علت تأخیر ناسا در پرتاب فضاپیما به سوی سیارک‌های دوگانه چه بود؟

سیارک دوگانه

سیارک دوگانه یا سیارک دوتایی سیستمی متشکل از دو سیارک است که در آن دو سیارک در مدار مرکز سنگینی سراسری مشترک خود قرار گرفته‌اند. «مرکز سنگینی سراسری» در نجوم و اخترفیزیک اهمیت زیادی دارد. وقتی یکی از اجرام آسمانی دخیل در چنین سیستمی خیلی سنگین‌تر از دیگری باشد و فاصله‌شان کمابیش نزدیک باشد، «مرکز سنگینی سراسری» به طور معمول در جسم سنگین‌تر قرار می‌گیرد.

 در این حالت اتفاقی جالب می افتد، مشابه آنچه برای زمین و ماه رخ داده است یعنی جسم کوچک‌تر در عین حال که مسیر عادی خود را پیش می رود همچنین به دور جرم بزرگ‌تر می چرخد.

 در منظومه شمسی برخی سیارک‌ها نیز چنین الگویی را در پیش گرفته‌اند که به نام سیارک دوگانه شناخته می شود. نسبت جرمی دو سیارک، در یک سیستم دوگانه ویژگی مهمی است و این موضوع است که تعیین می‌کند کدام جسم به دور دیگری بچرخد و همچنین بر مدار حرکتی هر دو جرم نیز تأثیرگذار است. سیارک دوگانه‌ای که مورد توجه ناسا قرار گرفته است از نزدیکی زمین می‌گذرد.

مشکلات فنی عامل تأخیر

تصمیم به تعویق اجرای این مأموریت، به دنبال ارزیابی ریسک پروژه DART، توسط مدیران ارشد اداره مأموریت علمی ناسا (SMD) اتخاذ شد. به گفته مقام‌های ناسا تأخیر در شروع مأموریت تأثیری در رسیدن فضاپیما به هدف خود که قرار است اکتبر 2022 باشد، نخواهد داشت.

ارزیابی ریسک اخیر، چالش‌هایی فنی را در مورد دو مؤلفه اصلی فضاپیما آشکار کرد که موجب شد پرتاپ به تعویق بیفتد. این دو مؤلفه عبارتند از ابزار شناسایی  و دوربین سیارک برای جهت‌دهی نوری (DRACO)و آرایه‌های خورشیدی جدید(ROSA). تصویرساز DRACO برای اطمینان از مقاومت در برابر پرتاب باید تقویت شود و ساخت آرایه‌های خورشیدی با استاندارد دلخواه به دنبال مشکلات زنجیره تأمین که تا حدی ناشی از همه‌گیری کووید-19 بوده است به تأخیر افتاده است.

توماس زوربوچن(Thomas Zurbuchen)، جانشین اداره مأموریت علمی ناسا در بیانیه‌ای اعلام کرده است: «در ناسا، موفقیت و ایمنی مأموریت از اهمیت بالایی برخوردار است و پس از ارزیابی دقیق ریسک مشخص شد که DART نمی‌تواند به راحتی و با خیال راحت در پنجره اصلی پرتاب قرار گیرد.»

 ناسا برای اطمینان از آمادگی DART و موفقیت قطعی در مأموریت، به تیم دستور داده است تا در اولین فرصت ممکن، مأموریت را از طریق پنجره پرتاب ثانویه کلید بزنند تا زمان بیشتری برای آزمایش DRACO و تحویل ROSA فراهم شود وهمچنین امید می‌رود تا آن زمان همه‌گیری کووید-19 به پایان رسیده باشد و یک محیط کار ایمن فراهم باشد.

برنامه فضاپیمای DART

فضاپیمای DART از پایگاه نیروی هوایی وندنبرگ در کالیفرنیا با راکت فالکن ۹ اسپیس‌ایکس پرتاب خواهد شد. ناسا در حال تعامل با اسپیس‌ایکس و برنامه خدمات پرتاپ آژانس برای شناسایی اولین فرصت ممکن در پنجره ثانویه است.  DART روی یک سیستم سیارک دوگانه کار خواهد کرد که سیارک بزرگتر آن به نام Didymos ، 775 متر عرض دارد. سیارک همراهِ کوچکتر به نام Dimorphos ، عرضی معادل 165 متر دارد.

در این مأموریت بنا است که یک تکنیک جدید دفاع-سیاره‌ای آزمایش شود که طی آن برای تغییر سرعت مداری سیارک از طریق برخورد حرکتی(kinetic impact) تلاش می‌شود و قرار است فضاپیما به سیارک کوچک‌تر یعنی Dimorphos ضربه بزند. انتظار می‌رود در صورت موفقیت بتوان از این روش برای انحراف سیارک‌هایی که تهدیدی برای زمین هستند استفاده کرد.

مقامات ناسا در بیانیه گفته‌اند: «اگرچه  کووید-19 تنها عامل این تأخیر نبود اما عاملی قابل توجه و مؤثر در مسائل مختلف بود. آزمایش تجهیزات قبل از پرتاب، یک گام اساسی در تمام مأموریت‌ها برای اطمینان از موفقیت آن به حساب می‌آید.»

مأموریت DART ناسا همچنین یک ماهواره کوچک به نام LICIACube را به همراه خواهد داشت که مخفف «ماهواره مکعبی سبک ایتالیایی برای تصویربرداری از سیارک» است. این همراه کوچک توسط آژانس فضایی ایتالیا برای مشاهده تأثیر ضربه و ضبط تصاویر بازگشت به زمین ساخته شده است. آژانس فضایی اروپا نیز در حال برنامه‌ریزی برای انجام مأموریت بعدی به نام Hera  است که نتایج مأموریت DART را ارزیابی می‌کند و محل برخورد آن را بر روی سیارک مورد بررسی قرار می‌دهد. انتظار می‌رود مأموریت Hera در سال 2023 یا 2024 آغاز شود و دو سال بعد به سیارک برسد.

انتهای پیام/4160