تلاش چین برای کاهش انتشار گاز گلخانه‌ای/ درخشش قدرت انرژی هسته‌ای در یک کشور آسیایی

به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری آنا، پیشرفت علم و فناوری در کشور چین پس از دهه نود رشد چشمگیری داشته است. پژوهشگران علت این امر را اراده راسخ دولت چین در پیگیری جدی این حوزه می‌دانند. آنها پی به این مسئله کلیدی برده‌اند که علم و فناوری به عنوان بخشی اساسی توسعه اقتصادی کشور و همچنین اعتبار ملی باید به طور همه‌جانبه در نظر گرفته شود و در سیاست‌های جاری لحاظ شود. ازاین‌رو چین از اوایل دهه نود، از طریق تخصیص بودجه، احداث زیرساخت‌های فناوری، انجام اصلاحات و رفع موانع تحقیقات علمی، رویکرد خود را در حوزه علم و فناوری متحول کرده است.

شواهد و قرائن زیادی وجود دارد که حاکی از پیشرفت علمی چین است و برخی کارشناسان معتقدند به طریقی می‌توان رشد اقتصادی این کشور را مرهون رشد علمی آن دانست. چین در زمینه‌هایی  مانند آموزش، زیرساخت‌های صنعتی، تولید، انتشار مقالات دانشگاهی، حق ثبت اختراع و برنامه‌های تجاری جهش سریعی داشته و هم اکنون در برخی حوزه‌هابه عنوان رهبر علم و فناوری شناخته می‌شود. این کشور اکنون به طور فزاینده‌ای به نوآوری‌هاو خلاقیت‌های بومی خود توجه نشان داده و هدفش اصلاح نقاط ضعف باقی مانده است.

سیاست انرژی چین

از سال ۱۹۴۹، اطمینان از تأمین انرژی کافی برای تداوم رشد اقتصادی یکی از نگرانی‌های اصلی دولت چین بوده است. این کشور بزرگترین عامل انتشار گازهای گلخانه‌ای در جهان است و زغال سنگ در چین را یکی از دلایل گرم شدن زمین می‌دانند. با این حال، از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ چین ۱۸ درصد از مصرف انرژی در هر واحد تولید ناخالص داخلی و ۲۰ درصد از انتشار CO۲ در هر واحد تولید ناخالص داخلی را کاهش داد.

چین همچنین بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی تجدیدپذیر در جهان است. این کشور بیشترین میزان برق آبی، انرژی خورشیدی و بادی در جهان را تولید می‌کند. قرار است جزئیات بیشتری در مورد برنامه‌ریزی‌های تولید برق در زمستان ۲۰۲۱ برای برنامه پنج ساله منتشر شود.

انرژی‌های تجدیدپذیر در چین

چین با تولید بیش از دو برابر برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر نسبت به کشور دوم یعنی ایالات متحده، پیشروترین کشور در جهان است. این کشور در پایان سال ۲۰۱۹، ظرفیت کل ۷۹۰ گیگاوات از انرژی تجدیدپذیر، عمدتاً از انرژی برق آبی، خورشیدی و بادی را دارا بود. در پایان این سال، ظرفیت برق آبی نیز به ۳۵۶ گیگاوات رسید. همچنین ظرفیت انرژی خورشیدی چین به ۲۵۲ گیگاوات و ظرفیت انرژی بادی به ۲۸۲ گیگاوات تا سال ۲۰۲۰ رسیده است.

بخش انرژی‌های تجدیدپذیر چین سریع‌تر از سوخت‌های فسیلی و ظرفیت انرژی هسته‌ای رشد می‌کند. چین تا قبل از ۲۰۶۰ به خنثی‌سازی کربن متعهد شده است و قرار است تا پیش از ۲۰۳۰ منحنی میزان انتشار آن را نزولی کند. این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۳۰، انتشار دی‌اکسیدکربن در تولید ناخالص داخلی را بیش از ۶۵ درصد نسبت به ۲۰۰۵ کاهش دهد، در عین حال سهم انرژی غیرفسیلی را به حدود ۲۵ درصد افزایش دهد و کل ظرفیت برق ناشی از انرژی بادی و خورشیدی را به بیش از ۱۲۰۰ گیگاوات برساند.   

اگرچه چین در حال حاضر بیشترین ظرفیت تولید برق آبی، خورشیدی و بادی را داراست اما انرژی مورد نیاز این کشور چنان زیاد است که در سال ۲۰۱۹، منابع تجدیدپذیر ۲۶٪ از تولید برق چین را تأمین کردند(در ایالات متحده این رقم ۱۷ درصد بود). بیشتر نیازهای باقیمانده توسط نیروگاه‌های زغال سنگ تأمین می‌شود. در سال‌های اخیر سهم منابع تجدیدپذیر از ترکیب انرژی به تدریج در حال افزایش بوده است.

چین انرژی‌های تجدیدپذیر را نوعی منبع «امنیت انرژی» می‌داند و نه فقط برای کاهش انتشار کربن. برنامه اقدام چین برای پیشگیری و کنترل آلودگی هوا که توسط شورای دولتی چین در سپتامبر ۲۰۱۳ تصویب شد، تمایل دولت برای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ترکیب مصرفی انرژی این کشور را آشکار می‌کند. برخلاف نفت، زغال سنگ و گاز  که منابع آن محدود و تحت تنش‌های ژئوپلیتیکی است، سیستم‌های تجدیدپذیر را می‌توان در هر کجا که آب، باد و خورشید کافی باشد ساخت و استفاده کرد.

با رشد تولید انرژی در نیروگاه‌های تجدیدپذیر چین، هزینه‌های فناوری‌های تجدیدپذیر به طرز چشمگیری کاهش یافته است. هرچند خلاقیت و نوآوری کمک کرده است اما عامل اصلی کاهش هزینه‌ها گسترش بازار بوده است. در سال ۲۰۱۵، چین با تولید ۴۳ گیگاوات انرژی به بزرگ‌ترین تولیدکننده انرژی فتوولتائیک(فناوری تبدل نور به الکتریسیته از طریق نیم‌رساناها) در جهان تبدیل شد.

از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۱۴، تولید سلول‌های خورشیدی در چین ۱۰۰ برابر شده است. با این وجود انتظار نمی‌رود چین تا سال ۲۰۲۲ به برابری شبکه دست یابد، مگر اینکه این منبع جایگزین انرژی مقرون به صرفه‌ای باشد. در سال ۲۰۱۷، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر بالغ بر ۲۷۹.۸ میلیارد دلار در سراسر جهان بوده است، چین ۱۲۶.۶ میلیارد دلار یا ۴۵٪ از این سرمایه‌گذاری‌های جهانی را به خود اختصاص داده است.

انرژی هسته‌ای در چین

چین یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انرژی هسته‌ای در جهان است. این کشور هم از نظر ظرفیت کل انرژی هسته‌ای و هم از طریق تولید برق در رتبه سوم جهان قرار دارد. صنعت هسته‌ای این کشور، با تولید ۳۴۸.۱ تراوات در ساعت انرژی، سهم  ۴.۹٪ از کل تولید برق چین در سال ۲۰۱۹ را به خود اختصاص داده است. این میزان دارای افزایش ۱۸.۱ درصدی نسبت به سال ۲۰۱۸ بوده است(دو راکتور جدید در سال ۲۰۱۹ فعال شدند).   

از مارس ۲۰۱۹، چین دارای ۴۶ راکتور هسته‌ای با ظرفیت ۴۲.۸ گیگاوات و ۱۱ راکتور در حال ساخت با ظرفیت ۱۰.۸ گیگاوات است. راکتورهای بیشتری نیز برای ۳۶ گیگاوات اضافی در نظر گرفته شده‌اند.

به دلیل افزایش نگرانی در مورد مسائل اقلیمی، تغییرات آب‌وهوایی و کمبود سوخت فسیلی، از انرژی هسته‌ای به عنوان گزینه‌ای برای جایگزینی زغال سنگ یاد می‌شود. در سال ۲۰۰۹، کمیسیون توسعه و اصلاحات ملی چین تصویب کرد تا درصد تولید برق چین توسط انرژی هسته‌ای به ۶ درصد تا سال ۲۰۲۰ برسد. برنامه‌های طولانی مدت دیگری نیز برای افزایش ظرفیت به ۱۲۰-۱۵۰ گیگاوات تا سال ۲۰۳۰ در نظر گرفته شده است.

چین دارای دو شرکت بزرگ هسته‌ای است، شرکت ملی هسته‌ای که عمدتاً در شمال شرقی چین فعالیت می‌کند و گروه انرژی هسته‌ای عمومی چین(که قبلاً با نام گروه انرژی هسته‌ای چین گوانگ‌دونگ شناخته می‌شد) در جنوب شرقی چین فعالیت می‌کند.

چین قصد دارد در ساخت و طراحی فناوری راکتورهای هسته‌ای تا جای ممکن مبتنی بر فناوری‌های بومی باشد با این وجود همکاری‌های بین‌المللی و انتقال فناوری نیز منع نمی‌شود. جدیدترین فناوری‌های این کشور در زمینه هسته‌ای در راکتورهای آبِ فشرده پیشرفته‌ای مانند هوآلانگ ۱ پیاده‌سازی شده است و قرار است این فناوری در آینده نزدیک به کشورهای دیگر صادر شود.

چین با برنامه‌ای بلندپروازانه قصد دارد تا اواسط قرن، راکتورهای سریع نوترونی را ایجاد کند که ۱۴۰۰ گیگاوات تولید انرژی داشته باشند و تا سال ۲۱۰۰ به عنوان فناوری اصلی تولید انرژی به کار روند. چین همچنین راکتورهای همجوشی هسته‌ای(ابزار جایگزین شکافت هسته‌ای) را از طریق مشارکت در پروژه ITER ساخته است و یک راکتور آزمایشی به نام «توکاماک ابررسانای تجربی پیشرفته»(EAST) در شهر هه‌فی فعالیت خود را به طور محدود آغاز کرده است.

انتهای پیام/۴۱۶۰