از تهران تا لس‌آنجلس؛ تلاش برای تولید اندام مصنوعی/ پژوهشگری که بین مهندسی و پزشکی «پل» زده است

به گزارش خبرنگار حوزه‌ علم، فناوری و دانش‌بنیان گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، برای یک پژوهشگر رشته مهندسی زیستی، بهشتی خوشایندتر از آزمایشگاهی روی «پل» میان یک دانشکده پزشکی و یک دانشکده مهندسی در یکی از پیشروترین دانشگاه‌های جهان نمی‌توان متصور شد. آزمایشگاه علی خادم‌حسینی، برگزیده جایزه مصطفی(ص) 2019،  درست روی این پل استراتژیک در دانشگاه UCLA قرار دارد.

وی در این باره اینگونه توضیح می‌دهد: پژوهش‌های ما پلی میان پزشکی و مهندسی است و این یکی از چیزهایی است که مرا بسیار هیجان‌زده می‌کند.

 خادم‌حسینی که هشتم آبان 1354 در تهران به دنیا آمده، در حال حاضر استاد کرسی لوی نایت در رشته‌های مهندسی زیستی، مهندسی شیمی و رادیولوژی در دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس است.

این برگزیده جایزه مصطفی(ص) می‌گوید: من و برادرم در خانواده‌ای صمیمی بزرگ شدیم. پدر و مادر همیشه تشویق‌مان می‌کردند که نهایت تلاش‌مان را انجام دهیم و پیشرفت کنیم. به گمانم هم پدر و هم مادرم به من کمک کرده‌اند که در زندگی به ارزش‌های مهمی پایبند باشم.

با آغاز جنگ میان ایران و عراق در سال 1359 در زمانی که تنها پنج سال داشت، همه چیز تغییر کرد.  خادم‌حسینی در این باره می‌گوید: به روشنی به یاد دارم که یک بار به صورت ناگهانی از چند خانه آن‌طرف‌تر ابری به شکل قارچ بالا رفت، خانه‌ای که یکی از موشک‌ها به آن خورده بود. بدیهی است تجربه‌هایی هستند که هرگز نمی‌توان فراموش‌شان کرد اما در عین حال، سبب می‌شود قدر فرصت‌هایی که اکنون دارید را بدانید.

برنامه‌ریزی برای حرفه آینده

سرگرمی‌اش در خانه بازی‌های ویدئویی و مطالعه بود و از ورزش‌های بیرون از خانه نیز لذت می‌برد. درس‌های مورد علاقه‌اش در مدرسه ریاضی و علوم بود. در دوره‌های گوناگون شغل‌های مختلفی را برای آینده‌اش انتخاب می‌کرد، از ورزشکار حرفه‌ای و شطرنج‌باز گرفته تا معلم دبیرستان اما بعدها که به دانشگاه رفت و به اشتیاقش به پژوهش پی برد، دلش خواست که دانشمند شود.

وی علاقه‌اش به پژوهش را اینگونه توصیف می‌کند: «همیشه علاقه داشتم بدانم جهان چگونه کار می‌کند و چه قانون‌های بنیادی بر آن حاکم‌اند. فیلم‌های مستند درباره طبیعت، علم و فناوری زیاد تماشا می‌کردم اما با وجود همه این‌ها به گمانم تا پیش از سال سوم دانشگاه که نخستین بار پژوهش را تجربه کردم علاقه واقعی‌ام برانگیخته نشد.»

در تابستان سومین سالی که در دانشگاه تورنتو مهندسی شیمی می‌خواند، این فرصت برایش فراهم شد که تحت نظر دکتر مایکل سفتون در پژوهشی در حوزه زیست‌ماده برای دانشجویان دوره کارشناسی مشارکت داشته باشد. برایش بسیار جذاب بود که ببیند دانش مهندسی که در دانشگاه سرگرم تحصیلش بود چگونه به کار حل مشکلات مهم پزشکی می‌آید.

پس از گرفتن مدرک کارشناسی ارشد از دانشگاه تورنتو (1380)، به عنوان دانشجوی دوره دکتری در دانشگاه ام‌آی‌تی پذیرفته شد. در آنجا با دکتر رابرت لنگر، یکی از دوازده استاد ممتاز ام‌آی‌تی و چهره‌ای با شهرت جهانی در زمینه مهندسی زیست‌پزشکی، آشنا شد و از او الهام گرفت.

استادی که راه زندگی می‌آموزد

خادم‌حسینی در این خصوص می‌گوید: پروفسور رابرت لنگر نشانم داد که در آنچه هر فرد می‌تواند به دست آورد هیچ حد و مرزی وجود ندارد. او در پیشرفت حرفه‌ای من نقش بسیار مهمی داشت. همواره می‌توان شاهد فروتنی و مهربانی وی با مردمی که با آنها سروکار دارد، باشید و این امر ذهنیت فرد را تغییر می‌دهد. لنگر هنوز به من انگیزه می‌دهد و مرا به جلو می‌راند.

وی مدرک دکتری‌اش در مهندسی زیست را در سال 2005 از ام‌آی‌تی گرفت و لنگر استاد راهنمایش بود. استاد دیگری که تأثیر زیادی بر خادم‌حسینی گذاشت نیکلاس پپاس از دانشگاه تگزاس در آستین است که کمکش کرد تا مهارت‌هایش را در زمینه «تفکر انتقادی و مدیریت زندگی دانشگاهی» بهبود دهد.

خادم‌حسینی مدتی استاد دانشکده پزشکی هاروارد و مدیر «پژوهشگاه نوآوری زیست‌مواد» بود که طرحی پیشگام در ساخت مواد مهندسی‌شده برای کاربردهای زیست‌پزشکی است. پس از آن به «برنامه علوم سلامت و فناوری» پیوست که یکی از بزرگ‌ترین همکاری‌های دانشگاهی میان هاروارد و ام‌آی‌تی در نیم قرن گذشته به شمار می‌رود. از آبان 1396 به دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس پیوست و مدیر بنیانگذار «مرکز درمان‌های کم‌تهاجمی» در این دانشگاه است.

استفاده از مهندسی بافت برای توسعه اندام‌های مصنوعی

خادم‌حسینی تلاش می‌کند با ادغام مهندسی و پزشکی انواع گوناگونی از راهکارهای تشخیصی و درمانی را ابداع کند. برای مثال، گروه وی با بهره‌گیری از پیشرفت‌هایی که در زمینه زیست‌شناسی سلول‌های بنیادی، چاپ سه‌بعدی و علم مواد صورت گرفته، راه‌هایی برای مهندسی بافت‌های مصنوعی ابداع می‌کند. 

وی در این باره اینگونه توضیح می‌دهد: پژوهش‌های ما می‌توانند با ساخت درمان‌های ماندگاری که می‌توانند در بسیاری از انواع مختلف بیماری‌ها، از سرطان گرفته تا زخم‌ها و نارسایی اندام‌ها در نتیجه پیری، به بیماران کمک کنند و تأثیر چشمگیری در پزشکی داشته باشند. کار ما از توانایی تغییر شیوه درمان برخوردار است.

رزومه علمی برگزیده جایزه مصطفی(ص) 2019

این برگزیده جایزه مصطفی(ص) نویسنده بیش از 600 مقاله علمی و فصل در کتاب‌هاست و تاکنون بیش از 55 هزار بار (که 75 درصد آنها در پنج سال گذشته بوده) در مقالات علمی به آنها ارجاع شده است.  شاخص h وی ( تعدادی از مقالات پژوهشگر که به هر کدام از آنها حداقل h بار استناد شده باشد)  در علم‌سنجی را به 123 رسیده است. وی در چند سال گذشته همواره از سوی مؤسسه تامسون رویترز به عنوان یکی از «تأثیرگذارترین اندیشمندان جهان» انتخاب شده و نامش در فهرست «پرارجاع‌ترین پژوهشگران» مؤسسه «وب آو ساینس» آمده است.

این فهرست مختص پژوهشگرانی است که آثارشان در رتبه یک درصد نخست پرارجاع‌ترین آثار هر رشته در سال جای می‌گیرد. خادم‌حسینی عضو هیئت دبیران ژورنال‌های بسیاری با ضریب اثرگذاری بالا مانند ای‌سی‌اس نانو، اسمال، بایوفابریکشن، لب آنِ چیپ، و بایوماکرومولکولز است. وی برنده بیش از 40 جایزه ملی و بین‌المللی مهم، ازجمله جایزه سال 2011 ریاست‌جمهوری آمریکا برای دانشمندان و مهندسان تازه‌کار، است و در بسیاری از انجمن‌های علمی، چه در آمریکا و چه در کشورهای دیگر، از جمله «انجمن پیشبرد علوم آمریکا» و «انجمن سلطنتی شیمی» عضویت دارد.

خادم‌حسینی؛ مرد زندگی

این برنده جایزه مصطفی(ص) درباره زندگی شخصی‌اش می‌گوید: وقتی خانه هستم دوست دارم با پسرم بازی کنم و چیزهایی یادش بدهم. عاشق اینم که با پسرم وقت بگذرانم! گذشته از این، دوست دارم با دوستانم هم وقت بگذرانم. همسرم نیز همیشه حامی من بوده و سعی می‌کنیم در روزهای آفتابی لس‌آنجلس با هم بیرون برویم و در جاده‌های کالیفرنیا رانندگی کنیم.

 بسیاری از دانشجویان سابق وی و پژوهشگران پسادکتری که در آزمایشگاه خادم‌حسینی بوده‌اند اکنون به عنوان پژوهشگرانی موفق در معتبرترین دانشگاه‌های جهان کار می‌کنند. به همین دلیل است که از ام‌آی‌تی عنوان استاد راهنمای برجسته دانشجویان کارشناسی را دریافت کرده است.

خادم‌حسینی دوست دارد به عنوان یک استاد راهنمای خوب نیز شناخته شود و زندگی دوستان و نزدیکانش هم برایش مهم است. وی در این خصوص می‌گوید: به تمام کسانی که با من در تماس هستند اهمیت می‌دهم و تمام تلاشم را انجام می‌دهم تا مطمئن شوم که زندگی خوبی داشته باشند.

استادی که به دانشجویانش اهمیت می‌دهد

 بسیاری از دانشجویان سابق وی و پژوهشگران پسادکتری که در آزمایشگاه خادم‌حسینی بوده‌اند اکنون به عنوان پژوهشگرانی موفق در معتبرترین دانشگاه‌های جهان کار می‌کنند. به همین دلیل است که از ام‌آی‌تی عنوان استاد راهنمای برجسته دانشجویان کارشناسی را دریافت کرده است.

بسیاری از دانشجویانی که علاقه‌مند هستند با خادم‌حسینی کار کنند، به‌ویژه از ایران و کشورهای دیگر خاورمیانه، تلاش می‌کنند به آزمایشگاه وی راه پیدا کنند. این برنده جایزه مصطفی(ص) در این خصوص بیان کرد: همیشه خودم را جای یکی از کسانی می‌گذارم که برای پیوستن به آزمایشگاه من درخواست می‌دهند. مهم‌ترین توصیه‌ام به همه دانشجویان این است که نخست رشته‌های مختلف را امتحان و علاقه خود را پیدا کنند.

به عقیده خادم‌حسینی هر پژوهشگر باید باور داشته باشد که دارد مسئله مهمی را حل می‌کند.

وی در این باره می‌گوید: کاری که انجام می‌دهیم فقط برای سرگرمی نیست، مثل حل جدولی که در نهایت برای کسی اهمیتی ندارد. اگر کارتان را درست انجام بدهید، می‌توانید اثرگذار باشید، می‌توانید جهان را تغییر دهید.

انتهای پیام/4021/پ