نیاز بدن به هورمونی حیاتی به نام انسولین/ داروی درمان دیابت را بهتر بشناسیم

به گزارش خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنيان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، کمبود انسولین در این دوران کرونایی،‌ مشابه بقیه کمبودها و نقایص این روزها نیست و این کمبود، وضعیت سلامت عده بسیاری از بیماران را در معرض تهدید جدی قرار داده است. اما علت اهمیت این ماده چیست؟ در این گزارش مروری علم‌محور بر عملکرد انسولین خواهیم داشت.

انسولین هورمونی است که در لوزالمعده، غده‌ای واقع در پشت معده، تولید می‌شود. این هورمون به بدن امکان می‌دهد تا با استفاده گلوکز، انرژی ایجاد کند. گلوکز نوعی قند است که در بسیاری از کربوهیدرات‌ها یافت می‌شود. دستگاه گوارش بعد از صرف غذا یا میان وعده، کربوهیدرات‌ها را تجزیه کرده و به گلوکز تبدیل می‌کند. سپس گلوکز از طریق روده کوچک در جریان خون جذب می‌شود.

هنگامی‌که گلوکز در جریان خون باشد، انسولین کمک می‌کند سلول‌های سراسر بدن قند را جذب کرده و از آن برای انرژی استفاده کنند. انسولین همچنین به تعادل سطح گلوکز خون کمک می‌کند. وقتی مقدار زیادی گلوکز در جریان خون وجود دارد، انسولین به بدن علامت می‌دهد که مقدار اضافی آن را در کبد ذخیره کند. گلوکز ذخیره‌شده آزاد نمی‌شود تا زمانی که سطح گلوکز خون کاهش یابد؛ مثلاً بین وعده‌های غذایی یا زمانی که بدن تحت‌فشار است یا به انرژی اضافی نیاز دارد. 

درک بیماری دیابت

دیابت زمانی اتفاق می‌افتد که بدن شما از انسولین به‌درستی استفاده نکند یا انسولین کافی تولید نکند. چنانچه حتماً شنیده‌اید دیابت دو نوع اصلی دارد: نوع 1 و نوع 2.

دیابت نوع 1 نوعی بیماری خودایمنی (autoimmune) است. بیماری خودایمنی به بیماری‌هایی اطلاق می‌شود که باعث حمله بدن به خودش می‌شوند. اگر فرد دیابت نوع 1 داشته باشد، بدن نمی‌تواند انسولین ایجاد کند. این مسئله به این دلیل اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن تمام سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده را از بین برده است. این بیماری بیشتر در جوانان تشخیص داده می‌شود، اگرچه ممکن است در افراد مسن‌تر نیز پیش بیاید.

در دیابت نوع 2، بدن در برابر اثرات انسولین مقاوم شده است. این بدان معنی است که بدن برای دریافت اثرات مشابه به انسولین بیشتری نیاز دارد. بنابراین بدن  انسولین زیادی تولید می‌کند تا سطح گلوکز خون را در حد طبیعی نگه دارد. بااین‌حال، پس از سال‌ها تولید بیش‌ازحد، سلول‌های تولیدکننده انسولین در لوزالمعده فرسوده می‌شود. دیابت نوع 2، افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما به‌طورمعمول در افراد مسن‌تر ظهور می‌یابد.

انسولین برای درمان دیابت

تزریق انسولین می‌تواند به درمان هر دو نوع دیابت کمک کند. انسولین تزریق‌شده به‌عنوان جایگزین یا مکملِ انسولین بدن عمل می‌کند. افراد مبتلابه دیابت نوع 1 نمی‌توانند انسولین تولید کنند، بنابراین برای کنترل سطح گلوکز خون خود باید انسولین دریافت نمایند.

بسیاری از افراد مبتلابه دیابت نوع 2 می‌توانند با تغییر سبک زندگی و داروهای خوراکی سطح گلوکز خون خود را کنترل کنند. بااین‌حال، اگر این روش‌های درمانی به کنترل سطح گلوکز کمک نکند، ممکن است این افراد نیز برای کنترل سطح گلوکز خون خود به انسولین نیاز داشته باشند.

انواع درمان‌های انسولین

همه انواع انسولین، اثر مشابه دارند. این داروها افزایش و کاهش طبیعی سطح انسولین بدن را در طول روز تقلید می‌کنند. ترکیب انواع مختلف انسولین بر سرعت و مدت کار آنها تأثیر می‌گذارد.

• انسولین سریع اثر(Rapid-acting insulin): این نوع انسولین تقریباً 15 دقیقه پس از تزریق شروع به کار می‌کند. اثرات آن می‌تواند بین سه تا چهار ساعت دوام داشته باشد. اغلب قبل از غذا استفاده می‌شود.


• انسولین کوتاه اثر(Short-acting insulin): این انسولین را قبل از غذا تزریق می‌کنند. 30 تا 60 دقیقه پس از تزریق، اثر می‌گذارد و فعالیتش پنج تا هشت ساعت ادامه می‌یابد.


• انسولین با عمل متوسط(Intermediate-acting insulin): این نوع انسولین پس از یک تا دو ساعت بعد از تزریق شروع به کار می‌کند و اثرات آن ممکن است 14 تا 16 ساعت طول بکشد.


• انسولین طولانی‌مدت(Long-acting insulin): این انسولین ممکن است تا حدود دو ساعت پس از تزریق تأثیر بگذارد. اثرات آن می‌تواند تا 24 ساعت یا بیشتر ادامه یابد.

تجویز و مقدار مصرف

افراد نمی‌توانند انسولین را از طریق دهان مصرف کنند. بنابراین انسولین باید از طریق یک سرنگ، قلم انسولین یا پمپ انسولین لزوماً "تزریق" شود. علی‌القاعده نوع تزریق انسولین بر اساس اولویت شخصی، نیازهای درمانی و پوشش بیمه‌ای تعیین می‌شود. معمولاً پزشک یا افراد کارآزموده نشان می‌دهند که چگونه آمپول را باید به خود تزریق کرد. انسولین را می‌توان در زیر پوست قسمت‌های مختلف بدن تزریق کرد ازجمله؛ ران، باسن، بالای بازو و شکم.

انسولین را نباید پایین‌تر از فاصله پنج سانتی‌متری شکم تزریق کرد زیرا بدن آن را جذب نمی‌کند. همچنین باید محل تزریق را دائم تغییر داد تا از ضخیم شدن پوست در اثر قرار گرفتن مداوم در برابر انسولین جلوگیری شود. مصرف انسولین با توجه به سطح گلوکز خون و اهداف کنترلی دیابت در افراد متفاوت است. پزشک ممکن است دستور دهد فرد یک ساعت قبل از غذا یا درست قبل از غذا، انسولین مصرف کند. میزان انسولین موردنیاز روزانه به عواملی مانند رژیم غذایی، میزان فعالیت بدنی و شدت دیابت بستگی دارد.

بعضی از افراد فقط به یک‌بار تزریق انسولین در روز نیاز دارند. برخی دیگر به سه یا چهار تزریق در روز نیاز دارند. همچنین ممکن است پزشک انسولین سریع اثر و انسولین طولانی‌مدت تجویز کند.

واکنش‌ انسولین

گاهی اوقات هنگام مصرف انسولین، هیپوگلیسمی یا کاهش شدید سطح گلوکز خون می‌تواند اتفاق بیفتد. به این رخداد،‌ واکنش انسولین گفته می‌شود. اگر بیش‌ازحد ورزش کنید یا به‌اندازه کافی غذا نخورید، سطح گلوکز شما بسیار پایین می‌آید و باعث واکنش انسولین می‌شود. فرد باید انسولینی را که به بدن خود می‌رساند با غذا یا کالری‌اش متعادل کند. علائم واکنش انسولین عبارت‌اند از:

• خستگی


• ناتوانی در صحبت کردن


• تعریق


• گیجی


• از دست دادن هوشیاری


• تشنج


• انقباض عضله


• پوست رنگ‌پریده

رفع واکنش انسولین

فرد مبتلا برای جلوگیری از واکنش انسولین، باید حداقل پانزده گرم کربوهیدرات همیشه به همراه داشته باشد. این میزان تقریباً معادل با هر یک از موارد زیر است:

• یک‌دوم  فنجان نوشابه غیر رژیمی


• یک‌دوم فنجان آب‌میوه


• دو  قاشق غذاخوری کشمش

همچنین در مواردی به خصوصی، قلم گلوکاگون (glucagon pen) برای رفع واکنش انسولین به کار می‌رود که با تحریک کبد به انتشار قند ذخیره‌شده، تلاش می‌شود سطح قند خون را بالا ببرد. مشورت با پزشک پیش از به‌کارگیری این قلم ضروری است.

انتهای پیام/4112/