ولی جا نداریم که عزیزان را هم میزبانی کردیم و از عید ۱۴۰۰ هیئت مسجد به شکل رسمی شکل گرفت.

اگر من خط کلی و جزئیات را همزمان مدیریت کنم بسیار هنر کرده‌ام

شفقی خاطرنشان کرد: اگر بخواهید مجموعه‌ای را مدیریت کنید آنقدر درگیر نخود و لوبیای کار می‌شوید که دیگر نمی‌توانید راهبری کنید. از طرفی هم فردی که به صورت مستقیم کار را انجام می‌دهد اشراف بیشتری بر روی کار دارد. پس اگر من خط کلی و جزئیات را همزمان مدیریت کنم بسیار هنر کرده‌ام. مثلا هیئت باید با چهارچوب مشخصی برگزار شود، اگر از چهارچوب‌های راهبردی خارج شود باید تبیین و صحبت کنید و عمدتا می‌پذیرند. ولی باید مراقب باشید کوپن‌های خودتان را خرج نکنید؛ مگر چقدر پیش می‌آید که بچه مذهبی از چهارچوب‌ها خارج شود؟ چون خود او توجیه است بچه مذهبی و هیئتی است و در تعیین مصادیق نیز حق با آنهاست چون اشراف بیشتری به کار دارند.

مدل ساماندهی نیروی انسانی در امور مسجد

وی در ادامه عنوان کرد: کار ما در همان جمع پنج نفره همچنان ادامه دارد. بنده پیش نمازی می‌کنم، آقای قدیری فعالیت‌های فرهنگی را مدیریت می‌کند، آقای کاظم زاده از آن دسته از افرادی هستند که پشت سنگر بوده و وظایف عمرانی را به عهده دارد، آقای اسدی در بحث روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی تمرکز کرده‌اند و آقای فانی که وجهه علمی بیشتری دارد به دنبال تشکیل مدرسه امامت و آماده‌سازی زیر ساخت‌های آن اتفاق است؛ تا یکسری طلبه‌ها بیایند و دانش‌هایی را بیاموزند و برای امامت آماده شوند. به زودی این جمع را در قالب مؤسسه‌ای رسمی به نام «مناره» ثبت می‌کنیم تا با تجربه عملی و مطالعه نظری بتوانیم ایده خود را گسترش دهیم. برای این اتفاق دو کارویژه تعریف کرده‌ایم؛ یکی مدلسازی برای پیشنهاد به سلول‌های حاکمیتی و یکی کادرسازی برای اقدام متناسب با آن مدل که در نهایت منجر به عملیاتی شدن ایده ما خواهد شد.

کار احیای مسجد؛ کار زمانبری است

شفقی افزود: مدل سازی و امور مسجد بیشتر بر عهده من است. کار احیای خود مسجد، کار بسیار زمانبری است و اگر فکر می‌کنید که طی دو تا سه سال می‌توانید، نمی‌شود. البته خداوند به وقت و کار برکت می‌دهد اما اقتضای کار این است که شما با حوصله و در بلند مدت کار را انجام داده و چشم‌انداز بلند مدت داشته باشید. لذا در مدلسازی هنوز ما از حوزه مسجد خودمان بیرون نرفته‌ایم ولی برای مأموریتی که در کادرسازی داریم، با کارویژه مدرسه امامت، رایزنی‌هایی را با مدرسه مشکات انجام داده‌ایم که بتوانیم آن را به عنوان یک رشته رسمی؛ یعنی رشته امامت تعریف کنیم. مثلث دومی در امامت داریم که ضلع اول آن شخصیت خود اوست؛ طبعش باید گرم و به جوش باشد و از تیپ درون‌گرای منزوی و خجالتی نباشد. این تیپ شخصیتی باید مشخص شود که فرد فاقد آن اصلا وارد نشود و از اول اذیت نشود از این که نمی‌تواند این کار را انجام دهد. مثل اینکه یک فرد با قد ۱.۵ متر را در والیبال بگذاریم تا آبشار بزند، او خودش ببشتر اذیت می‌شود.

مسجد نباید به چهاردیواری ظاهری خود محدود شود

این کارشناس در ادامه گفت: در قسمت مدلسازی موسسه ما باید یک مسجد تراز برقرار ایجاد کنیم و مسجد برقرار نمی‌تواند محدود به چهاردیواری باشد. باید محله یا جامعه‌پردازی به تعبیر گام دوم در دایره این مدلسازی انجام شود. ما اگر بتوانیم سلول اجتماعی خود را در یکی از پیچیده‌ترین محله‌های تهران، که همه اقشار مردم و انواع آسیب‌های اجتماعی در آن وجود دارد، ایجاد کنیم موفق شده‌ایم. ما از پایین‌ترین حد رفاه تا سطح بالاتر و رفاه نسبی داریم، بافت مذهبی مثل هیئت‌های قدیمی تهران و از طرفی سگ‌بازی و وضعیت حجاب نا به سامان را داریم. لذا به بقیه می‌توانیم بگوییم شما با شرایط یکدست‌تر خودتان باید بهتر این کار را انجام بدهید.

طلبه‌ها و امامان جماعت در همه رشته‌ها به مطالعه برای رفع نیازهای خود بپردازند

شفقی تصریح کرد: ضلع بعدی کسب دانش‌های لازم توسط طلاب است. منظور دانش‌های اصلی طلبگی نیست، بله امام قطعا باید طلبه فاضلی باشد فقه و اصول و... را مسلط باشد. اما ضلع دانشی که ما می‌گوییم سطحی از علوم مانند روانشناسی، علوم تربیتی، مدیریت، مطالعات تاریخی و عقبه هویتی امامت؛ که از کجا به اینجا رسیده است و چه کسانی قربانی شده‌اند تا این مسجد برپا باشد؟ همچنین سطح اولیه اقتصاد و مدل‌های اشتغال زایی محلی و... از مواردی است که علاوه بر مطالعات روتین حوزوی در ضلع دانشی باید این علوم را کسب کنند.

کار گروهی کلید پیشرفت است

به زعم وی هیچ امام جماعتی را نباید مجبور به پذیریش مسئولیت امامت یک مسجد کرد، او خودش باید تشخیص دهد بیشتر در چه منطقه‌ای به کار می‌آید اما ما یک اصل که بر آن تأکید می‌کنیم این است که هیچ مسجدی را تنها بر عهده نگیرد، بلکه به صورت یک تیم وارد مسجد شوند. پیچیدگی‌هایی که در جامعه ایجاد شده اقتضا می‌کند که به صورت تیمی وارد شویم. یکی از خاصیت‌های مدرسه ما این است که در عرصه عمل، تیم‌ها را وارد عمل می‌کند.

انتهای پیام/۴۰۲۱/