مهدی تقوی*
با افزایش درآمدهای نفتی چه کنیم؟
وجود تحریم‌های مختلف علیه صنعت نفت ایران و محدودیت در مبادلات بانکی سرعت رشد و توسعه ایران را کند کرد و هزینه‌های انجام طرح‌های توسعه‌ای کشور را به شدت بالا برد.
حالا که با همت رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه کشور، توافقات اولیه برای لغو تحریم‌ها به‌وجود آمده است، می‌توان امیدوار بود که سرعت پیشرفت صنعت و بهبود وضع اقتصادی کشور شدت بگیرد و امیدوار باشیم که در آینده، برداشته شدن محدودیت‌های ظالمانه علیه ایران به نفع مردم باشد.
در این میان دو نگاه متفاوت نسبت به تأثیر لغو تحریم‌ها بر اقتصاد ایران مطرح است. عده‌ای معتقدند که تحریم‌ها مشکل اصلی کشور نبوده و این سوء مدیریت بوده که عامل کندی حرکت اقتصاد کشور است؛ اما عده‌ای دیگر معتقدند که برداشته شدن تحریم‌های نفتی و پولی ممکن است مشکلات کشور را حتی بیشتر هم کند و با لغو تحریم‌ها کشور دچار بیماری هلندی حاصل‌شده از تزریق درآمدهای نفتی به اقتصاد شود.
اما به اعتقاد من نتیجه رفع تحریم‌ها بر اقتصاد غیرقابل انکار است. در حال حاضر با وجود اینکه سهمیه فروش نفت ما در اوپک 2.5 میلیون بشکه است، تنها می‌توانیم یک میلیون بشکه نفت را به فروش برسانیم و همین امر موجب کاهش درآمدها و در نتیجه افزایش قیمت دلار، افزایش تورم و کاهش رشد اقتصادی شد.
اما مذاکرات اولیه هسته‌ای ایران با کشورهای غربی که منجر به آزاد شدن مقداری از درآمدهای نفتی شد در همان مرحله اول باعث کاهش تورم و رشد اندک اقتصادی شد و به‌طور یقین رفع کامل تحریم‌ها می‌تواند تاثیرات بیشتر و بهتری بر اقتصاد کشور بگذارد.
متاسفانه اجرای ناصحیح طرح هدفمندی یارانه‌ها در دولت پیشین و افزایش تحریم‌ها علیه ایران ضربات جبران‌ناپذیری بر پیکره صنعت کشور زد و باعث شد که این بخش از اقتصاد را وارد مدار نزولی کرد. بدین ترتیب صنعت کشور با رشد منفی همراه شد، اما با تدابیری که در دولت یازدهم اتخاذ شد نه تنها شاهد کاهش نرخ تورم بودیم که با رشد مثبت اقتصادی نیز همراه شدیم.
حال اگر تحریم‌ها لغو شود، طبق اظهار نظر وزیر نفت ظرفیت تولید و فروش نفت ما افزایش یابد و درآمدهای ماحصل آن به‌راحتی وارد کشور شود، می‌توانیم امیدوار باشیم که طی یک سال آینده اتفاقات مثبتی در کشور رخ دهد.
البته دلارهای حاصل از فروش نفت هم در صندوق توسعه ملی ذخیره خواهد شد و هم به حساب خزانه کشور واریز می‌شود که هر دو اتفاق مثبتی است. همچنین باید در نظر داشت که ارز حاصل فروش نفت نباید صرف واردات کالاهای مصرفی شود، زیرا در این صورت بازار ایران را دچار اختلال می‌کند.
از این جهت بخش اعظمی از این درآمدها باید صرف واردات تکنولوژی و کالاهای سرمایه‌ای شود. ناوگان هوایی، ماشین آلات و تکنولوژی‌های ما به شدت فرسوده و قدیمی هستند و این باعث عدم رقابت‌پذیری اقتصاد و تولید پرهزینه کالا می‌شود، به همین دلیل باید درآمدهای نفتی به نوسازی ناوگان هوایی و واردات ماشین‌آلات و تکنولوژی‌های جدید اختصاص یابد تا از این طریق هم صنعت کشور دچار تحول شود و هم ایجاد اشتغال شود.
باید تاکید کنم که هر چقدر وضعیت اقتصاد کشور بهتر شود، آسیب‌های اجتماعی هم کاهش می‌یابد و در عوض شاهد افزایش ظرفیت‌های تولید، استانداردسازی کالاهای سرمایه‌ای و افزایش رفاه مردم خواهیم بود.
*اقتصاددان
انتهای پیام/
