حذف حلقه‌های نزدیک به ابوبکر البغدادی و تضعیف داعش
از دست دادن رهبران و شخصیت‌های مهم داعش و محدودیت در رفت‌وآمد باعث شده البغدادی به افرادی تکیه کند که در ساختار رهبری داعش چندان شناخته‌شده نیستند.
به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری آنا به نقل از پایگاه خبری المانیتور، همچون بسیاری از رهبران شبکه‌های تروریستی در سراسر جهان و به‌خصوص در خاورمیانه، ابوبکر البغدادی رهبر گروه تروریستی داعش به نزدیکان و معتمدانی وابسته است که امنیت او را تضمین می‌کنند. خلیفه داعش، پس از آخرین حضورش در ماه جولای در مسجد شهر موصل، رفت‌وآمدهایش کمتر شده است و از روش‌های سنتی استتار برای مخفی‌ماندن محل سکونتش استفاده می‌کند. در این میان، نسل جدید رهبرانی که با او در تماس هستند همچنان ناشناس باقی مانده‌اند.
هاشم الهاشمی که تحلیلگر نیروهای مسلح و شبه‌نظامی است در مورد شخصیت‌ها و افرادی که این روزها در اطراف البغدادی هستند، تحقیق کرده است. مهم‌ترین این شخصیت‌ها فردی به نام ابوبکر الخاتون است که اهل زمار از استان موصل است. هاشمی که چند هفته پیش کتابی تحت عنوان «دنیای داعش» را منتشر کرد، می‌گوید الخاتون از مهم‌ترین رهبرانی است که البغدادی به وی اعتماد دارد و دوست صمیمی او به‌حساب می‌آید.
وی افزود: شورای رهبری داعش را 18 نفر تشکیل می‌دهند که بیشتر آن‌ها در سال 2014 کشته‌شده‌اند، از مهم‌ترین این افراد می‌توان به ابو عبدالرحمان البیولا، ابو احمد العوانی، ابو‌مهند السودانی، ابو‌مسلم الترکمانی و ابو‌موسی الشواک (وزیر امنیتی البغدادی) اشاره کرد. بدر الشلان (عربستانی)، ترکی البنانی (بحرینی)، ابو‌علی الانباری (عراقی) و عثمان الناجی (عراقی) آن دسته از نزدیکان و دوستان رهبر داعش هستند که بنا به گفته هاشمی، هنوز زنده‌اند و از محل اختفای البغدادی اطلاع دارند.
بنا به اطلاعات به‌دست‌آمده از موصل، رفت‌وآمدهای او بسیار مبهم و نامشخص است. پس از حضورش در موصل، او هرگز در ملاعام حاضر نشده و رهبران داعش نیز به برگزاری نشست‌ها و ملاقات‌ها در حضور او اشاره نکرده‌اند. چنین وضعیتی نیز در مورد شهر رقه سوریه صدق می‌کند. هاشمی عقیده دارد رهبر داعش بین مجموعه‌ای از روستاها در خط مرزی سوریه و عراق در رفت‌وآمد است که با این کار، هم می‌تواند به‌راحتی وارد سوریه شده و هم به موصل و الانبار دسترسی داشته باشد.
در ماه نوامبر گزارش‌هایی وجود داشت مبنی بر اینکه البغدادی بر اثر شلیک موشک‌های ائتلاف کشته و یا زخمی شده است؛ گزارش‌ها می‌گفت حمله زمانی انجام گرفت که البغدادی برای بیعت گرفتن از تعدادی از رهبران قبایل، به شهر مرزی قیم در عراق رفته بود. داعش این شهر و شهر ابو‌کمال در سوریه را به‌عنوان ولایت فرات معرفی کرده است. البته این خبر روز بعد از انتشارش تکذیب شد. اما آنچه صحت داشت این بود که حمله نیروهای ائتلاف پس‌ازآن صورت گرفت که عبور چند کاروان از ماشین‌های نظامی و زرهی به آن‌ها اطلاع داده شد. این اطلاعات از طریق رهگیری خطوط تلفن‌های همراه به دست آمد؛ نکته مهم این است این خطوط در جریان سخنرانی ماه جولای البغدادی در موصل نیز رهگیری شد.
بنا به برخی منابع، تیم امنیتی اطراف البغدادی از روش‌های استتار پیچیده‌ای برای مخفی نگه‌داشتن محل زندگی او استفاده می‌کنند. علاوه بر این، البغدادی در میان کاروان‌های بزرگ نظامی رفت‌وآمد نمی‌کند؛ بنا به گفته هاشمی، ابو‌طلحه اللیبی و ابو‌مقداد الیمنی دو نفری هستند که در بیشتر ساعات روز در کنار او هستند. مسئولیت سازمان‌دهی رفت‌وآمدها، ارتباطات و همچنین تغییر برنامه‌ها بر‌عهده جمعه عواد البدری، برادر ابوبکر البغدادی است.
از دست دادن رهبران و شخصیت‌های مهم داعش و محدودیت در رفت‌وآمد باعث شده البغدادی به افرادی تکیه کند که در ساختار رهبری داعش چندان شناخته‌شده نیستند. البغدادی مجبور شده بسیاری از اختیارات و مسئولیت‌های خود را به فرماندهان میدانی داعش واگذار کند. همین موضوع باعث به وجود آمدن اختلاف در این گروه تروریستی شده است. بنا به اعلام منابع نزدیک به او، این اختلافات باعث شکل‌گیری تنش‌های درونی در داعش شده است.
تمرکززدایی روند تصمیم‌گیری موضوع تازه‌ای در ساختار داعش نیست. درواقع این روش بخشی از ماهیت این گروه تروریستی است. بااین‌حال، شرایط تغییر کرده و داعش توانسته علاوه بر تصرف شهرهای مهمی همچون موصل، تکریت، فلوجه و قیم، صدها روستای اطراف این شهرها را تحت کنترل خود در آورد. این گسترش محدوده فعالیت نیازمند یک سیستم مدیریتی متفاوت است که رابطه مشخصی در سطوح مسئولیت‌ها وجود داشته باشد.
برخی از ساکنان موصل می‌گویند نحوه مدیریت رهبران داعش در هر منطقه متفاوت است؛ هم‌اکنون هر رهبری از داعش مسئول اقدامات و فعالیت‌های مناطق تحت امر خود است و در کنار حل کردن مشکلات این مناطق، باید این اختلاف‌ها را از ساختار رهبری این گروه دور نگه دارد.
اختلافات قدرت در داعش در سه محور است که عبارت‌اند از:
اختلاف میان فرماندهان نظامی و رهبران مذهبی
تنش بین گروه‌های عراقی با دیگر گروه‌های عرب و گروه‌های خارجی
تنش در میان خود گروه‌ها در مورد میزان کارایی و ماهیت تصمیمات اتخاذشده
محدودیت در رفت‌وآمد البغدادی را مجبور کرده به روش‌های ابتدایی برقراری ارتباط متوسل شود؛ ارسال نامه‌ها به‌صورت دستی و یا شفاهی، استفاده از کدهای پیچیده برای تبادل اطلاعات الکترونیکی و پیام‌های تلفنی که هرچند روز یک‌بار عوض می‌شود، ازجمله این روش‌ها است. همین موضوع باعث شده است توانایی رهبران داعش در رهبری مستقیم این گروه تروریستی تضعیف شود.
به همین دلیل، داعش در بخشی از برنامه‌های خود به دنبال جذب افرادی با مهارت‌های فنی و تکنولوژیکی بالا است تا بتواند توانمندی‌های ارتباطی این گروه را تقویت کند. البته تلاش‌ها داعش در این زمینه تا حدود زیادی موفق نبوده که انجام حملات جنگنده‌های نظامی با ردگیری خطوط ارتباطی داعش، مویدی بر این مطلب است.
تا پیش از کشته شدن تعدادی از رهبران داعش با حملات هوایی، بسیاری از آن‌ها از خطوط تلفن همراه شرکت مخابراتی اماراتی الثریا استفاده می‌کردند؛ به دنبال رهگیری آسان این خطوط از طریق ماهواره‌ها، به این افراد گفته شد تنها در شرایط اضطراری از این خطوط استفاده کنند. در مقابل از آن‌ها خواسته شد برای ارتباطات خارجی از پیام‌های الکترونیکی کدگذاری شده و برای ارتباطات داخلی از شبکه‌های تلفن داخلی استفاده کنند.
انتهای پیام/
