مقررات دست‌وپاگیر مانعی در روند رشد پژوهش کشور

گروه استان‌های خبرگزاری آنا، جشنواره فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در سال ۱۴۰۰ به ایستگاه هشتم خود رسید و از آنجایی که حوزه علمی، پژوهشی و فناوری برای این دانشگاه از اهمیتی خاص و ویژه برخوردار بوده و تاکنون هفت دوره از این جشنواره به مناسبت هفته پژوهش و فناوری برگزار شده است، برگزاری هشتمین دوره به دلیل شرایط کرونایی کشور به تعویق افتاد و تصمیم گرفته شد هفتم اردیبهشت جاری به‌صورت مجازی و حضوری محدود از برگزیدگان برگزار شود تا تداخلی با دوره نهم هم نداشته باشد.

در هشتمین جشنواره فرهیختگان ۲۲ استان و ۳۹ واحد دانشگاهی (استان‌های تهران، اصفهان و آذربایجان‌شرقی با بیشترین برگزیده) حضور پیدا کردند که پراکندگی خوبی میان برگزیدگان صورت گرفت و ۷۲۰ اثر به جشنواره ارسال شد؛ البته با حوزه‌های بررسی‌شده توسط سازمان مرکزی مانند مراکز تحقیقاتی، مراکز رشد، سراهای نوآوری، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، مدارس سما و... مجموع آثار و زیرساخت‌ها به حدود هزار و ۹۰۰ رسید و از هفت پژوهشگر برتر و یک فناور برتر دعوت شد تا به نمایندگی از طرف دیگر برگزیدگان در مراسم اختتامیه و تجلیل حضور پیدا کنند.

جشنواره علمی، پژوهشی و فناوری فرهیختگان و مراسم تجلیل از برگزیدگان این جشنواره در دوره هشتم با حضور دکتر محمدمهدی طهرانچی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیئت رئیسه و مدیران دانشگاه عصر ۷ اردیبهشت جاری به‌صورت مجازی در سالن شهید مطهری سازمان مرکزی دانشگاه برگزار شد و با معرفی برگزیدگان برتر به کار خود پایان داد.

داود طغرایی دانشیار رشته مهندسی مکانیک و عضو هیئت علمی تمام‌وقت دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر است. او سال ۱۳۹۰ مدرک دکتری خود را از دانشگاه صنعتی اصفهان اخذ کرده و از سال ۱۳۸۵ نیز به‌عنوان عضو هیئت علمی واحد خمینی‌شهر مشغول خدمت است.

طغرایی تاکنون دو بار در فهرست دو درصد دانشمندان برتر جهان که توسط دانشگاه استنفورد منتشر شده بود، قرار گرفته و دارای شاخص اچ ۶۵ و ۳۰۰ مقاله ISI-WOS و تألیف و ترجمه بیش از ۵۰ جلد کتاب است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خمینی‌شهر از برگزیدگان جشنواره هشتم فرهیختگان دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه فنی‌ و مهندسی است که موفق به کسب مقام پژوهشگر برتر این جشنواره شد.

خبرنگار خبرگزاری آنا به همین مناسبت با طغرایی درباره جشنواره هشتم فرهیختگان، دلایل موفقیت وی، فعالیت‌های پژوهشی، حال و هوای بخش پژوهش کشور و ... گفت‌وگو کرده است که در ادامه می‌خوانیم.

آنا: جزئیاتی از فعالیت پژوهشی که باعث انتخاب شما به‌عنوان پژوهشگر برتر شد را تشریح کنید.

طغرایی: از سال ۱۳۹۰ که مقطع دکتری را در دانشگاه صنعتی اصفهان به پایان رساندم، فعالیت‌های پژوهشی را به‌صورت جدی آغاز کردم، هرچند قبل از آن هم فعالیت پژوهشی انجام می‌دادم؛ اما از سال ۱۳۹۰ تاکنون بالغ بر ۴۰۰ مقاله ISI و حدود ۳۰۰ مقاله در کنفرانس‌های بین‌المللی چاپ و بالغ بر ۵۰ جلد کتاب ترجمه و تألیف کرده‌ام.

تاکنون حدود ۱۵۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی را فارغ‌التحصیل کرده‌ام و در جشنواره‌های مختلف پژوهشی دانشگاه،‌ استان و کشور به‌عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شده‌ام. مجموع این فعالیت‌های پژوهشی و مستندات باعث شد که در جشنواره فرهیختگان امسال به‌عنوان پژوهشگر برتر انتخاب شوم.

آنا: موانع پیش‌ روی پژوهشگران و در مجموع فعالیت‌های پژوهشی در کشورمان را چه می‌دانید؟

طغرایی: شاید از مهم‌ترین موانعی که پیش روی پژوهشگران کشور وجود دارد، درآمد ناکافی از محل پژوهش است، اگر پژوهش می‌توانست به‌ منبع درآمد مکفی برای اعضای هیئت علمی و دانشجویان تبدیل شود، شاید روند مثبت‌تری در کشور دنبال می‌شد. عامل دیگر مقررات دست‌وپاگیری است که در کشور وجود دارد و این مقررات در دانشگاه، ادارات و سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط به‌عنوان مانع عمل کرده و می‌تواند روند پژوهش را کُند کند.

عامل دیگر تحریم‌هاست که باعث می‌شود پژوهش‌هایی که عمدتاً بر اساس فعالیت‌های آزمایشگاهی و خرید تجهیزات هستند به‌دلیل بالارفتن قیمت ارزهای جهانی با مخاطره روبه‌رو شود، تحریم‌ها باعث می‌شود که خیلی از مواد اولیه به دست پژوهشگران نرسد.

عامل بعدی نبود انگیزه‌ای است که در دانشگاه‌ها و نهادهای مختلف از طرف مسئولان ایجاد می‌شود، اگر انگیزه کافی از طرف دانشگاه‌ها و نهادها برای پژوهشگران فراهم شود، راه‌حلی مفید برای انجام پژوهش در کشور خواهد بود؛ چراکه خیلی از پژوهشگران، دانشجویانی هستند که منبع درآمد کافی ندارند و حتی خیلی از استادان هم با حقوق هیئت علمی نمی‌توانند امور خود را سپری کنند؛ بنابراین اگر انگیزه کافی از طرف مسئولان در قالب تشویقی‌های مختلف داده می‌شد، می‌توانست به پیشبرد پژوهش کمک کند.

کمبود امکانات و تجهیزات در کشور به‌ویژه در تکنولوژی‌های های‌تک باعث شده که شاید خیلی از پژوهش‌های نوین با شدت و حدّت کافی جلو نرود؛ البته کارهای خوبی به‌ویژه در ۲۰ سال اخیر در انجام شده است؛ اما کافی نیست.

بیشتر بخوانید:

بعد نظارتی در چاپ کتاب تقویت شود/ توزیع نامناسب اعتبارات پژوهشی کشور

نشر رویکردهای نوین حوزه‌های برنامه‌ریزی و طراحی شهری و معماری

موانع پیش‌ روی پژوهشگران از نگاه برگزیده جشنواره فرهیختگان

آنا: آیا کشور در حوزه پژوهش و فناوری در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی جایگاه مناسبی دارد؟ بایدها و نبایدهای این حوزه چیست؟

طغرایی: بنا بر آماری که معمولاً مؤسسات مختلف اعلام می‌کنند و در کشورمان هم ISC این کار را انجام می‌دهد، روی کاغذ جایگاه کشور در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی جایگاه خیلی خوبی است و بین ۲۵ کشور برتر دنیا جایگاه دوم نرخ رشد را داریم.

در تولید علم دنیا سهم ایران دو درصد و در تولید علم برتر دنیا سهم ما ۳.۵ درصد است. رتبه کشورمان از نظر تولید علم منطقه‌ای ۲۹ درصد و در جهان اسلام حدود ۲۰ درصد است و کشورمان حدود ۶۰۰ هزار مدرک در اسکاپوس‌ نمایه دارد که رتبه هجدهم این پایگاه را داریم، این آمار نشان می‌دهد که جایگاه کشور در حوزه پژوهش در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی جایگاه مناسبی است؛ اما مشکل اصلی این است که خیلی از پژوهش‌ها، پژوهش‌های تئوریکی هستند که بنا به دلایل مختلف به تولیدات علمی کاربردی منتج نمی‌شوند، شاید خیلی از مقالاتی که پژوهشگران ما در مجلات معتبر چاپ می‌کنند، فقط صرفاً دفاع از یک رساله یا پایان‌نامه باشد و بعداً خیلی از اینها به فراموشی سپرده می‌شود.

آنا: چه باید کرد؟

طغرایی: اگر نهادها یا سازمان‌هایی پژوهش‌ها را کاربردی کنند، علاوه بر جایگاهی که از نظر تولیدات علمی در دنیا داریم، از نظر تولید فناوری هم می‌توانیم در دنیا حرف‌هایی برای گفتن داشته باشیم که البته وضعیت کشور در مقایسه با سال‌های قبل خیلی خوب است. با توجه به شهرک‌های فناوری که در کشور ایجاد شده و شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت‌های خوبی که از این شرکت‌ها، واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شود، امیدوارم بتوانیم در آینده حرف‌هایی برای گفتن میان خیلی از کشورهای دنیا داشته باشیم.

اگر در حوزه پژوهش و فناوری به بند ششم سیاست‌های کلان علم و فناوری ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری توجه کنیم- که می‌گوید ما باید از قدرت علم و فناوری برای توسعه روابط دیپلماتیک با کشورها استفاده کنیم- این بند می‌تواند به‌عنوان یک سیاست راهگشا در حوزه بین‌المللی پژوهش قرار بگیرد.

آنا: توصیه شما به جوانان و پژوهشگران چیست؟

طغرایی: هیچ موفقیتی بدون تلاش به دست نمی‌آید، هرچه تلاش بیشتر باشد، موفقیت شما ارزنده‌تر و چشمگیرتر است. هرچند خودم را هنوز یک فرد موفق نمی‌دانم؛ اما واقعیت این است که در طول ۱۰ سال گذشته شاید به‌طور میانگین در طول شبانه‌روز کمتر از چهار ساعت خوابیده‌ام و همیشه تا پاسی از شب درگیر نوشتن مقاله، ترجمه و تألیف کتاب و تدوین ایده‌های جدید برای برای دانشجویان و رساله‌های دانشجویی هستم.

به همه جوانان و همه دانشجویان توصیه می‌کنم؛ بهترین سنی که الان در آن قرار دارند و سن جوانی است را صرف تلاش، تحقیق و پژوهش کنند و شک نداشته باشند که به هر موفقیتی که بخواهند با این موضوع دست پیدا می‌کنند. قطعاً موفقیت به صورت تصادفی به دست نمی‌آید و هر موفقیتی برای اینکه یک موفقیت ماندگار در عرصه پژوهش شود، نیازمند تلاش شبانه‌روزی است.

شاید در ادامه پاسخ این سؤال بتوان همان بیت معروف را ذکر کرد که «نابرده رنج گنج میسر نمی‌شود / مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد». واقعاً می‌توانم بگویم رمز هر موفقیتی فقط و فقط تلاش! تلاش! و تلاش است. امیدوارم که جوانان این مملکت با دانستن همه دغدغه‌هایی که وجود دارد و با درک به همه مشکلاتی که الان در سطح کشور وجود دارد بدانند که حتی در این شرایط هم می‌شود با تلاش به موفقیت دست پیدا کرد و امیدوارم که جوانان این کشور بتوانند با تلاش شبانه‌روزی، کشور ایران را به قله‌های بلند سربلندی در کل دنیا و آن چیزی که شایسته و بایسته ایران عزیز است، برسانند.

انتهای پیام/۴۱۱۷/۴۰۶۲/