آدم‌های بی‌مسئولیت در مظان بی‌اعتمادی
مسئولیت‌پذیری تنها در رابطه با دیگران کاربرد ندارد، و انواع متعددی از بحث مسئولیت‌پذیری وجود دارد و این مفهوم بسیار گسترده بوده و دارای ابعادی مختلف است.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، هنگامی که صحبت از مسئولیت‌پذیری می‌شود، بیشتر افراد تصور می‌کنند که این عمل تنها در رابطه با دیگران کاربرد دارد غافل از اینکه انواع متعددی از بحث مسئولیت‌پذیری وجود دارد و این مفهوم بسیار گسترده بوده و دارای ابعادی مختلف است. مسئولیت‌پذیری به معنی تعهدی درونی از سوی فرد برای انجام مطلوب تمام فعالیت‌هایی است که به دوش او گذاشته شده است. این مفهوم در ابتدای تولد در انسان وجود ندارد، اما همزمان با بزرگ شدن کودک و انجام کار‌ها و وظایف متفاوت، والدین و اطرافیان به کودک بازخورد می‌دهند و او را برای کار‌های مثبت تشویق و از کار‌های بد نهی کرده یا تنبیه می‌کنند. بدین ترتیب هنگامی که کودک به درکی از افعال می‌رسد و قادر به ارزیابی آن‌ها می‌شود، سعی می‌کند از کار‌های ناپسند اجتناب کند تا تأیید اطرافیان به ویژه والدین را کسب کند. بعد از سن شش سالگی کودک این اصول تربیتی و اخلاقی را درونی می‌کند. یعنی حتی در نبود والدین و بزرگ‌تر‌ها از کار‌های نامقبول دوری می‌کند. این فرآیند در نهایت منجر به شکل‌گیری وجدان و اخلاق در انسان‌ها شده و همچنین باعث شکل‌گیری جوامعی بر پایه اخلاقیات و مسئولیت‌پذیری می‌شود، در‌حالی‌که آدم‌های بی‌مسئولیت اعتماد را از دیگران سلب می‌کنند، اما مسئولیت‌پذیری چه ابعادی دارد؟
در نگاه اول به مسئولیت‌پذیری انسان نسبت به خود می‌پردازیم. پروردگار انسان را مسئول سرنوشت خود قلمداد کرده است و همیشه انسان‌ها به کمال تشویق شده‌اند، اما کمال محقق نمی‌شود، مگر اینکه انسان مسئولیت اعمال و رفتار خود را بر عهده بگیرد. این در طیف گسترده‌ای از اعمال انسان صدق می‌کند. برای مثال کسی که سیگار می‌کشد، رژیم غذایی مطلوب ندارد یا ورزش نمی‌کند، به معنی واقعی در برابر بدن خود بی‌مسئولیتی می‌کند. پیامد چنین اعمالی معمولاً دامنگیر خود فرد و خانواده وی شده و مشکلات فراوانی برای آن‌ها به وجود می‌آورد.
نوع دیگر مسئولیت، مسئولیت و وظایف خانوادگی انسان‌هاست. بسیاری از اختلاف‌ها و طلاق‌هایی که امروزه به وفور شاهد هستیم، نتیجه بی‌مسئولیتی و بی‌تعهدی است که معمولاً یکی از طرفین روا‌می‌دارد. همسری که سر کار نمی‌رود و خرج خانه نمی‌دهد، همسری که وارد رابطه فرا‌زناشویی می‌شود و خیانت می‌کند، زنی که کار‌های خانه را به طور مطلوب انجام نمی‌دهد و... سمبل انسان‌های بی‌مسئولیت هستند. نکته تأمل‌برانگیز اینجاست که پیامد‌های منفی این بی‌مبالاتی‌ها تنها به خانواده محدود نمی‌شود و جامعه را هم تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. چون خانواده کوچک‌ترین واحد اجتماع است و در عین حال که از آن تأثیر می‌پذیرد، بر آن تأثیر هم می‌گذارد.
مسئولیت اجتماعی نسبت به دو طبقه گفته شده جنبه‌های بیشتری را در‌بر‌می‌گیرد. اولین مورد تعهد کاری است. هنگامی که فرد در برابر کار خود تعهد دارد و کارش را به نحو احسن انجام می‌دهد، ضمن خدمت‌رسانی مطلوب از نظر درونی، احساس خوشایندی را نیز تجربه می‌کند، اما کم‌کاری علاوه بر تأثیر منفی در اقتصاد جامعه و ایجاد رخنه در سلامت اخلاقی و اقتصادی باعث ایجاد نوعی بی‌اعتمادی در افراد جامعه می‌شود و همچنین باعث می‌شود آن‌ها هم انگیزه کافی برای انجام مشاغل خود نداشته باشند و همین امر زمینه‌ساز بحران اخلاقی و اجتماعی در جامعه است.
برای مثال معلمی که خوب درس نمی‌دهد تا دانش‌آموزان در کلاس‌های خصوصی شرکت کنند، یا پزشکی که تأکید دارد سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن فقط در بیمارستانی که طرف قرارداد اوست انجام شود تا پورسانت او محفوظ بماند و... زمینه را برای انحطاط اخلاقی فراهم می‌کنند.
مسئولیت‌پذیری در برابر جامعه برای رعایت قوانین هم اهمیت بسیار زیادی دارد. فرار از قوانین، فرار از مالیات یا پارتی‌بازی نشانگر عدم مسئولیت اخلاقی انسان‌هاست و معرف این است که قوانین اجتماعی برای افراد آن جامعه درونی نشده است و بدون وجود زور و قدرت انسان‌ها از آن‌ها فرار می‌کنند و به هیچ عنوان احساس ناراحتی نمی‌کنند. همین مسئله بی‌قانونی و هرج و مرج ایجاد می‌کند و باعث می‌شود قانونگذاران مجبور به تصویب جریمه‌های سنگین برای حفظ قوانین شوند.
حال سؤال این است که چگونه مسئولیت‌پذیری را در خودمان تقویت کنیم؟ هنگام رویارویی با مشکلات سردرگم نشوید و سعی کنید با یک تفکر انعطاف‌پذیر تغییرات زندگی را بپذیرید و با صبر و حوصله مشکلات را از سر راه خود بردارید. به جای مقصر دانستن دیگران یا توجیه شکست آن را قبول کنید و در‌صدد جبران برآیید و سعی کنید ناکامی‌ها را تلافی کنید و با تلاش بیشتر آن را به موفقیت تبدیل کنید. برای اهداف خود برنامه‌ریزی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تهیه کنید. نوشتن و مکتوب کردن این برنامه‌ها باعث می‌شود به اندازه توان خود تلاش کنید و انتظارات غیر‌واقع‌بینانه از خودتان نداشته باشید و برای رسیدن به آن‌ها تلاش کنید. اهداف بلند‌مدت را به گام‌های کوچک تقسیم کنید و هر روز خود را مجبور به رسیدن به این هدف‌های کوچک کنید. همین شما را با انگیزه نگه می‌دارد و مسیر رسیدن به اهداف را هموارتر می‌کند. داوطلبانه مسئولیت بر عهده بگیرید. تا زمانی که مسئولیتی نداشته باشید، نمی‌توانید میزان تعهد و مسئولیت‌پذیری خود را محک بزنید و از اطرافیان بازخورد بگیرید. سعی کنید قدرت تصمیم‌گیری خود را تقویت کنید. بین مسئولیت‌پذیری و تصمیم‌گیری ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. توانایی اخذ تصمیمات درست به شما احساس کنترل و تسلط در زندگی می‌دهد. مردد و بی‌تصمیم بودن راهی برای بی‌مسئولیتی است. بنابراین مهارت تصمیم‌گیری و حل مسئله را در خود تقویت کنید. کمک به دیگران برای برنامه‌ریزی و رسیدن به اهداف نیز باعث ایجاد انگیزه‌ای دو طرفه در شما و دیگران می‌شود.
افراد مسئولیت‌پذیر در جلب اعتماد دیگران بسیار موفق هستند و این معتمد بودن علاوه بر ارزش اجتماعی که به آن‌ها می‌دهد باعث می‌شود عزت نفس این افراد به خوبی تقویت شود و احساس خود ارزشمندی پیدا کنند. در نهایت این احساس منجر به شکل‌گیری یک چرخه می‌شود و یک فرد همیشه مسئولیت‌پذیر باقی می‌ماند. بیایید سال جدید را با تمرین مسئولیت‌پذیری آغاز کنیم.
منبع: روزنامه جوان
انتهای پیام/4028/
انتهای پیام/
