بخشی از روزنامه‌نگاری علم انتقال یافته‌های علمی به روشی سرگرم‌کننده است

به گزارش خبرنگار حوزه رسانه گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، روزنامه‌نگاری علم به عنوان یک حوزه تخصصی در ژورنالیسم در تعاریفی به عنوان مترجم یافته‌های علمی به زبان مخاطبان عام عنوان می‌شود، اما در این میان سبک این ترجمه و انتقال اطلاعات و یافته‌های علمی در این حوزه متفاوت است که در این مقاله به بررسی یک تقسیم‌بندی در این خصوص پرداخته خواهد شد.

بخش عمده‌ای از روزنامه‌نگاری علم در حال حاضر در دسته‌بندی اطلاع‌رسان-سرگرم‌کننده (infotainment: information + entertainment) قرار می‌گیرد.

این اصطلاح بدین خاطر مورد استفاده قرار می‌گیرد که امروز در ژورنالیسم علم ما مخاطبان غیرمتخصص را نسبت به یافته‌های جدید علمی با روشی سرگرم‌کننده آگاه می‌کنیم.

بخش اطلاع‌رسانی در ژورنالیسم علم شامل ارائه پیشینه تاریخی پیرامون موضوع مورد مطالعه، خلاصه کردن یافته‌های کلیدی و سپس توصیف اهمیت و تأثیرات آن پژوهش است.

در ژورنالیسم علم برای این‌که خوانندگانی که دارای پیشینه علمی حرفه‌ای نیستند، بتوانند مفاهیم پیچیده علمی را درک کنند، از مقایسه استفاده می‌شود تا این افراد بتوانند ایده‌های موجود در تحقیق را درک کنند.

استفاده از نقل قول مستقیم پژوهشگران همچنین می‌تواند در نشان دادن عوامل محرک، ارتباط و تأثیر عوامل موجود در تحقیق به درک مخاطبان کمک کند.

در این میان مؤلفه سرگرمی بسیار متفاوت است که از به‌کارگیری سبک شوخ‌طبعانه تا انتخاب موضوع را دربر می‌گیرد.

اکتشافاتی درباره تغییر دیدگاه ما نسبت به هستی، داستان‌هایی درباره درمان کودکان بیمار به‌واسطه پیشرفت‌های علمی، روبات‌های علمی- تخیلی نمونه‌هایی از موضوعاتی هستند که دانشمندان به آن مشغول هستند و می‌تواند تخیل مخاطبان را به خود جلب کند.

ژورنالیسم علم اطلاع‌رسان-سرگرم‌کننده (infotainment) به‌ندرت اعتبار یک پژوهش علمی را به چالش می‌کشد و یا نتایج آن را مورد انتقاد قرار می‌دهد. 

برخی اظهارنظرهایی که توسط روزنامه‌نگار علم در مطالبی از این دست ذکر می‌شود، همچون این که مشخص نیست كه این یافته‌ها برای انسان کاربرد داشته باشد و یا این پژوهش تنها گام نخست است و در ارتباط با چنین موضوع تحقیقات بیشتری لازم است؛ معمولاً در انتهای مطالب دیده می‌شود ولی به‌ندرت در این سبک از ژورنالیسم علم ما یک تحلیل انتقادی مستقل و یا تجزیه و تحلیل انتقادی مفصل داریم.

به نظر می‌رسد در روزنامه‌نگاری علم اطلاع‌رسان-سرگرم‌کننده با این فرض عمل می‌کند که اگر یک مطلب علمی توسط یک محقق وظیفه‌شناس مورد بازنگری دقیق قرار گرفته باشد، نتایج آن معتبر است.

این در حالی است که روزنامه‌نگاری علم انتقادی رویکرد متفاوتی را در پیش می‌گیرد و بر ارزیابی متوازن و متعادل تمرکز دارد، بدین معنی که از یک سو نقاط قوت آن پژوهش را برجسته می‌کند و از سوی دیگر محدودیت‌ها و ایرادات آن را نیز مورد توجه قرار می‌دهد زیرا ایراداتی همچون خطاهای سیستماتیک یا سوگیری‌های شناختی معمولاً حتی از سوی دانشمندان باوجدان و وظیفه شناس نیز رخ می‌دهد.

بنابراین روزنامه‌نگاری علم انتقادی نیازمند تجزیه و تحلیل دقیق همه داده‌هایی است که در یک مطلب علمی ارائه شده است و احتمالاً این بررسی‌ها می تواند به کشف محدودیت‌ها و ایراداتی منجر شود که حتی خود محققان نیز قادر به کشف آن نیستند.

این شکل از روزنامه‌نگاری در مواردی می‌تواند تا حدودی در زمره روزنامه‌نگاری تحقیقی قرار بگیرد. درست است که روزنامه‌نگار علم از منابع لازم برای سنجش اعتبار داده‌های علمی برخوردار نیست اما می‌تواند با پیگیری‌های علمی یافته‌هایی را که سال‌ها و ماه‌ها از سوی گروه‌های پژوهشی مورد بررسی قرار گرفته را ارزیابی کند.

منبع اصلی

انتهای پیام/4105/پ