کشف یک گونه مار دریایی کمیاب در سواحل جنوبی ایران + تصویر

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا از باشگاه خبرنگاران، محققانی که در محدوده سواحل جاسک در حال مطالعه تنوع زیستی مارهای دریایی بودند، متوجه شدند که در تور یک شناور صیادی، علاوه بر ماهی یک مار دریایی نیز گرفتار شده و تا به‌ حال در آب‌های دریای عمان مشاهده نشده و بر اساس مطالعات انجام شده، این‌گونه، یکی از مارهای دریایی نادر جهان است.

محسن رضایی عطاقلی‌پور، کارشناس محیط زیست دریایی در سازمان منطقه آزاد قشم که با همکاری محققانی از دانشگاه‌های شهید بهشتی تهران، شهید باهنر کرمان و موزه تاریخ طبیعی فرانسه و با حمایت برنامه تسهیلات محیط زیست جهانی صندوق توسعه سازمان ملل (UNDP/GEF/SGP) کار مطالعه روی این نمونه را انجام داده‌ است، می‌گوید: این گونه، مار دریایی گوندر (Microcephalophis cantoris) نام دارد که به دلیل داشتن سرِ بسیار کوچک، با نام مار دریایی سرکوچک گوندر نیز شناخته می‌شود.این مار از گونه‌های بسیار نادر مار دریایی در جهان است و مانند تمام مارهای دریایی، گونه ای به شدت سمی است. پیش از این، غربی‌ترین حد پراکندگی این مار دریایی سواحل کشور پاکستان بود اما با این کشف، آخرین حد پراکندگی این مار دریایی حدود 400 کیلومتر جابه‌جا شد.

وی می‌افزاید: مارهای دریایی به عنوان شکارچیان بخش میانی تا رأس هرم غذایی نقش مهمی در کنترل جمعیت سایر گونه‌ها و حفظ سلامت زیستگاه‌هایی دارند که در آنها زندگی می‌کنند. تا پیش از این، 9 گونه مار دریایی در خلیج فارس و دریای عمان شناسایی شده بود که مار دریایی گوندر، این فهرست را 10 تایی کرد.

این کارشناس محیط زیست دریایی در سازمان منطقه آزاد قشم اضافه کرد: مطالعات دقیق‌تر ریخت شناسی و مولکولی بیشتری بر روی این نمونه در حال انجام است و ما امیدواریم نتایج حاصل بتوانند ما را در شناخت هر چه بهتر این نمونه نادر یاری کنند. مارهای دریایی با مارهای کبرای خشکی‌زی در یک خانواده طبقه‌بندی می‌شوند و به شدت سمی هستند و بر اساس گفته محققان، زهر آن‌ها به مراتب از زهر خطرناک‌ترین مارهای سمی خشکی‌زی نیز سمی‌تر است اما همین زهر کشنده، فواید دارویی و درمانی فراوانی دارد.

رضایی عطا‌قلی‌پور می‌گوید: سم این خزندگان دریایی از ترکیبات متفاوت پروتئینی ساخته شده است که طی دوره‌های طولانی به تکامل رسیده‌اند، این پروتئین‌ها، هریک بافت خاصی را در بدنِ شکار، هدف قرار می‌دهند تا آن را نابود کنند.امروزه می‌توانیم با خنثی کردن سمیت این پروتئین‌ها و اضافه کردن عوامل دارویی به آنها، ترکیبات دارویی جدیدی تولید کنیم که به طور اختصاصی عمل می‌کنند و فقط بر اندام‌های خاصی که نیاز به درمان دارند، اثر کنند.»

وی معتقد است که دانشمندان، امروزه آینده روشنی را برای ساخت داروهای بسیار کارآمد و موثر از سم مارها، به‌ویژه مارهای دریایی نوید می‌دهند.

در ادامه، سید محمد هاشم داخته، مدیر محیط‌زیست سازمان منطقه آزاد قشم می‌‌افزاید: مهمترین نکته درباره این جاندارارن دریایی، حفاظت از آنها است، زیرا نه تنها با کاهش جمعیت و حذف آن‌ها از زیستگا‌ه‌ها، آسیب‌هایی جدی به اکوسیستم دریایی وارد می‌شود بلکه با حذف آنها، امکان ساخت داروهای جدید برای بیماری‌های صعب‌العلاج از ما گرفته می‌شود.

وی اضافه می‌کند: تاکنون افراد زیادی در جهان با استفاده از داروهای ساخته شده از زهر مارهای دریایی، از مرگ نجات یافته‌اند که برای مثال کاپتاپریل را به عنوان یک داروی پر مصرف نام برد که ترکیب آن برای اولین بار از زهر نوعی افعی استخراج شده است. پس حفاظت از این گونه‌های ارزشمند تنها به معنی حفظ اکوسیستم دریایی نیست، بلکه جان بسیاری از انسان‌ها نیز به طور مستقیم با آنها ارتباط دارد. این تیم تحقیقاتی چک لیستی از مارهای دریایی آب‌های جنوب ایران و روش شناسایی آنها را در مجله جانورشناسی زوکیز (Zookeys) منتشر کرده‌اند که دسترسی به آن برای عموم آزاد است.

داخته می‌گوید: یکی از رسالت‌های سازمان منطقه آزاد قشم همواره توسعه پایدار و دستیابی به اکوآیلند از طریق توسعه همگام با حفظ ذخایر طبیعی و محیط زیست بوده است. در راستای تحقق بخشیدن به این هدف در طی یک دهه گذشته بیش از 22 پروژه محیط زیستی به وسیله سازمان منطقه آزاد قشم با حمایت UNDP/GEF/SGP و مشارکت مردم محلی با محورهای مختلف از جمله حفاظت از تنوع زیستی در جزیره قشم انجام شده است و 9 زیستگاه منحصر به فرد در سطح جزیره در قالب آثار طبیعی با حمایت سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری به ثبت ملی رسیده‌اند.