در نشست «فراسوی دانشگاه در دانشگاه» /۲/
قانعی‌راد: دانشگاهی باید عقلانیت و تفکر ایجاد کند/ دانشگاه قادر به تربیت کسانی که مردم را تربیت کنند نیست
نشست «فراسوی دانشگاه در دانشگاه» درباره ماموریت دانشگاه و مسئولیت عناصر دانشگاهی بعدازظهر دیروز در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات با سخنرانی دکتر محمدامین قانعی‌راد، دکتر مقصود فراستخواه و دکتر حسین مصباحیان برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، محمد امین قانعی‌راد در این نشست گفت: «من معتقدم باید جامعه‌شناسی را در مرز تاریخ و فلسفه ساخت. ما نمی‌توانیم به ظرفیت دانشگاه و واقعیت آن نپردازیم. دانشگاه فراسوی دانشگاه به این معناست که از دانشگاه موجود یک نوع نارضایتی وجود دارد و می‌خواهیم از آن فراتر برویم. به اعتقاد من اصلاح نظام معرفت در دانشگاه ضروری است. اگر ما بتوانیم نظام معرفت را اصلاح کنیم چه بسا بتوانیم چیزهایی دیگر را هم تغییر دهیم.»
او ادامه داد: «در حال حاضر دانشگاه ایرانی پریشانی را در همه زمینه‌های اجتماعی باز تولید می‌کند. اگر ما یک نظام آموزشی داریم که همه از آن ایراد هم می‌گیریم و برای مثال مطرح می‌کنیم که این نظام، نظام سلطه، نظام بانکداری و ... است همه کسانی که این حرف‌ها را می‌زنند و حتی خود من هم از همین نظام آموزشی بیرون آمده‌ام.»
قانعی‌راد این سوال را که بر سر نظام آموزشی ایران چه بلایی می‌آید مطرح کرد و گفت: «همه دانشگاهیان در پاسخ به این سوال بی‌تفاوت هستند. هر روز در این مملکت اصطلاح‌هایی از قبیل تجاری‌سازی، دانشگاه و بازار، دانشگاه و جهانی شدن، دانشگاه و پول و مواردی از این قبیل مطرح می‌شود و بعد هم یکسری انجمن‌ها از دولت پول می‌گیرند و درباره همین‌ها طرح ارائه می‌کنند. در نظام آموزش عالی ایران تمام کسانی که وزیر علوم شده‌اند مهندس بودند اما کسی که ایده دانشگاه را بداند در سمت وزارت علوم قرار داده نشده است. رادیکال‌ترین وزیر ما آقای فرجی‌دانا، زمانی که به وزارتخانه آمدند فقط دو تغییر را ایجاد کردند. مهندس از دانشگاه یک ورودی و خروجی می‌فهمد. ورودی پول و خروجی دانشجو است و به فرآیندهای داخل دانشگاه توجه نمی‌شود.»
قانعی‌راد گفت: «روزنامه‌نگاری به من می‌گفت در یکی از شهرستان‌ها کاندیدایی به یکی از قهوه‌خانه‌ها گفته است هر کسی که در این قهوه خانه قلیان کشید از او پول نگیرید و به حساب من بگذارید و بعد جالب است که همین کاندیدا تحصیلات دانشگاهی و مقاله ISI دارد. متاسفانه دانشگاه ما رسالت و ماموریت خود را نمی‌داند و افرادی را که تربیت می‌کند استقلال شخصیتی ندارند. قرار است دانشگاهی نخبه باشد، رساله دانشجوی کارشناسی ارشد از اول تا آخرش پر از اشتباه است. من به استادش می‌گویم این موارد اشتباه است ولی استادش جواب می‌دهد موضوعش نوآورانه است. اصلا چرا ما باید از دانشجوی کارشناسی ارشد انتظار نوآوری داشته باشیم؟ ما در این کشور مقاله‌نویس تولید می‌کنیم، در حالی که دانشگاهی باید بتواند عقلانیت و تفکر را به وجود بیاورد. دانشگاه باید کانون عقل و خرد باشد.»
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: «دانشجویان ما هیچ لذتی از درس‌شان نمی‌برند به ویژه در بسیاری از رشته‌ها مثل رشته‌های فنی. دانشگاه اگر اجتماع دانشگاهیان است باید اخلاق، ادبیات، علوم مختلف، فیزیک، فلسفه و تکنولوژی و ... را همگی بخوانند. اکنون در دانشگاه‌های علوم پزشکی دو واحد درس جامعه‌شناسی پزشکی و بهداشت وجود ندارد. در نتیجه آدم‌هایی تربیت می‌شوند که به جای اینکه شکل بدهند، شکل می‌پذیرند. حالا اگر روشن‌فکر هم بشویم روشن‌فکر کناره‌جو می‌شویم. بعضی از روشنفکرها نشسته‌اند که یکی بمیرد و همه چیز درست شود. بعضی‌ها منتظرند ببینند بعد از کره شمالی آمریکا کی به سراغ ما می‌آید تا همه چیز درست شود و متاسفانه هیچ تلاشی از خودشان ندارند. دانشجویان جامعه‌شناسی هم فقط می‌توانند بگویند چه چیزی خوب است و چه چیزی بد و اصلا تبیین نمی‌کنند.»
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در ادامه گفت: «پرسش از دانشگاه یک لازمه دارد و لازمه آن این است که دانشگاه هم سوژه باشد و هم ابژه. رشته‌های مختلف ما تا کنون در خود بازنگری نداشته‌اند. رشته‌های ما به خود فکر نمی‌کنند. متاسفانه پزشکان ما نمی‌توانند به این بیندیشند که چرا هر روز به تعداد بیمارستان‌ها، تخت‌ها و درمانگاه‌ها و حتی خود پزشکان افزوده می‌شود ولی هنوز هم مثلا بیمار بیشتر است، اصلا خود بیمارستان‌ها به صف بانک تبدیل شده است.»
این استاد دانشگاه در پایان گفت: «به نظر من درباره دانشگاه در ایران دو ایده اساسی وجود دارد. اول اینکه دانشگاه، اسکالر تربیت کند. اسکالر یک انسان خردورز است که به پیشرفت دانش می‌اندیشد. دومین ایده هم این است که دانشگاه به اعتقاد بعضی‌ها پناهگاه طرح خرد و روشنفکری است. اسکالر یک طرحی برای فرهنگ یک ملت داشت و برای تربیت قوم و مردم می‌گفت. دانشگاه رهبر معنوی جامعه است. امروز ما با واژه تربیت مردم فاصله گرفته‌ایم. ما روشنفکرها داریم می‌بینیم مردم چه می‌خواهند و ما هم به ساز آن‌ها می‌رقصیم. دانشگاه‌های ایران در حال تبدیل به بنگاه‌های اقتصادی هستند. این به این معنا نیست که ما در دانشگاه افراد خوب نداریم، نه، بلکه بحث نهاد دانشگاه است. نهاد دانشگاه در ایران می‌خواهد آدم‌هایی تولید کند که تولید فنی کنند. متاسفانه دانشگاه ایران قادر به تربیت گروهی که بتوانند 1- مردم را تربیت کنند و اسکالر باشند . 2- مسائل قوم را بازگو کنند و به جامعه کمک کنند نیست. در عوض یک چیزی تولید می‌کنند که دانشجو به محض فارغ‌التحصیلی دنبال این است که از این مدرک یک قبای شخصی برای خود بدوزد بدون اینکه برای جامعه فکر بکند.»
انتهای پیام/
