حذف و اضافه کرونا در دانشگاه/ بودجه پژوهش و آموزش آب می‌رود
هنوز تکلیف شیوه بازگشایی دانشگاه‌ها روشن نشده؛ امروز قرار است درباره نحوه فعالیت دانشگاه‌ها تصمیم‌گیری شود.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، هنوز تکلیف شیوه بازگشایی دانشگاه‌ها روشن نشده؛ چراکه با وجود تاکیدات مکرر مسئولان وزارت علوم درباره این‌که دانشگاه‌های ایران در سال تحصیلی با روش ترکیبی حضوری و غیرحضوری بازگشایی می‌شوند و البته اولویت، برگزاری کلاس‌های تئوری به‌خصوص در مقطع کارشناسی به‌صورت مجازی است، اما دیروز رئیس‌جمهور با تاکید بر این که همچنان ارائه آموزش‌های حضوری در اولویت دولت قرار دارد، این را هم گفت که هیچ‌اجباری برای حضور دانشجو و دانش‌آموز وجود ندارد، با این حال حسن روحانی چند‌روز پیش هم گفته بود دانشگاه‌ها درخصوص دانشجویانی که از شهرهای دیگر می‌آیند و می‌خواهند در خوابگاه بمانند، مساله دارند که باید در این زمینه طراحی‌های لازم را انجام دهند.
این صحبت‌های رئیس‌جمهور درحالی مطرح شده که براساس گفت‌وگوی ما با بسیاری از دانشجویان خوابگاهی در تهران و شهرهای دیگر، هنوز بسیاری از آنها تکلیف حضوری یا مجازی برگزارشدن کلاس‌هایشان را نمی‌دانند و حتی در فرآیند انتخاب واحد نیز برایشان به‌روشنی مشخص نشده که کلاس‌ها قرار است به‌صورت حضوری یا مجازی برگزار شود. در این شرایط البته مسؤولان دانشگاه‌ها تاکید دارند که امکان برگزاری کلاس‌ها به‌صورت حضوری فراهم نیست و دانشگاه‌ها توان تامین خوابگاه‌ها به اندازه کافی را ندارند.
در هر صورت، طبق صحبت‌های رئیس‌جمهور همه‌چیز امروز در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا مشخص می‌شود و با توجه به کمبود ظرفیت خوابگاه‌ها، این امید وجود دارد که تصمیمات خلق‌الساعه جدیدی شبیه آنچه درباره بازگشایی مدارس گرفته شد، در این زمینه گرفته نشود؛ چراکه اگر قرار بر حضوری‌بودن آموزش‌ها شود، این امکان وجود دارد که به بخش زیادی از دانشجویان غیربومی خوابگاه نرسد و آنها در این سال کرونایی ناچار باشند هزینه‌های بالایی را بابت اجاره‌بهای خوابگاه‌های خودگردان یا خانه‌های دانشجویی بپردازند.
تا قبل از تغییر دقیقه نودی تصمیم مسئولان دستگاه اجرایی درباره شیوه بازگشایی مدارس، فعالیت دانشگاه‌ها نیز قرار بود براساس گفته‌های مسؤولان وزارت علوم به شیوه ترکیبی حضوری و غیرحضوری آغاز شود و بیشتر مراکز آموزش عالی در حال تهیه تدارک زمینه حضور دانشجویان صرفا برای گذراندن واحدهای عملی و پایان‌نامه بودند. منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز که تجربه تغییر تصمیم وزارتخانه متبوع خود درباره شیوه برگزاری کنکور را در کمتر از 24ساعت در کارنامه دارد، چند روز پیش دراین‌باره اعلام کرده بود: «با توجه به شرایطی که کشور ما از نظر شیوع ویروس کرونا دارد، مبنای شروع کار فعلا به صورت آموزش مجازی است.»
همچنین طبق دستورالعمل ابلاغی وزارت علوم درباره دانشجویان نو ورود نیز قرار بود این دانشجویان بعد از ثبت‌نام در دانشگاه که اواخر مهر انجام می‌شود در هفته‌های اول آبان برای آشنایی با دانشگاه، اساتید، انجمن‌های علمی و محیط دانشگاه، فقط سه هفته در دانشگاه حضور داشته باشند و سپس به‌صورت مجازی ادامه تحصیل دهند اما اتفاقات اخیری که درباره شیوه بازگشایی مدارس رخ داد، نگرانی را برای تکرار این اتفاقات در حوزه آموزش‌های دانشگاه‌ها نیز بیشتر کرد؛ به‌خصوص حالا که رئیس‌جمهور تاکید کرده اصل بر حضوری بودن آموزش‌ها خواهد بود و البته گفته است که تصمیم قطعی در این زمینه در آخرین جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا گرفته خواهد شد، حالا مساله اصلی اینجاست که اگر قرار بر حضور بخش زیادی از دانشجویان در دانشگاه شود، نه‌تنها امکان رعایت پروتکل‌های بهداشتی به هیچ‌وجه فراهم نیست، بلکه بار هزینه‌های مالی روی دوش دانشجویان بیشتر خواهد شد. بر این اساس با وجود این که بسیاری از مسؤولان دانشگاه‌ها تاکید می‌کنند در سال تحصیلی پیش‌رو به احتمال قریب به یقین عمده کلاس‌ها به‌صورت مجازی خواهد بود و فقط کلاس‌های آزمایشگاهی، کارگاهی و خدمات مورد نیاز دانشجویان تحصیلات تکمیلی به‌صورت حضوری ارائه می‌شود، اما آنها همچنان منتظر تعیین تکلیف نهایی از‌سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا هستند.
در این شرایط، براساس صحبت‌های تعدادی از دانشجویان خوابگاهی با جام‌جم نیز هنوز هیچ برنامه مشخصی درباره حضوری یا مجازی‌بودن کلاس‌ها از سوی دانشگاه ابلاغ نشده است. محسن، دانشجوی ترم هفتم مهندسی دانشگاه علم و صنعت دراین‌باره به جام‌جم می‌گوید، تا یکی‌دو هفته پیش قرار بود کلاس‌ها مجازی باشد، اما طبق آخرین پرس‌وجوهایشان، کارمندان دانشگاه به او گفته‌اند ممکن است برخی کلاس‌ها به‌صورت حضوری برگزار شود. این نکته‌ای است که عباس، دانشجوی ترم سوم مهندسی دانشگاه تهران هم در گفت‌وگو با ما به آن اشاره می‌کند و می‌گوید که هنوز اطلاعیه‌ای رسمی از سوی دانشگاه درباره برگزاری کلاس‌ها به‌صورت حضوری به آنها ارائه نشده، اما براساس آنچه از گوشه و کنار شنیده، مسؤولان دانشگاه در حال فراهم‌کردن زمینه برای برگزاری کلاس‌ها به‌صورت حضوری هستند.
البته حسین ستار، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه کاشان نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید دارد که براساس آخرین رایزنی‌ها، امسال عمده کلاس‌های این دانشگاه و البته سایر دانشگاه‌هایی که او با مسؤولان آن ارتباط داشته، به صورت مجازی برگزار خواهد شد. وی معتقد است صحبت مقامات ارشد اجرایی درباره این که اولویت با برگزاری حضوری کلاس‌هاست، در صورتی قابل اجراست که امکان برگزاری کلاس‌های حضوری فراهم باشد اما با توجه به غیربومی‌بودن بخش زیادی از دانشجویان دانشگاه‌هایی مانند دانشگاه کاشان، این روزها اغلب مدیران دانشگاه‌ها اصرار بر ارائه آموزش‌های غیرحضوری دارند؛ موضوعی که ستار درباره آن توضیح می‌دهد: من دانشگاهی را سراغ ندارم که مسؤولان آن بخواهند عمده کلاس‌هایشان را به صورت حضوری برگزار کنند. البته ممکن است دانشگاه‌ها خدمات مورد نیاز دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود را که نیاز به آزمایشگاه یا ارتباط با استادان برای تکمیل پایان‌نامه‌هایشان دارند، به صورت حضوری ارائه کنند. همچنین احتمالا برخی کلاس‌های آزمایشگاه و کارگاه دانشجویان کارشناسی یا کارگاه‌های دانشجویان هنر به صورت حضوری برگزار شود، اما اصل بر مجازی بودن آموزش‌ها در سال تحصیلی پیش‌روست.
حال این نگرانی ایجاد می‌شود در شرایطی که مسؤولان وزارت علوم و برخی دانشگاه‌ها اصرار دارند که اصل بر مجازی بودن آموزش‌ها خواهدبود، ولی رئیس‌جمهور می‌گوید اصل بر حضوری بودن آموزش‌هاست، در نهایت آیا بخش زیادی از دانشجویان ناچار خواهند شد عمده زمان سال تحصیلی را در دانشگاه بگذرانند یا خیر؟ اتفاقی که می‌تواند تبعات زیادی را از نظر سلامت و مسائل اقتصادی به‌خصوص برای دانشجویان خوابگاهی در پی داشته‌باشد و البته هنوز هیچ‌چیز در این زمینه به‌روشنی مشخص نشده است.
نگرانی از افزایش هزینه‌های اقامت
مجتبی صدیقی، رئیس سازمان امور دانشجویان درباره چگونگی شروع به کار خوابگاه‌های دانشگاه‌ها اعلام کرده‌است خوابگاه‌ها در آستانه ترم جدیدتحصیلی حداکثر از ۴۰ درصد ظرفیت خود برای اسکان دانشجویان استفاده می‌کنند و غذا صرفا بین دانشجویان ساکن در خوابگاه‌ها توزیع خواهدشد. صدیقی در این‌باره گفته‌است: «این ظرفیت ممکن است در برخی دانشگاه‌ها ۲۰، ۳۰ یا حتی ۴۰ درصد باشد اما قطعا ما بیشتر از ۴۰ درصد دانشجویان را در خوابگاه‌ها پذیرش نخواهیم کرد.»
رئیس سازمان امور دانشجویان درباره این‌که تکلیف 60 درصد باقیمانده چه می‌شود، صحبت مشخصی را بیان نکرده است و براین اساس به‌راحتی می‌توان به این نتیجه رسید که اگر تیغ مسؤولان ارشد دستگاه اجرایی ببرد و کلاس‌های دانشگاه‌ها حضوری شود، حداقل 60 درصد دانشجویان خوابگاهی سنوات گذشته، بدون خوابگاه می‌مانند. این در حالی است که همین الان هم بسیاری از دانشگاه‌های خصوصی و حتی دولتی با مشکل کمبود شدید ظرفیت خوابگاه مواجه هستند و براساس آخرین گزارش‌ها، قیمت اجاره‌بهای خوابگاه‌های خودگردان و خانه‌های دانشجویی نیز بین دو تا سه برابر سال گذشته شده است. این یعنی بخش زیادی از دانشجویان امسال باید هزینه‌های سنگینی را برای اقامت در محل تحصیل خود پرداخت کنند.
به جز این مساله، حتی با وجود کاهش ظرفیت خوابگاه‌ها نیز همچنان نگرانی‌های زیادی نسبت به نحوه رعایت پروتکل‌های بهداشتی در خوابگاه‌ها وجود دارد. یعنی اکنون با توجه به مشکلات ناشی از کسری بودجه دانشگاه‌ها و نبود نظارت کافی نسبت به فراهم کردن امکانات لازم درباره رعایت پروتکل‌ها و شیوه نظارت بر آن، بسیاری از دانشجویان نگران ابتلا به کرونا بر اثر حضور در خوابگاه‌ها هستند.
مریم، دانشجوی ترم پنجم علوم انسانی دانشگاه کاشان در این زمینه به ما می‌گوید: در خوابگاه‌های ما حتی اگر ظرفیت آن را 60 درصد کاهش دهند، باز هم دو نفر باید ساعت‌های طولانی در یک اتاق شش متری حضور داشته باشند که این مساله می‌تواند احتمال ابتلای دانشجویان به کرونا را بالا ببرد.
این دغدغه‌ای است که البته برخی مسؤولان دانشگاه‌ها نیز در روزهای اخیر آن را مطرح کرده‌اند، مثلا محمود فتوحی فیروزآباد، رئیس دانشگاه صنعتی شریف در این زمینه اخیرا به مهر گفته است که هرچند قرار است اتاق‌های خوابگاه‌ها یک یا دو نفره باشد، ولی استفاده مشترک از برخی فضاهای اشتراکی، ممکن است باعث انتشار ویروس کرونا شود.
معاون دانشجویی و فرهنگی دانشگاه کاشان در این‌باره تاکید دارد که دانشگاه متبوع او برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی ظرفیت خوابگاه‌های خود را در سال تحصیلی پیش‌رو از حدود 3000 به 520 نفر کاهش داده است و بنابراین اگر قرار بر حضوری شدن آموزش‌ها باشد، قطعا این دانشگاه و بسیاری از دانشگاه‌های دیگر با مشکلات اساسی در اسکان دانشجویان مواجه خواهند شد.
شکاف طبقاتی و هزینه بیشتر
با توجه به صحبت‌های اخیر مسؤولان وزارت علوم درباره کاهش شدید ظرفیت خوابگاه، دانشجویان که به خودی خود قرار است با اضطراب احتمال ابتلا به کرونا به شهری دیگر بروند، به‌شدت نگران تامین هزینه‌های تحصیلی خود در ترم پیش‌رو نیز هستند؛ به‌ویژه آن که براساس آخرین صحبت‌های ناصر مطیعی، رئیس صندوق رفاه دانشجویان نرخ غذای دانشجویی در سال تحصیلی پیش‌رو بیش از 30 درصد رشد کرده‌است و همچنین با توجه به احتمال کاهش ارائه غذا در صورت حضور اندک دانشجویان در سطح دانشگاه، برخی مدیران وزارت علوم نیز پیشنهاد استفاده از رستوران مکمل را برای تکمیل خدمات تغذیه دانشجویان بر اثر کاهش ظرفیت سلف دانشگاه‌ها ارائه کرده‌اند؛ تصمیمی که البته منتقدان بسیاری نیز به همراه دارد؛ منتقدانی که معتقدند وظیفه اصلی دانشگاه در حوزه تغذیه، ارائه غذای باکیفیت و همراه با تنوع غذایی در سلف دانشجویی است و رستوران مکمل، نیمه‌آزاد و سایر پروژه‌ها در این زمینه، صرفا توجیه ضعف‌ها و کمبود سلف‌های دانشجویی در زمینه فراهم کردن شرایط لازم برای اجرای پروتکل‌های بهداشتی است.
عده دیگری نیز به هزینه اضافه آوار شده بر سر دانشجویان گلایه دارند. آنها معتقدند این تاکید دوباره نهاد دانشگاه برای جداسازی دانشجویان از لحاظ اقتصادی است و پیام روشنی دارد؛ این‌که اگر پول دارید در رستوران مکمل با هزینه بالاتر غذای باکیفیت بخورید و اگر پول ندارید باید به همان غذای بی‌کیفیت سلف بسنده کنید. آنها می‌گویند این تصمیم به نوعی تبدیل دانشگاه به یک بنگاه اقتصادی است و ظهور رستوران‌های مکمل یعنی وجود پیمانکار بیشتر در دانشگاه.
همه این اتفاقات نشان می‌دهد دستگاه اجرایی که اصلی‌ترین مقام آن این روزها از اولویت قرار دادن آموزش‌های حضوری صحبت می‌کند، هنوز نتوانسته است زیرساخت‌های لازم برای این کار را فراهم کند و بار هزینه اجرای پروتکل‌ها از جمله کاهش ظرفیت سلف و خوابگاه‌ها نیز به دانشجویان تحمیل می‌شود و همین مساله می‌تواند بازماندن بخشی از دانشجویان مستعد بر اثر ناتوانی در تامین این هزینه‌های گزاف را به همراه داشته باشد.
بودجه پژوهش و آموزش آب می‌رود
با وجود آن‌كه به نظر می‌رسد در دوره ارائه آموزش‌های مجازی از سوی دانشگاه‌ها، بخش زیادی از هزینه‌های جاری این مراكز كاهش پیدا كند، اما مدیران مراكز آموزش عالی امسال هم مثل هر سال پیش از آغاز سال تحصیلی، از كسری بودجه گلایه می‌كنند و معتقدند با وجود افت نسبی برخی هزینه‌ها، در مجموع مخارج دانشگاه‌ها در سال پیش‌رو قطعا بیشتر از سال گذشته خواهد شد.
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران در این‌باره به مهر گفته است، هرچند برخی هزینه‌های دانشگاه مثل غذا، برق یا آب كاهش یافته، اما هزینه‌های ثابتی مانند اجاره‌بهای خوابگاه‌ها و نگهداری از ساختمان‌های خوابگاهی همچنان برقرار است. او همچنین تاكید كرده است درآمدهای دانشگاه نیز نسبت به ترم تحصیلی گذشته بسیار كمتر شده و از طرفی ۱۰ درصد بودجه سال گذشته دانشگاه‌ها نیز تخصیص داده نشده و به همین دلیل، این مراكز با مشكلات عدیده‌ای مواجه شده‌اند.
رئیس دانشگاه صنعتی امیركبیر نیز در این‌باره تاكید كرده است كه امسال نگرانی مسؤولان دانشگاه‌ها درباره كسری بودجه دو چندان شده است. احمد معتمدی گفته است كه در نگاهی سطحی، شاید این گونه به نظر برسد كه با شیوع كرونا و عدم حضور دانشجویان در دانشگاه، هزینه‌های دانشگاه‌ها كاهش پیدا كرده است، اما واقعیت این است كه تورم سال جاری در مقایسه با سال ۹۸، عدد و رقم بالایی است؛ تا حدی كه برخی هزینه‌ها حتی به بیش از دو برابر افزایش یافته است.
جبارعلی ذاكری، رئیس دانشگاه علم و صنعت هم در این زمینه تحت‌الشعاع قرار گرفتن فعالیت پژوهشی اعضای هیات علمی و فعالان حوزه صنعت دارای قرارداد را یكی دیگر از چالش‌های موجود دانشگاه در سال تحصیلی آتی دانسته است. البته دیروز دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این زمینه از وزارت علوم خواست كه برای مساعدت به دانشجویان و استادان در دوران كرونا بودجه ویژه‌ای را اختصاص دهد. حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی همچنین در جمع مسؤولان فرهنگی دانشگاه‌ها ابراز نگرانی كرد كه اكنون بودجه تحقیقاتی نسبت به گذشته ضعیف‌تر شده است و این امر می‌تواند در روند علمی كشور تأثیر بگذارد.
منبع: روزنامه جام جم
انتهای پیام/
انتهای پیام/
حسین موسوی
جمعه ۰۴ مهر ۱۳۹۹ - ۱۷:۰۰
پاسخ
