"خربق سفید" از سکته مغزی ایسکمیک پیشگیری‌ می‌کند

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا- زهرا جعفری اردکان؛ مطلب پیش رو ترجمه و باز نویسی ژورنالیستی از یک مقاله علمی پژوهشی ISI حوزه دارویی تحت عنوان «رسوراترول ممکن است یک عامل پیشگیری‌کننده مؤثر برای سکته مغزی ایسکمیک باشد» یا Rerveratrol may be an effective prophylactic agent for ischemic stroke است که توسط فنگ ژانگ نوشته شده و در سال 2011 در مجله «انجمن پزشکی فورموزان  یا Journal of the Formosan Medical Association منتشر شده است. این مقاله  برای نخستین بار در ایران منتشر می‌شود.

خربق سفید یک گیاه علفی چندساله است که دارای ساقه زیرزمینی بوده و ساقه آن خواص دارویی زیادی دارد. از دیرباز در طب سنتی از آن به عنوان مسهل استفاده می‌شده است. این گیاه بومی اروپا و نواحی معتدله بوده و تخم آن به ایران وارد شده و به صورت گیاه خودرو در ایران وجود ندارد.

فنگ ژانگ در سال 2011 در مجله انجمن پزشکی فرموزان مقاله‌ای درباره خواص خربق سفید و اثرات احتمالی آن در پیشگیری از ایسکمی ناشی از سکته منتشر کرد:

سکته مغزی عامل اصلی مرگ‌ومیر و ناتوانی و معلولیت است که بار سنگینی را بر جامعه وارد می‌کند. درمان‌های مؤثر و قابل‌اعتماد بسیار محدود هستند. بنابراین روش‌های بالینی پیشگیرانه مورد نیاز است. Resveratrol در اصل از ریشه‌های خربق سفید استخراج شد. رسوراترول در ابتدا به عنوان یک فیتوآلکسین (ترکیباتی هستند که برای گیاهان مفید بوده و مانع از رشد آفات گیاهی می‌شوند) طبقه‌بندی شد و در سال 1992 به عنوان یک عامل محافظت‌کننده قلب کشف شد.

براساس مطالعات اپیدمیولوژیک، نوشیدن مقدار مناسب نوشیدنی‌هایی که حاوی رسوراترول است، می‌تواند عوارض و مرگ‌ومیر ناشی از بیماری عروق کرونر قلب را کاهش دهد. علاوه بر این، رسوراترول باعث کاهش آسیب مجدد در ایسکمی میوکارد در مدل‌های حاد و مزمن حیوانات می‌شود. سلسله مطالعات نشان داده که رسوراترول برای بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان، بیماری قلبی عروقی و آسیب‌های ایسکمیک دارای اثرات پیشگیری‌کننده و درمانی است.

با این حال، این مطالعات نشان نمی‌دهند که رسوراترول می‌تواند برای سکته مغزی ایسکمیک به عنوان عامل پیشگیری‌کننده مؤثر باشد یا خیر. بنابراین  پتانسیل رسوراترول به عنوان یک داروی پیشگیری‌کننده باید بیشتر مورد بررسی قرار گیرد. فشار خون بالا، التهاب، استرس اکسیداتیو و دیابت قندی عوامل مهمی برای سکته مغزی ایسکمیک هستند. بنابراین روشی که بتواند این موارد را کاهش دهد می‌تواند یک تداخل پیشگیری‌کننده مؤثر برای سکته مغزی باشد.

اول، رسوراتورل ممکن است گشادکننده‌های عروقی قوی مانند نیتریک اکسید را تنظیم و تعدیل کند که می‌تواند برای بیماران فشار خون بالا مفید باشد. در یک آزمایش در موش‌ها که در آن آنزیم نیتریک اکسید سنتاز به صورت القایی تخریب‌شده بود؛ نشان داد اثر محافظت‌کننده قلبی رسوراتورل از بین رفته است. پس رسواترول نقش مهمی در فعال‌سازی نیتریک اکسید دارد. به طور خلاصه، گشاد شدن عروق NO ناشی از رسوراترول می‌تواند برای بیماران فشار خون بالا که خطر بالایی برای ابتلا به سکته مغزی ایسکمیک دارند مفید باشد.

دوم، رسوراترول نه تنها می‌تواند اکسیداسیون لیپوپروتئین با چگالی کم را مهار کند بلکه رادیکال‌های آزاد را نیز از بین می‌برد. یک مطالعه جدید نشان داده است که گاواژ(تغذیه بیماران یا حیوانات آزمایشگاهی از طریق لوله معدی) 30 میلی‌گرم بر کیلوگرم یا 100 میلی‌گرم بر کیلوگرم رسوراترول باعث کاهش تولید سوپراکسید و افزایش غیرفعال‌سازی گونه‌های اکسیژن فعال از طریق قطع اتصال NOS (نیتریک اکسید) در اندوتلیال عروق (سلول های پوششی داخل عروق)  در موش‌ها شده است.

سوم، آنزیم‌های سیکلوکسیژناز (COX) نقش مهمی در تولید مولکول‌های پیش التهابی دارند و مهارکننده‌های آنزیم‌های COX اغلب به عنوان داروی ضدالتهابی استفاده می‌شوند. رسوراترول به طور مؤثر می‌تواند فعالیت COX در داخل بدن را مهار کند تا اثر ضدالتهابی داشته باشد. علاوه بر این ، رسوراترول می‌تواند بسته به دوز پروتئین کیناز Cβ، کانکسین 43 را مهار کند و فاکتور رشد-β1 و COX-2 را تغییر دهد و ارتباط تلاقی شکاف‌های بین سلولی را افزایش می‌دهد. پس می‌توان نتیجه گرفت که رسوراترول می‌تواند از سلول‌های اپیتلیال(بافت پوششی) در برابر التهاب محافظت کند. بنابراین رسوراترول می‌تواند اثر ضدالتهابی خود را از طریق مکانیسم‌های فوق اعمال کند.

چهارم، رسوراترول به میزان پنج میلی‌گرم در کیلوگرم در روز می‌تواند سطح گلوکز خون، هموگلوبین گلیکوزیله شده، اینترلوکین IL-6 ، فاكتور نكروز تومورα ، NO ، IL-1β و زیر واحد فاكتور هسته‌ای-κB p65، برای نجات سلول‌های β از آسیب اکسیداتیو، را کاهش دهد بدون اینکه بر عملکرد و یکپارچگی ساختاری آنها تأثیر بگذارد. علاوه بر این، رسوراترول (10 میلی‌گرم بر کیلوگرم و 20 میلی‌گرم بر کیلوگرم) سطح p65 و IκBα را کاهش می‌دهد و از بین رفتن فاکتور نکروز تومور α ، IL-6 و COX-2 در موش‌های صحرایی دیابتی را کاهش می‌دهد.

این تأثیر مهاری و ضدالتهابی فاکتور هسته‌ای-κB رسوراترول را تأیید می‌کند که می‌تواند منجر به محافظت عصبی در نوروپاتی دیابتی شود که غیر از اثر آنتی اکسیدانی آن است. رسوراتول می‌تواند علائم و عوارض ناشی از دیابت را کاهش دهد تا از سکته مغزی ایسکمیک در بیماران مبتلا به دیابت جلوگیری کند.

با توجه به کاربرد بالینی رسوراترول، در یک مطالعه با 40 داوطلب دوزهای 25 میلی‌گرم، 50 میلی‌گرم، 100 میلی‌گرم یا 150 میلی‌گرم رسوراترول یا دارونما دریافت کرده و عوارض جانبی نداشته است. علاوه بر این، تجویز مکرر رسوراترول به خوبی تحمل شد که نشان می‌دهد که رسوراترول فاقد علائم بالینی خطرناک است.

به طور خلاصه، رسوراترول می‌تواند فعالیت محافظت‌کننده عصبی را در برابر سکته مغزی ایسکمیک انجام دهد و با فعال کردن چندین مسیر سیگنالینگ عوامل خطر سکته مغزی را کاهش دهد. بنابراین، حدس می‌زنیم که رسوراترول می‌تواند یک عامل مؤثر و مطمئن در برابر سکته مغزی ایسکمیک باشد.

انتهای پیام/4138/