باوری به مدیریت شورایی وجود ندارد/ شورای عالی استان‌ها استقلال بودجه‌ای ندارد

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری آنا، غلامرضا بصیری‌پور رئیس شورای عالی استان‌ها در بازدید از خبرگزاری آنا، در گفت‌وگوی مفصل با خبرنگاران این خبرگزاری در مورد جایگاه شورای عالی استان‌ها، ابهامات درباره مدیریت شورایی در کشور، نگاه حاکمیتی به شورا و دیگر مسائل مرتبط با شورا‌های شهر و روستا، سخن گفت. گزیده این گفت‌‌وگو را در ادامه می‌خوانید:

به نظر می‌رسد که شورای عالی استان‌ها باید جایگاه کیفی در کشور داشته باشد اما آنچه در وضعیت کنونی شاهد آن هستیم، نشانگر این جایگاه نیست، علت آن را ضعف قانونی می‌دانید یا علت دیگری دارد؟

صحبت از شورای عالی استان‌ها که می‌شود یعنی کل نظام کشور باید تحت حمایت و هدایت این شورا باشد، چراکه شورا دارای ظرفیت قانونی بالایی است و وجود 9 اصل در قانون اساسی کشور اشاره به رسالت و وظایف و اختیارات آن دارد. به عنوان مثال در اصل هفتم قانون اساسی آمده است که مجلس شورای اسلامی و شوراها از ارکان اصلی تصمیم‌گیری و اداره امور کشور هستند. بنابراین ما مدعی هستیم که شوراهای کشور نیز همانند سه قوه، از ارکان اساسی نظام هستند. براساس اصل 102 قانون اساسی ما می‌توانیم به صورت مستقیم طرح و هم از طریق دولت به مجلس شورای اسلامی لایحه بدهیم و مسائل را از طریق قانون حل و فصل کنیم. این به معنای داشتن ظرفیت بالای قانونی شوراها در نظام کشور ماست. شورای عالی استان‌ها در کل شامل 117 هزار عضو، هزار و 160 شورای شهر، هزار و 58 شورای بخش، 427 شورای شهرستان، 35 هزار شورای روستا و 31 شورای استان است که همه این شوراها زیرمجموعه شورای عالی استان‌ها محسوب می‌شوند. اما اینکه به چه علت هنوز شورای عالی استان‌ها جایگاه اصلی خود را به دست نیاورده دلایل متعددی دارد. از جمله اینکه نظام متمرکز کشور اجازه نمی‌دهد که نظام غیرمتمرکز رشد کند. زیرا ساختار نظام متمرکز قدمتی 80 ساله دارد و تصور همه بر این است که نظام متمرکز بهتر است؛ در حالی که ما معتقدیم این تفکر اشتباه است و کارها باید با مشارکت مردم انجام شود. باید از تجربه، تخصص، دانش و توانایی مردم استفاده کرد که بزرگترین اجتماع آنها در شوراهای کشور حضور دارند.

نظام ساختاری شورای عالی استان‌ها چطور مشخص می‌شود؟

اگر بخواهیم به صورت بالا به پایین نظام ساختاری کشور را مشخص کنیم، باید بگوییم که در راس کشور رئیس جمهوری یا همان قوه مجریه قرار دارد و پس از آن وزیر کشور، استاندار و مدیرکلان استان‌هاست. با این وجود نظام ساختاری در شورای عالی استان‌ها که بالاترین رده نظام شورایی‌ محسوب می‌شود از پایین به بالاست. یعنی افراد از شورای روستا وارد شورای بخش شده، پس از آن شورای شهرستان، شورای استان و در نهایت با رای آوردن در همه این انتخابات به شورای عالی استان وارد می‌شود. از شورای استان به ازای 2 میلیون نفر 3 نفر از شورای استان انتخاب و به ازای زیر 2 میلیون نفر 2 نفر برای حضور در شورای عالی برگزیده می‌شوند. که در نهایت جمع 31 استان، 75 نفر می‌شود که عصاره 117 عضو شوراهای کشور هستند. به لحاظ کیفی و تحصیلاتی نیز اعضای شورای عالی استان‌ها در سطح بالایی قرار دارند.

از آنجا که شما اکنون ریاست شورای عالی استان‌ها را بر عهده و طبیعتا بر مشکلات این مناطق نیز اشراف کامل دارید، به اعتقاد شما مهم‌ترین مشکل شوراها در استان‌های کشور ما چیست؟

متاسفانه مسئولان استان‌ها ما شورا باور نیستند زیرا اگر شورا باور باشیم، شورا یاور هم هستیم و به شوارها کمک می‌کنیم تا مشکلات مردم بهتر و راحت‌تر حل و فصل شود. البته شوراهای ما خودباور هم نیستند که این خود موضوع بسیار مهمی است و این هم ناشی از آن است که فضای اداری کشور از گذشته برای مردم همین بوده است. به عنوان مثال یک مدیر دولتی با رئیس شورا از لحاظ قدرت تفاوت زیادی دارند و مردم تصور می‌کنند که قدرت به دست مدیر دولتی است. در صورتی که نزدیکترین نمایندگان به مردم شوراها هستند. اما به این علت که تاکنون کسی مدعی نشده است که شوراها بر اساس قانون اساسی از ارکان کشور محسوب می‌شوند، بنابراین شاهد وجود ضعف در جایگاه شوراها هستیم. البته شوراهای استان‌های ما مشکلات عدیده دیگری هم دارند؛ از جمله اینکه خواستار تشکیل مدیریت یکپارچه در شهرها هستند و مجلس شورای اسلامی باید طرح و دولت نیز لایحه‌ای در این خصوص ارائه دهد تا این مشکلات از میان برداشته شود.

با توجه به اینکه مدت کمی از حضور شما در شورای عالی استان‌ها می‌گذرد به نظر می‌رسد توجه ویژه‌ای به مشکلات شوراها نشان داده‌اید. آیا اقدام‌ اساسی برای رفع آن‌ها نیز از سوی شما صورت گرفته است؟

من در نظام شورایی مدعی شده‌ام و تاکنون به 8 استان‌ کشور سفر کرده‌ و با مسئولان و مردم و نهادهای مردمی دیدار و گفت‌وگو داشته‌ام تا روحیه خودباوری و شوراباوری را در این استان‌ها تقویت کنم. بنابراین با هدف احیای شوراهای فرادستی این سفرها را آغاز کرده‌ام و خوشبختانه بسیاری از مسئولان این استان‌ها نیز از این اقدام بسیار استقبال کرده‌اند. زیرا تاکنون برخورد بسیار ضعیفی هم به لحاظ امکانات و هم نوع ارتباط با شوراهای فرادستی می‌شده است و برهمین اساس اولین اقدام ما احیای شورای شهرستان است. زیرا شورایی فرادستی است و در صورتی که عملکرد خوبی داشته باشد شوراهای بخش‌ها و روستا‌ها نیز به تبع آن عملکرد مناسبی خواهند داشت.

به باور شما شورای عالی استان‌ها در رسیدن به توسعه پایدار در کشور چه نقشی دارد؟

به جرات می‌توان گفت که شورای عالی استان‌ها نقش تعیین کننده‌ای در رسیدن به توسعه پایدار در کشور دارد. در همین شورای عالی استان‌ها باید در همه امور کشور و به خصوص بودجه نظرات خود را ارائه دهد. همچنین باید نظرات شورای عالی در تصویب برنامه‌های میان مدت 5 ساله نیز اعمال شود و در نهایت تصویب بودجه یک ساله شهرداری‌ها نیز باید با نظر شورای عالی استان‌ها باشد.

در برنامه‌های توسعه کشور به خصوص در برنامه ششم توسعه، جایگاهی برای شوراها در نظر گرفته شده است؟

ما رکنی از قانونی اساسی هستیم و باید از این موضوع به عنوان یک ظرفیت استفاده کنیم و نقشی پررنگ در برنامه ششم توسعه داشته باشیم. ما 117 هزار عضو داریم که می‌توانند در همه زمینه‌ها در کشور ورود کرده و به حل مشکلات مردم بپردازند. به عنوان مثال اگر امروز شهر مشهد با بحران حاشیه‌نشینی مواجه شده است، هیچ نهادی بهتر از شورا نمی‌تواند مشکل آن را حل کند. از کل جمعیت 3 میلیونی مشهد بیش از یک میلیون و 300 هزار نفر حاشیه نشین هستند و اکثریت آنها روستاییان هستند. علت آن نیز این بوده که اجازه نداده‌اند شورای روستا در این استان به خوبی عمل کند.

ارزیابی شما از حضور و سخنرانی‌ رئیس شورای عالی استان‌ها، 16 سال بعد از شکل گیری شوراها در مجلس چیست و چه آورده‌ای برای شوراها دارد؟

من بابت اینکه برای اولین بار و با گذشت 16 سال از آغاز نظام شورایی در کشور، اجازه داده شد که صدای شورا در مجلس شنیده شود، از رئیس و هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی تشکر می‌کنم. آنچه در مجلس نطق شد عصاره‌ای از کلام شوراها و بر اساس تفکر حضرت امام خمینی (ره) و قانون اساسی و مقام معظم رهبری بود و در نهایت جایگاه شوراها و انتظاراتمان را در مجلس اعلام کردیم تا برای رسیدن به شوراباوری و احیای جایگاه شوراها گامی اساسی برداشته باشیم. اعضای مجلس شورای اسلامی از کسانی هستند که می‌توانند به احیای جایگاه شوراها در قانون اساسی کمک کنند و خوشبختانه اکنون اکثریت با ما همراه هستند. اما بر اساس اصل 103 قانون اساسی شورای عالی استا‌ن‌ها در شوراهای برنامه‌ریزی استان سه نماینده دارد که براساس قانون حق رای دارند اما شورای نگهبان اعلام کرده است که این سه نماینده ناظر هستند و ناظر نمی‌تواند حق رای داشته باشد اما ما معتقد هستیم که تصمیم‌گیر هستیم نه ناظر و بنابراین شورای نگهبان باید در این خصوص به ما پاسخگو باشد که چرا بر خلاف قانون اساسی عمل می‌کند. جمهوریت نظام نشان دهنده ماهیت وجودی شوراهاست و شوراها مصداق بارز حضور مردم در تصمیم‌گیری‌ها هستند.

با توجه به اینکه در نظام ساختاری کشور استانداری‌ها زیرمجموعه شورای عالی استان‌ها به حساب می‌آیند، نحوه عملکرد آنها نسبت به شورای عالی را چگونه می‌بینید؟

برخورد استانداران اغلب در شوراباوری متفاوت است. برخی به جایگاه شورای عالی استان‌ها باور داشته و آن را پذیرفته‌اند اما برخی نیز چنین جایگاهی را برای شورای عالی قائل نیستند.

مبلغ بودجه‌‌ای که برای شورای عالی استان‌ها در سال 94 به تصویب رسید چقدر و پیشنهاد شما چه مبلغی بوده است؟

هرچند ما بر این باوریم که بودجه شورای عالی استان‌ها باید مستقل باشد اما تاکنون ندایی برای این استقلال وجود نداشته است. چراکه پیشنهاد دادیم بودجه سالانه شوراهای استان‌ها افزایش و استقلال داشته باشد. از آنجا که هزار و 58 شورای بخش داریم برای هرکدام 2 میلیون تومان درخواست بودجه سالانه دادیم و در کل 2 میلیارد تومان درخواست بودجه از دولت داشتیم. برای دیگر بخش‌ها نیز به همین ترتیب درخواست بودجه کردیم و در نهایت خواستیم بودجه 8 میلیاردتومانی که برای شورای عالی استان‌ها در نظر گرفته شده بود، به 15 میلیارد تومان افزایش یابد اما در کل 20 درصد بیشتر افزایش بودجه نداشتیم و بودجه شورای عالی استان‌ها برای سال 94، مبلغ 9 میلیارد و 600 میلیون تومان به تصویب رسید.