نشریات دانشجویی از حرف تا عمل3/
مرضیه انبری: نشریات دانشجویی از سطحی‌نگری فاصله بگیرند/ بهاره سعیدی: کیفیت نشریات دانشجویی افول کرده است
تولید یک نشریه باکیفیت از لحاظ فرم و محتوا دغدغه اصلی فعالان نشریات دانشجویی است که برای رسیدن به آن مسئولان و دانشجویان باید تلاش کنند چراکه سیاست‌زدگی و وابستگی صرف به سیاست‌ها و اشخاص در برخی از نشریات دانشجویی موج می‌زند.
به گزارش خبرنگار حوزه تشکل‌های دانشجویی گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مسئولان دانشگاهی در دهه اخیر با عدم همراهی با دانشجویان و تدوین یک شیوه‌نامه دقیق موانع بی‌شماری را بر سر نشریات دانشجویی قرار داده‌اند و از طرف دیگر با عدم نظارت مسئولان در تولید نشریات یک‌بارمصرف شرایط نامساعدی برای حوزه نشریات دانشجویی به وجود آمده است.
سیاست‌زدگی و وابستگی صرف به سیاست‌ها و اشخاص در برخی از نشریات دانشجویی موج می‌زند. تولید یک نشریه باکیفیت ازلحاظ فرم و محتوا دغدغه اصلی فعالان نشریات دانشجویی است که برای رسیدن به آن مسئولان و دانشجویان باید تلاش کنند؛ رسیدگی به طرح رتبه‌بندی نشریات، بررسی وضعیت نشریات دانشجویی در واحدهای دانشگاهی وزارت علوم، بهداشت و دانشگاه‌های آزاد ازجمله محورهای است که در ادامه مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
در این نشست پای صحبت‌های پریسا تیموری مسئول انجمن اسلامی دانشگاه الزهرا، بهاره سعیدی مدیرمسئول سابق نشریه دانشجویی «بی‌تعارف» دانشگاه الزهرا و مرضیه انبری دبیر سیاسی انجمن اسلامی دانشگاه الزهرا به بیان دغدغه‌های خود در خصوص عملکرد دانشجویان در حوزه نشریات دانشجویی پرداختند.
آنا: کیفیت محتوایی نشریات انجمن اسلامی دانشگاه الزهرا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
تیموری: تشکل ما چهار نشریه دارد که هرکدام از آن‌ها در موضوع خاصی فعالیت می‌کنند. نشریه بی‌تعارف، ماهنامه سیاسی است که برون‌داد فعالیت دوستان در کارگروه سیاسی انجمن و جلساتی که با دبیر سیاسی تشکل در طول هفته برگزار می‌شود را منتشر می‌کند. در این نشریه موضوعات روز سیاست مورد تحلیل و موشکافی قرار می‌گیرد و دوستان در این موضوعات دست‌به‌قلم می‌شوند. از سال گذشته ضمیمه اقتصادی نیز به آن اضافه‌شده است که خانم سعیدی بیشتر در مورد آن توضیح می‌دهند. نشریه دوم ما، نشریه «روزنه» است که به‌صورت گاهنامه چاپ می‌شود.
تلاشمان بر آن است که سالی حداقل چهار شماره از نشریه را چاپ کنیم. در نشریه روزنه بیشتر به مسائل فرهنگی می‌پردازیم و دوستان کارگروه فرهنگی در این نشریه فعالیت می‌کنند. البته گاهی اوقات مسائل صنفی را نیز مورد بررسی قرار می‌دهیم. نشریه بعدی ما، نشریه «آینه جادو» نام دارد که مختص به موضوعات هنر و رسانه است.
این نشریه به‌تازگی تأسیس‌شده و سه شماره از آن عرضه‌شده است. هدف ما از تأسیس این نشریه با موضوع هنر و رسانه این است که جریان انقلابی را وارد این حیطه از موضوعات کنیم و سعی بر این است تا با کمک دوستان دانشکده هنر، نشریه تخصصی داشته باشیم. دانشجویان در این نشریه جشنواره‌های هنری مانند جشنواره فجر و عمار را مورد بررسی قرار می‌دهند و یا فیلم‌هایی که در گیشه سینما در حال اکران است را نقد می‌کنند.
در این چند شماره دانشجویان تلاش کرده‌اند که محتوا و ساختار سینمای ایران را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند. نشریه سوم ما فصلنامه علمی و فرهنگی «حوا» است که در حوزه زنان منتشر می‌شود. در شماره‌های اول تلاشمان بر این بوده که یک پرونده را به‌صورت اختصاصی مورد بررسی قرار دهیم. مثلاً دریکی از شماره‌ها به موضوع خشونت علیه زنان پرداختیم و کل نشریه را به این موضوع اختصاص دادیم. در حال حاضر با تغییر مدیرمسئول روند نشریه تغییر کرده است. در حال حاضر رویکرد نشریه به‌صورت سرویس‌های مختلف مانند سرویس خانواده، هنر، روانشناسی و... است که در این صورت، مسئله زنان در ابعاد گوناگونی مورد بحث واقع می‌شود. ان‌شاءالله آخر آذر ماه، شماره جدید آن منتشر می‌شود.
آنا: چه مقدار از ظرفیت اساتید دانشگاه در جهت پیشبرد نشریه‌ها استفاده کرده‌اید؟
تیموری: در نشریه حوا که تخصصی در مورد زنان است از ظرفیت اساتید بسیار استفاده شده است. از یادداشت‌ها و مقاله‌های اساتید کمک گرفته‌ایم و در برخی مواقع از اساتید مصاحبه‌ای گرفته و پیاده کرده‌ایم. در نشریه بی‌تعارف نیز سعی بر این است تا از اساتید و بزرگان صاحب‌فکر کمک گرفته شود. نشریه روزنه به خاطر ماهیت صنفی و فرهنگی‌اش بیشتر نظر خود دوستان و دانشجوها است؛ و نشریه تازه تأسیس آینه جادو بیشتر به قلم خود دانشجویان بوده است. البته برای این نشریه برنامه‌های بسیاری داریم.
آنا: داخل دانشگاه نشریه رقیب وجود دارد یا صرفاً نشریات در دست تشکل‌های هم‌فکر است؟
تیموری: بله تشکل رقیب هم داریم که مجمع اسلامی است و نشریه «سلام» را منتشر می‌کنند. نشریه سلام نشریه فرهنگی سیاسی اجتماعی است و در تمامی زمینه‌ها عرضه می‌شود.
سعیدی: ارگان رسمی مجمع اسلامی است و در تمامی موضوعات نوشته می‌شود. البته جدیداً نشریات تخصصی را راه‌اندازی کرده‌اند. نشریه هیرکان به‌تازگی مجوز گرفته است و در مورد محیط‌زیست کار می‌کند.
آنا: نوع نگاه دانشجویان به نشریات چگونه است؟
انبری: از نشریه حوا خیلی استقبال می‌شود. در این نشریه اساتید دانشگاه کمک حالمان هستند و همین علت نیز موجب می‌شود که دوستان ارزش زیادی به نشریه قائل باشند و با یک دید علمی به نشریه نگاه کنند. علی‌الخصوص دانشجوهایی که رشته تخصصی مطالعات زنان را تحصیل می‌کنند از این نشریه بیشتر استقبال می‌کنند. حتی این نشریه در خارج از دانشگاه نیز بازخورد مناسبی دارد. نشریه بی‌تعارف هم استقبال خوبی دارد.
دانشگاه ما سیاسی نیست به همین دلیل وقتی در نشریه تحلیل‌های سیاسی دوستان نوشته می‌شود، همه تعجب می‌کنند. ضمن اینکه ضمیمه اقتصادی بی‌تعارف، به رشد نشریه کمک کرده است. نشریه روزنه هم بیشتر مربوط به مسائل صنفی است و محدود به محیط دانشگاهی است و نشریه آینه جادو نیز به علت تازه تأسیس شدنش، هنوز جایگاهش را بین دانشجویان پیدا نکرده است.
آنا: بازخورد نشریه‌ها در شبکه‌های مجازی چگونه است؟
تیموری: نشریه‌ها در داخل کانال انجمن و در اینستاگرام انجمن گذاشته می‌شود؛ اما فقط نشریه حوا است که کانال جداگانه‌ای برای خود دارد تا دانشجویان دیگر نیز بتوانند از آن استفاده کنند و راه ارتباطی داشته باشند.
انبری: بین نشریات ما، نشریه‌ای که ممکن است کشمکشی ایجاد کند، ماهنامه بی‌تعارف است. آن‌هم به خاطر ماهیت سیاسی است که دارد. به همین دلیل ما سعی کرده‌ایم اولاً در این نشریه نقد منصفانه‌ای داشته باشیم و دوما اخلاق را رعایت کنیم. در این ماهنامه تلاش شده است که از تندروی بپرهیزیم و نوشته‌های غیرواقع را به چاپ نرسانیم. به همین دلیل تابه‌حال مشکلی برای ما پیش نیامده است.
آنا: مطالب نشریه‌ها تولیدی است یا از سایر رسانه‌ها استخراج می‌شود؟
تیموری: اکثر مطالب توسط خود دوستان انجمن اسلامی دانشگاه است و سعی کردیم از کپی کردن مطالب بپرهیزیم.
در هر شماره مدیرمسئول و سردبیر و شورای مرکزی تشکل با یکدیگر مشورت می‌کنند و بعد از بررسی‌های صورت گرفته بر روی یک موضوع متمرکز می‌شوند.
آنا: در مورد نشریه حوا توضیح بیشتری می‌دهید؟
سعیدی: ما در نشریه حوا ابتدا پرونده‌ای کار می‌کردیم؛ اما بعدها متوجه شدیم با این روش سوژه‌های بسیاری را از دست می‌دهیم. به همین دلیل سرویس بندی کردیم و تلاشمان بر آن شد که از ابعاد گوناگونی به مسئله زنان توجه داشته باشیم. البته نشریات ما واقعاً دارند کار می‌کنند و سعی می‌کنند به موضوعات مهم بپردازند؛ و به همین دلیل است که نشریات ما جوایز زیادی می‌گیرند و بازتاب بسیاری بین دانشجویان دارد.
البته سیاستی که نشریه حوا دارد به صورتی است که به دوستان طیف مقابل در یک چارچوبی خاص اجازه فعالیت می‌دهد. نشریه قائل به یک سری اصلاحات در چارچوب قانون است. به همین دلیل هم دوستان انقلابی با ما همکاری می‌کنند و هم دوستانی که خط‌مشی متفاوتی با ما دارند.
آنا: در مورد نشریه بی‌تعارف و سیر صورت گرفته آن توضیح دهید.
انبری: امسال چهارمین سال انتشار نشریه بی‌تعارف است. این نشریه تنها نشریه‌ای است که صرفاً مجوز سیاسی دارد و تنها در موضوعات سیاسی چاپ می‌شود. در نشریه بی‌تعارف هم به موضوعات روز سیاسی مانند سخنرانی‌های مسئولان و اتفاقات پیش‌آمده می‌پردازیم و هم به مسائل اندیشه‌ای مانند مردم‌سالاری دینی و دموکراسی و از این قبیل موضوعات که جنبه بنیادی دارد می‌پردازیم. کمتر از یک سال است که ضمیمه اقتصادی نیز به آن اضافه‌شده است. البته این ضمیمه معمولاً کوتاه و در حد یک صفحه است. سعی کرده‌ایم بیشتر روی ماهنامه تمرکز کنیم.
آنا: هدفتان از منتشر کردن ضمیمه اقتصادی چیست؟
انبری: در وهله اول سعی کردیم اقتصاد مقاومتی را با یک دید علمی مورد تبیین قرار دهیم. مثلاً بسیاری از دانشجویان اقتصادی مقاومتی را با اقتصاد ریاضتی یکی می‌دانستند. ما سعی کردیم این نگاه را از بین ببریم و نگاه درست اقتصاد مقاومتی را در بین دانشجویان رواج دهیم. در وهله دوم تلاش کردیم به اتفاقات مهم در حوزه اقتصاد ورود کنیم و دراین‌باره قلم بزنیم مانند مسئله خصوصی‌سازی. در کل در ضمیمه اقتصادی سعی کرده‌ایم مسائل اقتصادی را در غالب اقتصادی مقاومتی مورد تحلیل و بررسی قرار بدهیم.
آنا: بعضاً نشریاتی در دانشگاه دیده می‌شود که به‌صورت زنجیره‌ای چاپ می‌شود. این موارد در دانشگاه شما و در نشریات شما دیده‌شده است؟
سعیدی: خود اتحادیه نشریاتی دارد که چاپ می‌کند و بعضاً برای ما هم ارسال می‌کند، اما به صورتی نبوده که عین محتوای آن‌ها را ما با اسم نشریه خودمان به چاپ برسانیم.
انبری: نشریه‌های زنجیره‌ای بیشتر بین طیف‌های اصلاح‌طلبی دیده می‌شود. البته همیشه این نکته بدی نیست چون‌که زنجیره‌ای بودن نشریه موجب می‌شود که محتوا و مطلب بازخورد بسیاری داشته باشند و جریان سازی کنند. این جریان سازی در نشریات تشکل‌های انقلابی وجود ندارد. البته امسال در کمیته ناظر بر نشریات وزارت علوم دو نفر از دوستان انقلابی حضور دارند که سعی می‌کنند تحولاتی را در این خصوص انجام دهند. البته اخیراً یک شماره‌ای در بی‌تعارف چاپ شد که طرح مشترک با دیگر تشکل‌های انقلابی بود.
آنا: هزینه چاپ نشریه بر عهده دانشگاه است یا درآمد دیگری برای این در نظر گرفته‌اید؟
انبری: هزینه چاپ بر عهده دانشگاه است اما متأسفانه سیاست جدید وزارت علوم، حذف نسخ چاپی است و صرفاً بر روی انتشار الکترونیکی نشریه‌ها اصرار دارند؛ اما خود چاپ کاغذی نشریه‌ها بسیار مهم و مؤثر است و موجب می‌شود دانشجو غیر از درس خود، در مسائل دیگر نیز فکر کند و فضای جنب‌وجوش در دانشگاه‌ها حاکم شود. بدون چاپ نشریات کاغذی عملاً نشریات دانشجویی افول می‌کنند. اوایل اجازه چاپ ۳۰۰ نسخه به ما می‌دادند و بعد به ۱۰۰ نسخه کاهش یافت والان به ۵۰ نسخه رسیده است. به همین دلیل انتشار نشریه خیلی کم صورت می‌گیرد و عمدتاً نیز نمونه‌هایی از نشریه را در داخل اتاق انجمن قرار می‌دهیم که دوستان مطالعه کنند.
تیموری: از سوی دیگر چون دانشگاه ما به‌عنوان دانشگاه سبز شناخته می‌شود، عدم چاپ نشریات کاغذی ابعاد وسیع‌تری به خود می‌گیرد.
سعیدی: در دانشگاه شهید بهشتی نشریات دانشجویی دیگر به‌صورت نسخه چاپی منتشر نمی‌شوند.
آنا: آسیب‌شناسی خودتان را از نشریات دانشجویی بفرمایید.
تیموری: از نشریات خودمان راضی هستم. نشریات محلی برای منتشر کردن اهداف و عقاید انجمن است و موجب می‌شود که دانشجویان با انجمن آشنا شوند و کار تشکیلاتی را آنجا تجربه کنند. البته این راضی بودن به معنای توقف در این سطح نیست، بلکه باید در تمامی زمینه‌ها ازجمله در محتوا، رسانه، صفحه‌آرایی و... نشریات را رشد دهیم.
سعیدی: یک نقص بزرگی که در تمامی دانشگاه‌ها در خصوص نشریات وجود دارد، این است که معمولاً کارگاه‌هایی که برای آموزش نشریه نویسی و روزنامه‌نگاری برگزار می‌شود و در آن دانشجوها گواهی دوره اخذ می‌کنند بسیار سطح پایینی دارند؛ و همین دلیل موجب پایین آمدن سطح کیفیت نشریات دانشگاهی می‌شود. باید به بحث آموزش تأکید بسیاری داشته باشیم تا نشریات دانشجویی دوران طلایی خود را تجربه کنند. البته حمایت اساتید و مسئولان نیز در رشد نشریات دانشجویی بسیار مؤثر است.
انبری: یک سری مشکلاتی در نشریه بی‌تعارف داریم که در تلاش هستیم آن را برطرف کنیم و به محتوا و بنیه ثابت در این خصوص برسیم. به نظر من همه نشریات دانشجویی باید محتوای علمی داشته باشند و از سطحی‌نگری فاصله بگیرند.
*گفتگو از علیرضا غفاری
انتهای پیام/4133/پ
انتهای پیام/
