در نشست تحولات پنج نسل در دانشگاه به مثابه فضایی اجتماعی
مقصود فراستخواه: مشکل اصلی دانشگاه‌های ایران تقویت فضاهای رسمی در دانشجویان است/ لزوم تقویت فضاهای اجتماعی در دانشگاه‌های کشور
نشست «تحولات پنج نسل در دانشگاه به مثابه فضایی اجتماعی» با سخنرانی دکتر مقصود فراستخواه، استاد دانشگاه و عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی و تعدادی از محققان و اساتید دانشگاه صبح امروز در این موسسه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، مقصود فراستخواه در این جلسه به موضوع تحولات پنج نسل در دانشگاه اشاره کرد و گفت: «مراد من از دانشگاه به مثابه فضای اجتماعی به معنای خود فضاست نه خلأ آن. بنابراین ما علم‌آموزی و علم‌ورزی می‌کنیم و این موارد در فضای اجتماعی تحقق پیدا می‌کند. علم و دانشگاه در فضای اجتماعی قرار دارد؛ یعنی در فضا قرار ندارند، بلکه فضامند است. به این معنا که ما در میانجی‌گری فضا زندگی می‌کنیم و می‌اندیشیم.»
عضو هیات علمی موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی ادامه داد: «فضامندی جزو خصایص هستی، احساس و ادراک ماست و شاکله آگاهی و فرهنگ ما به واسطه فضا شکل می‌گیرد. سال 76 زمانی که از دانشگاه تبریز به موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی آمدم، فضای این موسسه قابل درک بود، چرا که فضای اجتماعی و مفهومی به خود گرفته بود. بنابراین فضای دانشگاه امری اجتماعی، فرهنگی، تکنولوژیک و هنجاری به حساب می‌آید. فضا، خود از تجربه‌ها می‌گوید و مجددا اولین امکان را برای تجربه‌های خویش فراهم می‌آورد.»
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود لایه‌های فضا را تشریح کرد و گفت: «فضاهای قابل تمایز، سه دسته هستند؛ یکی از تماس‌ها و حس‌های عمومی به ما منتقل می‌شوند؛ دوم به صورت معنایی فنی و تخصصی مثل برنامه‌ریزی در دانشگاه‌ها به ما انتقال پیدا می‌کنند و سوم فضاهایی هستند که بیشتر غیررسمی، بسیط و مشحون از تجربه‌های زیستی به افراد منتقل می‌شوند.»
او درباره لایه سوم گفت: «این مساله مملو از خودابرازی، گونه‌گونی و تنوعات است که بیشتر خصیصه اجتماعی دارد. ساختارها و فضاهای رسمی در فضاهای غیررسمی سایه‌انداز شده‌اند و مشکل اصلی دانشگاه‌های ایران تضعیف و مخدوش‌شدن فضای اجتماعی و تقویت فضای رسمی در دانشجویان است.»
فراستخواه مشکل اصلی دانشگاه‌ها را کمرنگ‌شدن فضای اجتماعی دانست و گفت: «افت تحصیلی، مدرک‌گرایی دانشجو، کمرنگ‌شدن زندگی اجتماعی در دانشگاه‌ها و ... از عوامل تضعیف‌شدن فضای اجتماعی در دانشگاه‌ها به شمار می‌آید. دانشگاه هاروارد یک دفعه هاروارد نشده است، بلکه با تقویت فضاهای اجتماعی و کاهش فضای رسمی توانست به شکل امروز در بیاید.»
او نسل را به معنای گروه‌بندی زمانی اجتماعی اعم از قشرها و طبقات اجتماعی معنا کرد و افزود: «آنچه که نسل‌ها را از یکدیگر تفکیک می‌کند، فقط سن و زیستن 10 یا 20 ساله نیست؛ بنابراین باید به نقش فضای اجتماعی در دانشگاه‌ها توجه زیادی شود تا سایه فضاهای غیررسمی از دانشگاه‌ها کمرنگ شود.»
این استاد جامعه‌شناسی در پایان به نسل‌های هیات‌های علمی دانشگاه‌ها نیز اشاره کرد و گفت: «متولدان 41 تا 59، سهم عظیمی از هیات‌های علمی دانشگاه‌ها را در برمی‌گیرد و حدود 46درصد از جمعیت دانشجویی کشور را نسل‌های چهارم تشکیل می‌دهند و 35درصد از این جمعیت را نسل سوم و 19درصد از قشر دانشجویی دانشگاه‌ها نسل دوم هستند.»
انتهای پیام/
