خاطرات انتخاباتی دیپلمات ایرانی در ۲ قاره/ پاک‌آیین در گفت‌وگو با آنا:
مردم منطقه نتیجه انتخابات در ایران را از پیش تعیین‌شده نمی‌دانند
انتخابات فرمایشی در برخی کشورهای آسیایییک دیپلمات ایرانی که در سه کشور آسیایی و یک کشور آفریقایی سفیر بوده تأکید می‌کند که علی‌رغم تبلیغات فراوان ضد ایرانی، مردم منطقه معتقدند اگر یک کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ایران اقبال عمومی نداشته باشد هرگز به این مقام نمی‌رسد.
گروه جهان خبرگزاری آنا- محمد جعفری؛ محسن پاک‌آیین که سال‌ها به‌عنوان سفیر جمهوری اسلامی ایران در جمهوری آذربایجان، ازبکستان، تایلند و زامبیا مشغول به کار بوده است در مصاحبه با آنا به‌مرور خاطرات خود از برگزاری سه دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران در کشور محل خدمتش و نیز ابراز نظر در خصوص نحوه برگزاری انتخابات در کشورهای آذربایجان، ازبکستان، تایلند و زامبیا می‌پردازد که چینش آن‌ها در کنار هم حس خوبی را به جامعه ایرانی القا می‌کند وقتی بداند که دیگر ملل منطقه رأی مردم ایران را در به قدرت رسیدن کاندیدای موردعلاقه خود بسیار مؤثر می‌دانند. به‌این‌ترتیب از ایران به‌عنوان کشوری یاد می‌کنند که انتخابات در آن فرمایشی نیست و نمی‌شود نتیجه آن را از پیش تعیین‌شده دانست.
متن کامل مصاحبه با پاک‌آیین به شرح ذیل است:
آنا: شما به‌عنوان یک دیپلمات باتجربه که در دو قاره سابقه سفیر بودن دارید چه نکته‌ای را می‌توانید ذکر کنید تا ارزش رأی دادن در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ روشن‌تر شود؟
پاک‌آیین: من در کشورهای ازبکستان، تایلند و جمهوری آذربایجان سه انتخابات ریاست جمهوری ایران را برگزار کردم. از دو بُعد می‌شود به کل موضوع انتخابات در ایران چه از بابت نامزدهای انتخاباتی و چه از منظر مشارکت مردم نگاه کرد.
من ترجیح می‌دهم که با سطح مشارکت مردمی شروع کنم. به عقیده من بحث اشتیاق ایرانیان خارج از کشور برای مشارکت در انتخابات و تعیین رئیس‌جمهور آینده از این بابت بحث بسیار مهمی بوده و هست که احساس می‌کنند دارای یک هویت ملی و ایرانی هستند و باید برای حمایت از کشورشان، تقویت اقتدار نظام اسلامی و تعیین سرنوشت خودشان رأی دهند. به همین دلیل ایرانیانی بودند که از شهرستان‌های دور در این سه کشور آسیایی محل خدمت من سختی‌ها و هزینه‌ها را خودشان تقبل می‌کردند تا در انتخابات حضور داشته باشند.
مردم در ازبکستان و جمهوری آذربایجان در خصوص انتخابات ایران نظرشان کاملاً متفاوت با انتخابات در کشور خودشان بود زیرا احساس می‌کردند با رأی مردم ممکن است یک رئیس‌جمهور در ایران ابقا یا تعویض شود
می‌بینیم که شرکت در انتخابات برای ایرانیان مقیم در کشورهایی که عرض کردم خیلی اهمیت داشت زیرا به این نتیجه رسیده بودند که آرای آن‌ها در روی کار آمدن فرد موردنظرشان مؤثر است. طبعاً ایرانیان به اولین مسئله‌ای که برای رأی دادن توجه می‌کردند، کارایی دولت آینده بود و لذا سعی می‌کردند با بررسی اشکالات و نقاط قوت و ضعف دولت قبلی به رئیس‌جمهوری رأی دهند که نقاط قوت بیشتر و نقاط ضعف کمتری داشته باشد.
آنا: در خلال روز انتخابات مردم خود آن کشورها به انتخابات و مشارکت ایرانیان چه دیدگاهی داشتند؟
پاک‌آیین: مسلماً برای مردم آن کشورها هم این موضوع که ایرانی‌ها این‌گونه با اشتیاق در انتخابات مشارکت می‌کنند بحث مهمی بود. خبرنگارها هم از اول وقت می‌آمدند و تا آخر وقت، کار رأی‌گیری را پوشش می‌دادند بنابراین مشارکت رأی‌دهندگان انعکاس گسترده‌ای در آن کشورها داشت. این‌گونه بود که مشارکت خوب ایرانیان مقیم در کشورهای محل خدمت من مردم‌سالاری دینی و بحث جمهوریت را در کنار اسلامیت به رخ جهانیان می‌کشید؛ برای اینکه الآن ما در منطقه‌ای داریم زندگی می‌کنیم که خیلی از کشورها اصلاً با انتخابات بیگانه‌اند یا اینکه انتخابات فرمایشی و صوری دارند.
بیشتر بخوانید:
سفیر ایران در روسیه: حضور در پای صندوق‌های رأی سرافرازی کشور را به نمایش می‌گذارد
تحلیلگر عراقی: عراقی‌ها امید زیادی به پیروزی طیف انقلابی در انتخابات دارند
ظریف: مردم با صندوق‌های رأی قهر نکنند
خطیب‌زاده: کانادا از رأی دادن ایرانیان در خارج از کشور ممانعت می‌کند
مردم آن کشورها حوادث ایران و مخصوصاً انتخابات را به‌دقت تعقیب می‌کردند و برایشان خیلی جذاب بود از اینکه در رسانه‌ها می‌خواندند سفیر ایران مصاحبه کرده یا سخنگوی سفارت در بیانیه‌ای از ایرانی‌ها دعوت کرده در کار تدارکات انتخابات به سفارت کمک کنند و نیز به هر کاندیدی که اصلح می‌دانند رأی بدهند.
آنا: فکر می‌کنم الآن درست موقعی است که شما می‌توانید به مخاطبان ما کمک کنید تفاوت انتخابات کشور خودمان را با انتخابات در برخی از کشورهای منطقه متوجه شوند. لطفاً از انتخابات ریاست جمهوری در کشورهای محل خدمتتان بگویید.
پاک‌آیین: اتفاقاً من هم قصد توضیح همین موضوع را داشتم. من از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۸ در کشور ازبکستان سفیر بودم. آن زمان آقای اسلام کریم‌اف آنجا رئیس‌جمهور بود. ازبکستان از نظر سیاسی یک کشور بسته‌ای بود و تقریباً معلوم بود نتیجه انتخابات چه خواهد شد و در تمام مقاطع آقای اسلام کریم‌اف بود که رئیس‌جمهور می‌شد. لذا انتخابات در این کشور برای مردم آنجا جذابیت زیادی نداشت. اما در خصوص انتخابات ایران نظرشان کاملاً متفاوت بود. آن‌ها احساس می‌کردند با رأی مردم ممکن است یک رئیس‌جمهور در ایران ابقا یا تعویض شود. به همین دلیل انتخابات ما برایشان جذابیت داشت و از این بابت، تقریباً از یک هفته قبل از انتخابات تا یک هفته بعد از انتخابات، موضوع حضور ایرانیان در انتخابات موردتوجه رسانه‌ها و مردم بود و از این بابت ابراز علاقه می‌کردند.
آنا: اوضاع انتخابات در جمهوری آذربایجان چگونه بود؟
پاک‌آیین: من از سال ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۵ سفیر ایران در باکو بودم. به‌هرحال در دو کشور جمهوری آذربایجان و ازبکستان، به دلایلی که مفصل است مشخص بود که رئیس‌جمهور چه کسی خواهد شد. لذا در ازبکستان تا زمانی که آقای اسلام کریم‌اف زنده بود ایشان رئیس‌جمهور می‌شد و در جمهوری آذربایجان هم آقای الهام علی‌اف که امروز هم رئیس‌جمهور هست. مردم از اول می‌دانستند که قرار است چه کسی رئیس‌جمهور شود و لذا حضور در انتخابات خیلی برایشان جذابیت نداشت.
آنا: از یک کشور حوزه قفقاز و یک کشور حوزه آسیای میانه سخن گفتید. حال و هوای انتخابات در پادشاهی تایلند در جنوب شرقی آسیا چگونه بود؟
پاک‌آیین: من در خلال سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۸۶ در پادشاهی تایلند سفیر بودم. در تایلند که به سرزمین کودتاها معروف است، انتخابات پارلمانی برگزار می‌شد و انتخاب نخست‌وزیر هم از مسیر حزبی که بیشترین رأی را در پارلمان می‌آورد مشخص می‌شد. در این کشور مردم آزادانه رأی می‌دادند ولی به دلیل قدرت پادشاه که معمولاً با نیروهای مسلح زد و بند می‌کرد، کشور دچار کودتا می‌شد و به این صورت رأی مردم به‌سادگی کنار گذاشته می‌شد. باید متذکر شوم که علی‌رغم اینکه پادشاه در تایلند یک عنصر تشریفاتی است ولی وقتی با ارتش هماهنگ می‌شد کار دولت منتخب مردم تمام بود.
مردم کشورهای منطقه انتخابات ایران را به‌دقت تعقیب می‌کنند و این اتفاق برایشان بسیار جذاب است
در طول ۴۰ سال گذشته ۱۸ کودتا در تایلند به وقوع پیوسته است و هیچ نخست‌وزیری به‌جز آقای تاکسین شیناواترا (۲۰۰۱-۲۰۰۶) برای دور دوم انتخاب نشده است. شیناواترا هم در همان دور دوم گرفتار کودتای نظامی شد و از کار برکنار شد. بعضی از نخست‌وزیرها بعد از ۶ ماه از کار برکنار می‌شدند. لذا علی‌رغم اینکه مردم می‌آمدند و در انتخابات شرکت می‌کردند و فعالیت احزاب هم آزاد بود اما نخست‌وزیر ثبات نداشت و به دلیل اینکه دو عنصر سلطنت و ارتش در کنار هم بودند و منافع خودشان را دنبال می‌کردند رأی مردم بی‌نتیجه می‌ماند. معمولاً نخست‌وزیر فقط کار اقتصادی می‌کرد و بعد از مدتی هم ارتش کودتا می‌کرد و دولت را منحل می‌کرد. در تایلند با وجود قانون آزادی احزاب، انتخابات انجام می‌شد ولی دولت برآمده از رأی مردم نمی‌توانست به کار خود ادامه دهد. ساختار سیاسی ثبات نداشت.
آنا: از خاطرات انتخاباتی خود در زامبیا صحبت کنید. در زامبیا هم انتخابات ایران برگزار می‌شد؟
پاک‌آیین: من از ۱۳۶۷ تا ۱۳۷۲ در زامبیا سفیر بودم. ما در آنجا انتخابات ایرانیان را نداشتیم.
در دوره حضورم در زامبیا، آقای کنث کائوندا که یک فرد مبارز علیه استعمار، آپارتاید و غرب بود رئیس‌جمهور بود. غربی‌ها از طریق جنگ نرم و فعالیت‌های رسانه‌ای گسترده در زامبیا نفوذ کردند و با تقویت حزب مخالف موفق شدند که این رئیس‌جمهور مردمی را ساقط کنند و یک دولت همسو با غرب را بر مسند قدرت بنشانند.
در آفریقا شما خیلی زیاد شاهد حضور غربی‌ها در تعیین برنده انتخابات هستید به دلیل اینکه کشورهای آفریقایی معمولاً کشورهای دریافت‌کننده وام هستند و معمولاً اعلام می‌کردند اگر فلان کاندید خاص رئیس‌جمهور شود با اعطای وام به زامبیا موافقت خواهد شد و اگر فرد غیرهمسو با غرب رئیس‌جمهور شود وام نخواهیم داد.
صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی هم همین کار را انجام می‌دادند. مردم هم که می‌دانستند اقتصاد کشورشان با وام‌های خارجی زنده خواهد ماند به آن کسی رأی می‌دادند که بتواند وام کشورهای غربی را جذب کند و این موضوع متأسفانه عارضه‌ای است که در آفریقا به‌خصوص در بخش جنوبی صحرا یعنی در جنوب آفریقا وجود دارد.
انتهای پیام/۴۱۵۵/پ
انتهای پیام/
