مومنی: ساختار نهادی کنونی، مشوق رانت، ربا و فساد است/ یکی از مشکلات عدم جسارت دولت در بیان میراث دولت قبل است

به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی آنا، فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، در برنامه زاویه شبکه چهار تلویزیون که در مورد موانع تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان گفتمان غالب برگزار می شد، با اشاره به این مطلب افزود: در زمان جنگ، ما رو به هدف حرکت می کردیم اما اکنون پشت به هدف ایستاده ایم و فشار بر روی مردم و تولیدکنندگان قرار دارد.

در این مراسم که محسن رنانی و‌محموجواد ایروانی حضور داشتند، وی ادامه داد: در زمان جنگ، از آنجا که رو به هدف حرکت می کردیم، مشکلات نیز مربوط به شوک های برونزا مانند شوک نفتی بود و نتیجه این شد که با اتمام جنگ، تا 2 سال رشد اقتصادی دو رقمی در کشور به ثبت رسید.

مومنی علت موفقیت اقتصاد در زمان جنگ را، اصلاح الگوی مصرف دانست و گفت: با اصلاح الگوی مصرف برای طبقات فرودست و آحاد مردم رفاه ایجاد شد و در واقع ریاضت آن دوره مربوط به کالاهای لوکس بود.

این اقتصاددان افزود: بر همین مبنا، در پیوست برنامه اول توسعه، تصریح شده است که الگوی مصرف دوره جنگ تحمیلی آرمانی ترین شرایط را برای توسعه کشور ایجاد کرد، زیرا بالاترین تخصیص منابع به نیازهای اساسی اختصاص داشت و کمترین سهم مربوط به کالاهای لوکس می شد.

مومنی با اشاره به اینکه در زمینه مطرح کردن و پیگیری مفهوم اقتصاد مقاومتی در کشور، 15 خطای راهبردی وجود دارد، گفت: این 15 خطا موجب شده تا اقتصاد مقاومتی نتواند به گفتمان غالب تبدیل شود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: وقتی ندانیم به دنبال چه چیزی هستیم با وجود صرف انرژی زیاد به هدف نمی رسیم زیرا به جای تلاش آگاهانه، تنها تقلا می کنیم.

وی اصلی ترین گرفتاری در این بین را برخورد سهل انگارانه با موضوع دانست و گفت: در کشور یک عدم شفافیت غیر متعارف وجود دارد و مشخص نیست چه نگرانی باعث شد به اقتصاد مقاومتی توجه شود. آیا شوک های برون زای اقتصاد مدنظر بود یا چیز دیگری مورد توجه قرار داشت.

این اقتصاد دان مفهوم کلی اقتصاد مقاومتی را نارسا عنوان کرد و ادامه داد: اقتصاد مقاومتی ذهن را تنها به تهدیدها معطوف می کند و از آنجا که در دولت دهم مطرح شد این حس را بیشتر القا می کرد زیرا آن دولت از نظر بین المللی دولتی تنش آفرین بود و از همین رو مقابله با تهدیدات خارجی به عنوان اصلی ترین بخش اقتصاد مقاومتی مورد توجه قرار گرفت.

وی افزود: از آنجا که تکلیف مفهوم مشخص نیست و برنامه ای در این زمینه طراحی نشده، در اقتصاد مقاومتی نیز در همان مسیر برنامه های توسعه ای کشور گام برداشتیم و تنها زمان و نیروی انسانی را هدر دادیم و با وجود صرف هزینه و انرژی به دستاوردی نرسیدیم.

مومنی یکی از مشکلات را عدم جسارت دولت در بیان میراث دولت قبل عنوان کرد و گفت: به طور مثال در دولت دهم و تنها سه روز پس از ابلاغ سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، یکی از مسئولان واردات کالاهای لوکس را آزاد اعلام کرد و در پاسخ به انتقادات گفت اینکار در راستای سیاست اقتصاد مقاومتی انجام شده است.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: زمانی که وجه اندیشه ای مسئله روشن نباشد، این تصور ایجاد می شود که حرکت از اقتصاد غیر مقاومتی به اقتصاد مقاومتی تنها با نگاه اقتصادی ممکن خواهد شد در حالی که وجه فرهنگی این قضیه به مراتب جدی تر و زیربنایی تر است.

وی با انتقاد از اینکه در تحقق سیاست های اقتصاد مقاومتی تمام انتظارات از قوه مجریه است، افزود: این موضوع به یک مطالبه از قوه مجریه تبدیل شده است در حال که تمام ارکان جامعه در آن دخیل هستند. به طور مثال اکنون کشور با بحران نا امنی حقوق مالکیت روبرو ست و در این زمینه نقش قوه قضائیه به مراتب مهم تر است، از سوی دیگر قانون گذاری در این زمینه نیز عزم جدی مجلس را می طلبد بنابراین نباید تمام انتظارات از دولت باشد.

مومنی با اشاره به اینکه هنوز مشخص نیست توان اقتصاد در مواجهه با چه مسائلی قرار است بالا برود، گفت: شوک های برون زا مانند سقوط قیمت نفت، شوک های مربوط به فقر، فساد و موارد از این دست وجود دارد اما مشخص نیست کدام یک در اولویت اقتصاد مقاومتی هستند از همین رو مشخص می شود که بنیان های اقتصاد مقاومتی و به اصطلاح مقاوم کردن اقتصاد، بلاتکلیف است.

استاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در علم اقتصاد با مفهوم بازار به معنای منفرد روبرو نیستیم بلکه با مجموعه بازارها روبروییم از همین رو طرز عمل آنها اهمیت پیدا می کند.

وی در پایان گفت: درست است که اقتصاد مقاومتی در دنیا تجربیاتی وجود دارد اما باید به این نکته توجه شود که اقتصاد مقاومتی در کشورهای صنعتی به اعتبار مسائل مشخص موضوعیت پیدا کرده است. در واقع زمانی که یک ایده مشخص می شود باید تکلیف آن در سطح نظری نیز شفاف باشد.