تسلسل زمانی تنش در قره‌باغ/ آذربایجان و ارمنستان به آتش‌بس راضی نمی‌شوند

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا، از هفته گذشته بار دیگر زخم خفته و کهنه میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان سر باز زد و ارتش‌های دو کشور به تقابل نظامی در نواحی مرزی با یکدیگر روی آوردند. مقام‌های نظامی دو کشور از  وارد کردن ضربه سنگین به طرف مقابل می‌گویند و در این میان تنها چیزی که بر جای مانده است، نظامیان و غیرنظامیانی هستند که قربانی آتش‌افروزی‌ها شده‌اند. به‌گفته منابع جمهوری آذربایجان، تاکنون بیش از 12 سرباز این کشور و حدود پنج نظامی ارمنستانی کشته شده‌اند.

بیشتر بخوانید:

تنش مرزی میان آذربایجان و ارمنستان شدت گرفت

در بُعد میدانی نیز خسارت‌های سنگینی به دو طرف وارد شده و وزارت امور خارجه ارمنستان اعلام کرد؛ توانسته است بسیاری از پایگاه‌های نظامی آذربایجان را نابود کند. درگیری‌ها پس از آن آغاز شد که هفته گذشته ارمنستان حملاتی را از منطقه «طاووس» انجام داد که به کشته شدن 14 نظامی و افسر عالی‌رتبه جمهوری آذربایجان منجر شد. ارمنستان با این حملات آتش‌بسی را که از سال ۱۹۹۴ با میانجی‌گری «گروه میانجیگر مینسک» سازمان امنیت و همکاری اروپا برقرار شده بود، نقض کرد.

نظامی جمهوری آذربایجان

ریشه مشکلات دو کشور به موضوع قره‌باغ بازمی‌گردد. «روبرت کوچاریان» و «سرژ سارگسیان»، رؤسای جمهور پیشین ارمنستان از ارامنه قره‌باغ بودند و وابسته به روسیه و تاکنون نه موضوع قره‌باغ را حل کردند و نه ارمنستان در این زمینه شاهد پیشرفت بود، زیرا ارمنستان در روند حل موضوع، کوتاهی کرده و حتی بخش‌هایی از خاک آذربایجان را اشغال کرده است. علاوه بر این، با وجود صدور چهار قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در زمینه خروج نیروهای ارمنی از خاک آذربایجان، این کشور به این کار تن نداده است. گروه مینسک (آمریکا، روسیه و فرانسه) نیز نتوانسته‌اند مشکل قره‌باغ را حل کنند.

بحران قره‌باغ در سال ۱۹۸۸ آغاز شد و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ ادامه یافت. در نتیجه این تنش، حدود ۲۰ درصد از اراضی جمهوری آذربایجان به تصرف ارمنستان درآمده است.

در ادامه، تسلسل زمانی درگیری‌ها میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان آمده است:

1921: ریشه درگیری‌ها

پس از آنکه نیروهای بلشویک روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان را اشغال کردند و در آنجا دو دولت کمونیستی تحت حاکمیت خود به وجود آوردند، مسکو در قره‌باغ آذربایجان خودمختاری اعلام کرد تا هسته تنش میان دو کشور که همچنان ادامه دارد، به وجود آید.

1987: منطقه در سراشیبی جنگ

هم‌زمان با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، «میخائیل گورباچف»، آخرین رهبر شوروی اعتراف کرد اصلاحاتی که ارمنستان در قره‌باغ به وجود آورد، بسیار بیش از حد نیاز بود و باعث به وجود آمدن درگیری‌های خیابانی شده است. 

1988: درگیری‌های خونین خیابانی

دولت ارمنستان به‌طور رسمی خواهان پیوستن قره‌باغ به این کشور شد؛ موضوعی که به درگیری‌های خونین خیابانی دامن زد و برای حدود یک ماه این درگیری‌ها ادامه یافت. ده‌ها نفر کشته و مجروح شدند.

1990: نقطه اوج درگیری‌ها

گورباچف 26 هزار نظامی را برای سرکوب تظاهرات در جمهوری آذربایجان اعزام کرد. مردم خواهان استقلال از اتحاد جماهیر شوروی بودند. در این درگیری‌ها ده‌ها نفر کشته شدند و فضای خفقان سیاسی در باکو به وجود آمد. مردم آذربایجان نگران از دست دادن بخشی از سرزمین خود بودند.

1991: استقلال قره‌باغ؛ شعله‌ور شدن جنگ

هم‌زمان با  فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، ایروان و باکو استقلال خود را اعلام کردند و دوره حکمرانی آذربایجان بر قره‌باغ پایان یافت. بلافاصله دولت ارمنستان در آنجا اعلام استقلال کرد و باعث شد آتش جنگ در آن منطقه شعله‌ور شود.

1992- 1994: جنگ و قتل‌عام «خوجالی»

جنگ میان آذربایجان و ارمنستان آغاز شد، نیروهای ارتش ارمنستان 26 فوریه 1992 (هفتم اسفند 1370) مرتکب جنایتی در حق مردم آذربایجان شدند و صدها نفر را در منطقه «خوجالی» (Khojaly) قتل‌عام کردند تا آتش فتنه را شعله‌ورتر کرده باشند. در طول این مدت بیش از 30 هزار غیرنظامی دو طرف کشته و طبق گزارش ایروان، 350 هزار ارمنی مجبور به مهاجرت شدند. سازمان ملل متحد نیز از آوارگی 600 هزار آذری خبر داد و پس از مدتی آتش‌بس به وجود آمد.

پس از اشغال 13 درصد از خاک آذربایجان از سوی ارمنستان، تلاش‌های بین‌المللی و سازمان ملل متحد برای حل مسالمت‌آمیز بحران آغاز شد و پس از توافق بر سر آتش‌بس، ایروان از مناطق اشغالی خارج شد.

2001: صلح ممنوع!

«الهام علی‌اف» و «روبرت کوچاریان»، رؤسای جمهور دو کشور پس از مذاکره با آمریکا در حال دستیابی به توافق صلح بودند که مردم دو کشور با آن مخالفت کردند.

2008: در آستانه جنگی جدید

درگیری میان نیروهای ارمنستان و آذربایجان در مارس 2008 (اسفند 1386) در منطقه اشغالی «مارتاکرت» (Martakert) رخ داد که شدیدترین درگیری از زمان آغاز جنگ میان دو کشور به شمار می‌رود. در این درگیری ده‌ها نفر کشته و مجروح شدند و باعث شد تا تحرکات بین‌المللی برای جلوگیری از شدت یافتن درگیری‌ها ازسرگرفته شود. مشابه این درگیری در سال 2010 نیز رخ داد.

2011: طرح ناموفق روسیه

«دیمیتری مدودف»، رئیس‌جمهور وقت روسیه بعد از مذاکرات در شهر «کازان»، پایتخت جمهوری تاتارستان در دستیابی به چارچوب توافق صلح میان دو کشور ناکام ماند.

2014: سقوط بالگرد ارمنستان

در مدت چند ماه از 2014 قره‌باغ شاهد درگیری‌های خونین بود که ده‌ها کشته و زخمی بر جای گذاشت. در یکی از این حوادث، جمهوری آذربایجان از سقوط بالگرد متعلق به «ارتش دفاع قره‌باغ» ارمنستان خبر داد. در این حادثه یک نفر کشته شد.

2016: جنگ چهار روزه

درگیری‌های دو کشور در 2015 ادامه یافت و به آتش‌بس منجر نشد. این درگیری‌ها در اول تا پنجم آوریل 2016 (13 تا 17 فروردین 1395) به‌طور گسترده در جریان بود که به کشته شدن حدود 200 نفر از دو کشور منجر شد تا اینکه آذربایجان و ارمنستان با فشارهای بین‌المللی به این درگیری پایان دادند. با وجود این، تنش‌ها ادامه یافت.

2020: تنش‌های نگران‌کننده

در ماه جاری میلادی بار دیگر درگیری‌های نگران‌کننده‌ای قره‌باغ میان دو کشور رخ داد و به کشته شدن 13 نظامی آذربایجانی و  چهار ارمنی منجر شده است.

انتهای پیام/4106/4033/پ