دیده بان پیشرفت علم، فناوری و نوآوری
13 مرداد 1397 - 13:00

سایبورگ رویای جاه‌طلبانه انسان/ وقتی ربات‌ها زنده می‌شوند

کنترل کامل حیوانات شاید یکی از جاه‌طلبانه‎‌ترین ایده‌های علمی باشد که تا کنون بشر به آن پرداخته است. ایده‌ای که مثل خیلی از نمونه‌های مشابه از دل دوراندیشی‌های نظامی بیرون آمد و در دانشگاه پرورش یافت.
کد خبر : 301014

گروه علم‌ و فناوری خبرگزاری آنا، تسخیر و کنترل طبیعت. رویا، حق، زیاده‌خواهی یا هر چیز دیگری که شما اسمش را بگذارید. این واقعیت برنامه‌های علمی جهان است. کنترل کامل حیوانات شاید یکی از جاه‌طلبانه‎‌ترین ایده‌های علمی باشد که تا کنون بشر روی آن کار کرده است. ایده‌ای که مثل خیلی از نمونه‌های مشابه از دل دوراندیشی‌های نظامی بیرون آمد و در دانشگاه پرورش یافت. ارتش‌های آلمان و آمریکا اولین نیروهایی بودند که روی تراشه‌هایی برای کنترل مغز حیوانات کار کردند. هدف نهایی آنها احاطه کامل بر این حیوانات بود. درست مثل یک ربات که می‌توانید همه حرکات آن را کنترل کنید. این رویاپردازی علمی سال‌های گذاشته در قالب پروژه‌های مختلفی پیگیری شده است. ربات‌های زیستی، سایبورگ و کیت‌های کنترل مغز فناوری‌هایی هستند که هر کدام از راهی رسیدن به این هدف را دنبال می‌کنند.



وقتی ربات‌ها واقعا زنده می‌شوند


ربات‌های زیستی محصول همکاری علوم سایبرنتیک، بیولوژی و مهندسی ژنتیک است. علمی که از فیزیک و زیست حیوانات برای طراحی ربات‌ها الهام می‌گیرد. مهم‌ترین تفاوت این ربات‌ها با آنچه ما در ذهن داریم استفاده از بافت‌های زنده در اجزای آنهاست. شاید به تعبیری این ربات‌ها حیواناتی مصنوعی و دست‌ساز انسان هستند. ربات‌هایی که البته باید هنوز آنها را در ابتدای راه و دوران بچگی دانست.


محققان دانشگاه توکیو اخیراً یکی از موفق‌ترین نمونه‌های ربات‌های زیستی را که مانند انگشت انسان عمل می‌کند طراحی و ساخته‌اند. بدنه اصلی این ربات با استفاده از پرینتر سه‌بعدی ساخته شده است. طراحی این بدنه به شکلی است که امکان اتصال بافت زیستی وجود داشته باشد. همچنین الکترودهایی برای تحریک عضلات در این اسکلت اولیه قرار داده شده است


مرحله بعد، کشت سلول‌های عضلانی است. این سلول‌ها در محیط خارجی کشت، سپس در بخش مشخصی که از قبل طراحی شده به بدنه متصل می‌شوند. به گفته طراحان ژاپنی این انگشت بخشی از کار تحقیقاتی برای پروژه‌های بزرگ‌تر است. آنها امید دارند تا با اتصال این بخش‌ها به هم اندام‌های پیچیده‌تری مانند دست و پا هم بسازند.



تصویری از انگشت مصنوعی ساخت دانشمندان ژاپنی


محققان در دانشگاه هاروارد اما برای طراحی به جای انسان از دیگر موجودات بهره گرفته‌اند. آنها با استفاده از سلول‌های قلب موش، سلیکون پروتز پستان و طلا موفق شدند رباتی زنده بسازند که از راه دور کنترل می‌شود، تغذیه می‌کند و می‌تواند بیمار شود. ربات هاروارد می‌تواند با اتکا به طیف خاصی از نور، مسیر خود را بیابد و به سوی آن شنا کند. حرکت این ربات بسیار شبیه به نوعی سفره‌ ماهی‌ است و به همین دلیل نام این ماهی برای آن انتخاب شده است.


روش ساخت ربات سفره ماهی به این ترتیب بوده است که یک لایه از سلیکون که در جراحی‌های ترمیم و زیبایی پستان کاربرد دارد به‌ عنوان بستر به کار می‌رود و روی آن یک اسکلت از جنس نوارهای طلا کار شده است. لایه بعدی نیز از جنس سیلیکون است و کار عایق‌کاری اسکلت را برعهده دارد.


روی این لایه‌ها 200 هزار سلول مهندسی ژنتیک شده از قلب موش چیده شده است که با دریافت سیگنال مشخصه منقبض و منبسط می‌شوند و حرکتی موجی را در این ربات پدید می‌آورند که می‌تواند شنا کند. این ربات با دریافت طیف مشخصی از نور در یک مایع سرشار از ذرات مغذی شنا می‌کند و به جلو می‌رود. این مایع مغذی برای تغذیه و زنده نگه داشتن سلول‌های قلب موش ضروری‌ است.



حیوانات کنترل از راه‌دور


همانطور که از اسمشان پیداست، حیوانات کنترل از راه دور با استفاده از ریموت کنترل توسط انسان کنترل می‌شوند. یک دستگاه دریافت کننده روی بدن حیوانات نصب می‌شود تا دستورات را از هدایت کننده دریافت کند سپس این دستورات از طریق الکترود به حیوان منتقل می‌شود. این الکترود حیوان را مستقیماً کنترل نمی‌کند بلکه با ارسال سیگنال‌هایی نورون‌های مغز آن را تحریک می‌کند تا دستورات را اجرا کند.


ساده‌ترین نمونه‌های این فناوری برای کنترل حیوانات را می‌توان در تحقیقات جِلا اتِما (Jelle Atema) پژوهشگر موسسه مطالعات زیستی ماساچوست یافت. او با نصب یک ریموت کنترل به بدن کوسه‌ها و ارسال سیگنال‌هایی به مغز آنها بوی خون را برای آنها شبیه‌سازی می‌کند. بویی که کوسه‌ها توانایی مقاومت در برابر آن را ندارند و به این ترتیب مجبور می‌شوند در مسیر مورد نظر حرکت کنند.


این کوسه‌ها گزینه‌های خوبی برای جاسوسی در اقیانوس‌ها هستند. این پروژه مخاطبان را یاد دلفین‌های دست‌آموز نظامی می‌اندازد که برای اهداف جاسوسی یا انتحاری آموزش می‌‎بینند اما با وجود شباهت عملکرد از منظر ماهیت پروژه‌های متفاوتی هستند.


دانشمندان اما پا را فراتر از این گذاشته‌اند. هدف آنها رسیدن به فناوری است که بتواند به مغز سوژه مورد نظر دستور دهد. نورون‌های مغز حیواناتی مانند موش را می‌توان با تابش نور تحریک کرد. البته نه هر نوری.


پروفسور «بویدن» استاد دپارتمان مهندسی بیولوژی و علوم شناختی دانشگاه ام‌آی‌تی برخی از سلول‌های مغز را با ژن‌های حساس به نور اصلاح کرده است. با این ابتکار هر وقت این سلول‌ها در معرض تابش نور قرار بگیرند تحریک می‌شوند و این ابتدای راه کنترل مغز است اما هنوز سوال مهمی باقی می‌ماند؛ کدام بخش از مغز برای انجام رفتار مشخصی باید تحریک شود.


فناوری‌های جدیدی مانند «تصویربرداری رزونانس مغناطیسی عملکرد» و «الکترو-ایمپلنت» امکان ارزیابی دقیق‌تری از عملکرد بخش‌های مختلف مغز را فراهم کرده‌اند اما هنوز تا رسیدن به نقطه‌ای که بتوانیم قدرت کنترل دقیق آنها را بدون تحریک مابقی نورون‌ها داشته باشیم؛ فاصله داریم. پژوهشگران با طراحی مدارهای متصل به کامپیوتر و رصد تصویری مغز حیوانات آزمایش‌هایی برای تست عملکرد تحریک‌ آغاز کرده‌اند. تراشه‌های بسیار ریزی وارد مغز حیوان می‌شود. تحریک نوری انجام شده و با ثبت نتایج تغییر با رفتار حیوان به مرور اطلاعات بیشتری در اختیار آنها قرار می‌گیرد. آنها امید دارند با این شیوه الگوریتم‌های کنترل مغز را کشف کنند.



سفره ماهی سایبورگ


این تحقیقات اخیرا در آزمایشگاه «چارلز استارک دراپر» نتیجه فوق العاده‌ای داشت است. پژوهشگران این موسسه موفق شدند با سیستم مشابهی کنتترل یک سنجاقک را به دست بگیرند. این سنجاقک با فرمان نورونی کنترل می‌شود. سازه‌ای روی بدن این سنجاقک نصب شده که فرمان‌ها را دریافت و به وسیله پالس‌های نوری به مغز می‌فرستد.


تحقیقات درباره کنترل نورون‌های خاص در مغز پروژه‌ای چند کاربردی است. بسیاری برای درمان بیماری‌های مغزی، آلزایمر، صرع و مواردی به این پژوهش‌ها چشم امید دارند. با این حال مسأله فناوری‌های کنترل همچنان در دستور کار بسیاری از پژوهشگاه‌هاست. موفقیت این طرح‌ نگرانی‌های زیادی را هم به همراه داشته است. اگر مغز حیوانات قابل کنترل است پس همین امکان برای مغز انسان هم وجود دارد. آیا بشر خواهد توانست با این فناوری رفتار و حتی حافظه و احساسات دیگر انسان‌ها را هم تسخیر کند؟ آینده این پژوهش‌ها همان اندازه که شیرین و جذاب است می‌تواند وحشتناک و نگران کننده هم باشد.


انتهای پیام/4069


انتهای پیام/

ارسال نظر
قالیشویی ادیب