در مقام نظر مانعی برای کرسی‌های آزاداندیشی نیست، در مقام عمل موانع بسیارند

دکتر فریدون رحیم‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار آنا به آمار برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در سال 94 اشاره کرد و گفت: «در میان دانشگاه‌ها، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه یاسوج و دانشگاه تبریز به ترتیب با برگزاری 112، 98 و 89 کرسی آزاداندیشی موفق، بهترین رتبه‌ها را دارند.»

تعداد برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی در سال 94

رحیم‌زاده گفت: «مبتنی‌ بودن بر اخلاق، منطق و آزادی، تحمل شنیدن رای مخالف، تحمل، مدارا و افزایش عقلانیت، مدیریت مدبرانه و هوشمندانه فرایند برگزاری کرسی‌ها و تمرکز بر روی موضوعات اساسی و مورد نیاز روز جامعه و نیز جامعه دانشگاهی مهمترین ویژگی‌های کرسی‌های آزاد اندیشی در دانشگاه‌ها هستند که باید در برگزاری این کرسی‌ها مورد توجه قرار گیرند.»

مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: «ترویج و تقویت روحیه خودباوری، خوداتکایی، خلاقیت،خردورزی و تجربه‌اندوزی جوانان، تقویت و بهبود فهم سیاسی، اجتماعی و علمی دانشجویان و ترویج روحیه پرسشگری و همچنین بسترسازی علمی (آکادمیک) و فرهنگی مناسب برای تشویق و زمینه‌سازی فرایند تولید علم و نظریه‌پردازی از ضرورت‌های ایجاد و راه‌اندازی کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌هاست.»

او درباره موفق نبودن کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها گفت: «موانع درونی و بیرونی متعددی در دانشگاه‌ها باعث عدم برگزاری مناسب و نهایتا عدم موفقیت مطلوب این کرسی‌ها شده که برای حل آن‌ها باید چاره‌اندیشی شود. عدم تنوع و اولویت‌بندی موضوعی کرسی‌ها براساس پرسش‌ها، نیازها و دغدغه‌های دانشجویان؛ غلبه بُعد سیاسی و تبلیغاتی به بُعد علمی و محتوایی کرسی‌های آزاداندیشی، پیچیدگی‌ها و دشواری‌های قانونی و اداری در برگزاری آنها، تجربه ناکافی مجریان برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی، فقدان فضای ترغیبی و تشویقی مناسب با فضاهای دانشگاهی در برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی و نبود متولی دانشجویی و اتاق فکر جدی برای مدیریت و راه‌اندازی کرسی‌ها از جمله موانع درونی و به طور صحیح‌تر ضعف کرسی‌های آزاداندیشی به شمار می‌روند.»

رحیم‌زاده موانع بیرونی در عدم موفقیت کرسی‌های آزاداندیشی را به عنوان یک تهدید عنوان کرد و گفت: «احساس فضای امنیتی و دلهره‌آور در برخی از دانشگاه‌ها، در نتیجه آیین‌نامه اولیه و شیوه‌های برگزاری، بی‌تفاوتی تعداد قابل توجهی از دانشجویان به برنامه‌های رسمی و ناهماهنگی در هدف‌گذاری و شیوه‌های اجرای کرسی‌های آزاداندیشی می‌تواند به عنوان تعدادی از موانع درونی در برگزاری این کرسی‌ها مورد توجه قرار گیرد و راه‌حل اساسی برای رفع آنها پیدا شود.»

مدیر کل دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم به برنامه‌های وزارت علوم برای توسعه کرسی‌ها اشاره کرد و گفت: «در نظر گرفتن امتیازات ویژه علمی و پژوهشی ویژه مجریان کرسی‌ها، تقدیر شایسته از دانشگاه‌های برگزارکننده کرسی‌های برتر در قالب جشنواره‌های ملی و منطقه‌ای، حمایت از دانشجویان دوره‌های تحصیلات تکمیلی برای برگزاری کرسی در قالب موضوع رساله، اعطای گواهی‌نامه به برگزارکنندگان کرسی‌ها در سطوح مختلف، تخصیص بودجه مستقل از طرف دانشگاه‌ها برای برگزاری کرسی‌ها، تفسیر موسّع ضوابط، مقررات و آیین‌نامه‌های مرتبط با کرسی‌های آزاداندیشی برای توسعه و تعمیق آن‌ها، پوشش تصویری و رسانه‌ای کرسی‌های آزاداندیشی فعال در دانشگاه‌ها در قالب همکاری با صدا و سیما، انتشار کتب و جزوه‌های تحلیلی و آموزشی حول محور کرسی‌های آزاداندیشی، برگزاری کارگاه‌های آموزشی ویژه دانشجویان برای ارتقای آمادگی و کسب مهارت، تشکیل بانک اطلاعاتی موضوعات، استادان و صاحب‌نظران حوزه‌های مرتبط، بهره‌گیری از دانشجویان نخبه و خلاق برای دریافت ایده‌ها و راهکارها، دریافت گزارش‌های مستند ماهانه از عملکرد دانشگاه‌ها در برگزاری کرسی‌ها و برگزاری جلسات تحلیل و بررسی عملکرد با حضور متولیان برگزاری کرسی‌ها بخشی از برنامه‌های وزارت علوم در قالب برنامه عملیاتی برای توسعه کرسی‌های آزاداندیشی در دانشگاه‌ها است.»

او به سهم نهادهای بیرون دانشگاهی در مسایل دانشگاه اشاره کرد و افزود: «تعیین سهم دقیق دخالت نهادهای بیرون دانشگاه در رونق‌ نیافتن کرسی‌های آزاداندیشی، با دشواری‌هایی همراه است اما آن چه مسلم است توسعه کرسی‌ها، به حمایت و هماهنگی دستگاه‌های مرتبط با بحث کرسی‌ها جهت توسعه آن نیاز دارد. تعیین قدر سهم دخالت نهادهای بیرونی در تمام دانشگاه‌ها یکسان نیست. دانشگاه‌ها تلاش دارند از ظرفیت نهادهای مرتبط به نحو شایسته استفاده کنند.»

رحیم‌زاده از شرایط نامناسب برای برگزاری کرسی‌ها موفق اظهار نارضایتی کرد و گفت: «در مقام ظاهر، مقاومت علنی و آشکار با برگزاری کرسی‌ها وجود ندارد، اما در مقام عمل موانع متعددی برای برگزاری مناسب و ترویج آنها در دانشگاه‌ها وجود دارد.»