قرنطینه خانگی پیامدهای اجتماعی و فرهنگی دارد/ کرونا و بازگشت به خانواده

 عاصمه قاسمی در گفتگو با خبرنگار حوزه علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا در خصوص مسائل پیرامون قرنطینه خانگی گفت: در دهه‌های اخیر نظریه‌پردازی و بازاندیشی در خصوص نهاد خانواده درکانون توجه اندیشمندان و نظریه‌پردازان علوم اجتماعی قرار گرفته است. علیرغم اینکه برخی از متفکرین معتقد به فروپاشی خانواده در جوامع مدرن هستند، برخی دیگر به دگرگونی خانواده و کارکردهای آن سخن گفته‌اند. آنها معتقد به تغییر شکل‌ خانواده و تغییر نقش‌های خانوادگی و رواج انواع گوناگون خانواده (مانند خانواده‌های ترمیمی و تک والد) هستند.

وی افزود: در این رویکردهای جامعه‌شناسی، از «خانواده‌ها» به جای «خانواده» سخن به میان می‌آید و در نتیجه تعاریف مختلفی از خانواده ارائه می‌شود. طبعا هر جامعه‌ای باید متناسب با ارزش‌ها و هنجارها و ساختارهای فرهنگی- اجتماعی خود خانواده را تعریف کند. اگرچه در بسیاری نظریه‌های جامعه‌شناسی، نهاد خانواده مهم‌ترین کارگزار «جامعه‌پذیری» افراد مطابق با فرهنگ یک جامعه شناخته می‌شود، لیکن در رویکردهای جدید دیگر خانواده نهاد «مرکزی» و «بنیادین» جامعه نیست.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بیان کرد: وقتی نهادی از مرکزیت بیفتد و در حاشیه قرار گیرد طبعا برای افراد یک جامعه نحوه مواجهه با خانواده و گذراندن وقت در آن و تعامل با اعضای خانواده دیگر دغدغه اصلی نیست. حتی در زندگی مدرن خانه تبدیل به «خوابگاه» می‌شود، جایی برای استراحت فیزیکی و آماده شدن برای حضور در نهادهای اجتماعی به اصطلاح مهمتر. در اینجاست که در برهه‌ای مانند شرایط کنونی که بسیاری نهادها و مراکز اجتماعی تعطیل می‌شوند و قرار است شهروندان تمام وقت خود را در خانواده بگذرانند با چالش‌هایی مواجه می‌شوند چرا که یک نهاد «فرعی» دوباره تبدیل به یک نهاد «اصلی» می‌شود.
 
قاسمی مطرح کرد: فراگیری ویروس کرونا در جوامع و توصیه و یا الزام به قرنطینه خانگی در این روزها جوانب و پیامدهای مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد. اما آنچه از منظر خانواده قابل‌توجه است، تبدیل شدن خانواده به «اصلی‌ترین» و «مهم‌ترین» نهاد برای زندگی فردی و اجتماعی است. تغییر ناگهانی فضای زندگی و حضور طولانی در جایی که برای آن آمادگی و تمرین قبلی وجود نداشته، سخت است. لذا عجیب نیست که گزارش‌های نهادهای مختلف اجتماعی و حقوقی جهان از افزایش چشمگیر خشونت خانگی علیه زنان و کودکان در کشورهای مختلف بعد از قرنطینه شدن افراد در خانه ها خبر می‌دهند. 

وی افزود: به گزارش یورونیوز (۲۸ مارس/۹ فروردین) وزارت کشور فرانسه اعلام کرده شکایت‌ها در خصوص خشونت خانگی در فرانسه از ۱۷ مارس (۲۷ اسفند) که قرنطینه شروع شده است ۳۰ درصد افزایش داشته است. همچنین گاردین در گزارشی (مورخ ۲۸ مارس) به نقل از فعالان و متولیان حوزه آسیب‌‌های خانوادگی، نسبت به «افزایش انفجاری» خشونت خانگی درکشورهای مختلف از برزیل تا آلمان و از چین تا یونان هشدار داده است. در این گزارش وضعیت خشونت خانگی در کشورهای مختلف که به دلیل ویروس کرونا در قرنطینه قرار گرفته‌اند، مورد بررسی  قرار گرفته است. به طور مثال اگرچه دولت اسپانیا از ابتدای قرنطینه و اعمال جریمه‌های سخت برای نقض قوانین قرنطینه، اعلام کرده بود که زنانی که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند برای خروج از خانه و ثبت شکایات جریمه نمی‌شوند، اما تنها پنج روز پس از قرنطینه اولین خشونت خانگی با قتل زنی توسط شوهر جلوی چشمان فرزندان ثبت شده است. 

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات گفت: فارغ از اینکه افزایش قابل‌توجه خشونت خانگی در طول مدت چند هفته قرنطینه نشان از عدم موفقیت بسیاری از شعارها در زمینه احقاق حقوق زنان و توانمندسازی آنها است، بیانگر این است که در دنیای امروز مهم‌ترین عامل جامعه پذیری یعنی خانواده در درون خود با  چالش جامعه‌پذیری و تعامل اجتماعی روبه‌روست. در هر حال قرنطینه فرصتی است برای بازگشت به خانواده به عنوان اصلی‌ترین نهاد در جامعه‌پذیری و تربیت نسل آینده، مرکزی‌ترین نهاد برای حمایت و پشتیبانی عاطفی انسان‌ها از یکدیگر، و مهم‌ترین نهاد در زمینه‌سازی گفتگو و تعامل اجتماعی صحیح. باید برای تعامل و گفتگوی اجتماعی از خانواده شروع کنیم. امید است با حضور فراگیر رسانه‌ها در خانه‌ها و به خصوص گسترش فضای مجازی، این فرصت از دست نرود.

انتهای پیام/4021/