همه چیز درباره زالو و زالودرمانی
امروزه پزشکان یکی از راهکارهای موثر به‌منظور درمان برخی بیماری‌ها ازجمله خونرسانی مجدد به نواحی بدن، که عروق وریدی آسیب‌دیده یا بسته شده را زالودرمانی می‌دانند.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، ذهنیت اکثر ایرانی‌ها از طب سنتی شاید در وهله اول به تجویزهای گیاهی مادربزرگ‌ها ختم میشود و چایی نباتی که به زعم آنان علاج همه امراض حتی شکستگی استخوان بود اما فراتر از همه این حرف‌ها طب سنتی ریشه در تاریخ اسلام و پژوهش‌های ابوعلی سینا دارد؛ دانشمندی که هیچ‌گاه فکرش را نمی‌کرد روزی به اسم او هر فردی خود را دکتر بداند و تجویزهای خودسرانه‌ای را بدون داشتن علم و دانش دقیق آن انجام دهد.
دانشی که با افزایش طب شیمیایی و تاثیرات سریع آن کم‌کم در میان مردم کمرنگ شد اما هنوز هم هستند افرادی که پس از ناامیدشدن از انواع قرص و آمپول و تجویز بی‌جواب پزشکان به گیاهان سنتی روی می‌آورند؛ تجویزهایی که گاهی صدمات جبران‌ناپذیری را به افراد وارد کرده و آنان را به بیماری‌های ثانویه‌ای دچار خواهد کرد.
عطاری‌هایی که در هر کوچه و خیابان پیدا می‌شوند و اگر به آنان رجوع کرده باشید؛ خواهید دید - حتی اگر به بیماری خاصی مبتلا نباشید- سعی خواهند کرد تا از خواص درمانی عرقیجاتی به شما بگویند که شاید اسم‌شان را هم در تمام عمر خود نشنیده باشید.
عطاری‌هایی که به گفته رئیس انجمن علمی طب سنتی شمال‌غرب کشور زیرنظر اتحادیه آجیل‌فروش‌ها اداره می‌شوند، هرچند پیگیری‌های خبرنگار روزنامه «فرهیختگان» نشان داد عطاری‌ها اتحادیه‌ای را با عنوان «عطاران، سقط‌فروشان، عمده‌فروشان مواد شوینده و کالاهای دخانی» ایجاد کرده‌اند اما به نظر می‌رسد آنان هم نظارت چندانی بر کار عطاری‌ها ندارند.
هرچند اگر عامه مردم تا دیروز چایی نبات را درمان هر درد بی‌درمانی می‌دانستند، این روزها زالودرمانی ازجمله راه‌های درمانی است که نه‌تنها هرکس آن را به دیگری توصیه می‌کند بلکه برای اجرای آن گویی نیازی به هیچ مجوزی نیست.
سابقه زالودرمانی در دنیا به کجا می‌رسد؟
اسناد تاریخی گویای آن است که مصریان 1500سال قبل از میلاد حضرت مسیح(ع) از این جانور درمانی برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌کردند. البته حکیمان ایرانی نیز در بیانات خود در این باره بسیار گفته‌اند ازجمله می‌توان به سخن حکیم جرجانی اشاره کرد که در کتاب سوم ذخیره خوارزمشاهی خود اشاره‌ای به نحوه استعمال زالو و جایگاه درمانی آن کرده و آن را مختص درمان بیماری‌های پوستی دانسته است.
البته این تنها به کشورهای خاورمیانه محدود نمی‌شود و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها هم ازجمله کشورهایی هستند که جدیدا به این شیوه درمانی روی آورده‌اند. برای مثال سازمان غذا و داروی آمریکا ۲۴ ژوئن ۲۰۰۴ استفاده از زالو را برای مقاصد پزشکی‌قانونی اعلام کرد.
زالودرمانی چیست و از چه خواصی برخوردار است؟
امروزه پزشکان یکی از راهکارهای موثر به‌منظور درمان برخی بیماری‌ها ازجمله خونرسانی مجدد به نواحی بدن، که عروق وریدی آسیب‌دیده یا بسته شده را زالودرمانی می‌دانند.
همچنین از زالودرمانی برای درمان بیماری‌های مفصلی تا عروق، واریس و سینوزیت استفاده میشود و بسته به نوع بیماری، محل قرارگیری زالو متفاوت است.
جانوری ترسناک و چندش‌آور که به گفته حامیان این نوع شیوه درمانی، زالوها با مکیدن خون کثیف بسیاری از امراض را درمان کرده و از این راه 300 نوع بیماری درمان میشود.
زالو از خانواده نرم‌تنان و زالوی طبی Hirudo Medicinalis نام دارد که مشخصه ظاهری آن وجود نوارهای سبز زیتونی تا سبز لجنی در پشت این حیوان خونخوار است.
سابقه استفاده از زالو در میان دانشمندان ایرانی به حکیم حاذق شیخ ابوعلی‌سینا برمی‌گردد، اما آثار تاریخی نشان می‌دهد چشم‌بادامی‌ها اولین افرادی بودند که خواص این موجود سیاه و زشت را کشف کرده و از آن برای درمان امراض مختلف استفاده می‌کردند.
شالیزارها، مرداب‌ها و باتلاق‌ها در استان‌های شمالی زیست‌مکان این جانوران درمانی است که البته زیست شبانه‌ای را هم دارند و تنها شب‌ها از لانه خود خارج می‌شوند، در کنار اینکه صیادان برای صید آنان زحمت بسیاری را متحمل می‌شوند، چراکه صید زالو تنها با چسبیدن آنان به لباس صیادان ممکن است.
«استاورینتالیس» و «مدیسینالیس» ازجمله نژادهای اصیل زالوی ایرانی هستند که در میان 15گونه درمانی زالوها از معدود انواع درمانی آنان محسوب می‌شوند.
تعریفی که به زعم شیخ حکیم ابوعلی‌سینا این‌گونه مطرح شده است که «از زالوهایی که کرک ریز و نرم دارند یا لاجوردی‌رنگ هستند، پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحه‌های بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آب‌های خزه‌دار که محل زیست قورباغه‌هاست، نمو کرده، نه زالویی که در آب‌های گل‌آلود سیاه بوده است.»
جالب است بدانید در حال حاضر در دنیا ارزش هر چهار زالو معادل یک بشکه نفت است اما پروسه 17 تا 18 ماهه پرورش زالو زمینه‌ای را ایجاد کرده است تا سودجویان به این کار مشغول شوند، هرچند نکته‌ای که در این میان باید متذکر شد این است که زالوها موجودات جان‌سختی هستند و اگر تغذیه زالو کامل شود این حیوان دو تا سه ماه نیاز به غذا ندارد. البته مقاومت این حیوان بیشتر از این حرف‌هاست و تا دو سال هم می‌تواند بدون غذا زنده بماند.
رونق کسب‌وکار پرورش زالو در ایران
آمارها نشان می‌دهند در حال حاضر با گسترش و توجه به حوزه طب سنتی، زالودرمانی به‌عنوان یک حرفه سودآور توجه سودجویان را به خود جلب کرده و حوزه‌ای حساس در حوزه سلامت است که به‌طور حتم نظارت بیشتری نیاز دارد اما نه‌تنها بر خرید و فروش سهل‌الوصول این جانور درمانی نظارت نمی‌شود بلکه زالودرمانی غیرمجاز به خانه مردم نیز تسری یافته است.
در همین راستا به سراغ برخی عطاری‌ها رفته‌ایم تا این مساله را از نزدیک بازبینی کنیم؛ در این میان جدا از مراکز درمانی معتبری که برای این کار وقت و هزینه صرف می‌کنند؛ عطاری‌هایی وجود دارند که معتقدند زالودرمانی نیازی به تخصص ندارد و یکی از آنان به ما گفت که به راحتی می‌توان آن را خریداری و در خانه از آن استفاده کرد.
دانشجویانی که بدون مجوز زالودرمانی می‌کنند!
ماجرا آنجایی جالب‌تر شد که در مراجعه به یکی از عطاری‌های واقع در منطقه 10 تهران، صاحب‌مغازه گویی بارها مراجعانش را به زالودرمانی و خواص آن تشویق کرده است و در پاسخ به چگونگی استفاده از این جانوردرمانی خانمی را به من معرفی کرد که زالودرمانی را در منزل انجام می‌دهد.
وقتی با او تماس گرفتم، ابتدا اعتمادی نداشت که خود را معرفی کند اما وقتی اسم عطاری معرف را به او گفتم، از جزئیات کارش به من گفت و اینکه علی‌رغم اینکه دانشجوی سال سوم رشته طب سنتی دانشگاه شهیدبهشتی است و مجوزی برای انجام این کار ندارد، اقدام به انجام این کار در منزل می‌کند.
هرچند این مساله برای او جای نگرانی ندارد و اعتقاد دارد که تمامی نکات لازم را از استادش آموخته است اما تا زمان اتمام درسش باید برای این مساله صبر کند.
از او درباره شیوه کارش پرسیدم و اینکه آیا ترسی ندارد از اینکه مشکلی برای بیمارانش ایجاد شود که در پاسخ به من گفت در اکثر موارد از استادش مشورت میگیرد و تاکنون برای مراجعانش مشکل خاصی ایجاد نشده است.
هزینه درمانی این تجویز خودسرانه نیز جالب بود؛ چراکه به ما گفت استادش برای هر زالو هزینه‌ای معادل 25هزار تومان دریافت می‌کند اما او به دلیل عدم‌مجوزش تخفیفی را قائل شده و این کار را با رقمی معادل 15هزار تومان انجام می‌دهد، هرچند به اعتقاد او در هر نوبت درمانی باید از 10 تا 15 زالو استفاده شود که آن هم باید سه‌بار در ماه‌های متوالی تکرار شود.
این دانشجوی طب سنتی در پاسخ به سوال من که آیا باید داروی خاصی را پیش از انجام زالودرمانی در صورت وجود کم‌خونی مصرف کرد، گفت نیازی به مصرف دارو نیست و تنها آب انار بخورند تا غلظت خون پایین بیاید.
روند خوددرمانی در ایرانی‌ها فاجعه است!
علی رستمیان، عضو کمیسیون بهداشت و درمان درمورد آسیب‌شناسی تجویزهای بدون‌مجوز در عطاری‌ها به «فرهیختگان» گفت: «عطاری‌ها بدون اینکه اطلاعات پزشکی داشته باشند، اقدام به تجویزهایی می‌کنند که ممکن است عوارض ناگواری داشته باشد.»
وی ادامه داد: «صاحبان عطاری‌ها بیماری‌ها را نمی‌شناسند و بدون اینکه بدانند مقدار مناسب تجویز دارو چه میزان است، اقدام به تجویز دارو می‌کنند، برای مثال در بیماری‌های پوستی مانند لوپوس بسیاری از گیاهان دارویی به افراد نمی‌سازد و حتی ممکن است باعث تشدید آن بیماری شود.»
رستمیان خاطرنشان کرد: «در این شرایط تا زمانی که صلاحیت این افراد مشخص نشده نباید به آنان اجازه تجویز دارو داده شود، متاسفانه شاهد هستیم که این روند در حال اجراشدن است.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان درمورد ارزیابی زالودرمانی برخی دانشجویان طب سنتی در منزل، آن هم بدون مجوز تصریح کرد: «اصلا مجوزی برای اینکه فردی در منزل اقدام به زالودرمانی کند، داده نشده است و این کار باید در مراکز تحقیقاتی انجام شود که در آنجا هم اگر اقدامی صورت میگیرد باید اعلام و ثبت شود تا وزارت بهداشت در جریان باشد.»
رستمیان ضمن ممنوع دانستن چنین اقداماتی افزود: «در صورت اجرای چنین اقداماتی آسیب‌هایی را خواهیم داشت و متاسفانه نظارتی بر این مساله نیست، درحالی که واحدهای نظارت بر درمان و سازمان غذا و دارو باید بر این مساله نظارت کنند، چراکه در حال مشاهده آسیب‌های این‌گونه اقدامات بوده و هستیم.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان با اشاره به اینکه مردم باید از خوددرمانی خودداری کنند، تصریح کرد: «مردم اگر آگاهی مراقبتی خود را بالا ببرند و به این مسائل توجه داشته باشند، این خوددرمانی‌ها را انجام نمی‌‌دهند.»
رستمیان در پایان خاطرنشان کرد: «در کنار ضرورت آگاهی مردم در این موارد، نظام‌های سلامت هم باید توجه داشته باشند که با این موارد برخورد شود و حتی مراکز رسمی و مجوزدار به مردم معرفی شود تا آنان دچار آسیب‌های آن نشوند.»
حسینعلی شهریاری، عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» در پاسخ به سوالی درباره تجویزهای درمانی بدون‌مجوز عطاری‌ها و خرید و فروش زالو به افراد و غفلت نهادهای نظارتی گفت: «متولی این مساله وزارت بهداشت و درمان است.»
وی اقدامات دانشجویانی را که بدون مجوز اقدام به زالودرمانی در منزل افراد می‌کنند، نیازمند مجوز از وزارت بهداشت و درمان دانست و خاطرنشان کرد: «البته این افراد باید از مواد استاندارد استفاده کنند تا برای بیماران مشکلی ایجاد نشود اما متولی این مجوزها وزارت بهداشت و درمان خواهد بود.»
این عضو کمیسیون بهداشت و درمان در پاسخ به سوال دیگری مبنی‌بر اینکه عطاری‌ها با مجوز اتحادیه خود اقدام به تجویز پزشکی می‌کنند، افزود: «در این زمینه خلأ قانونی نداریم. فرض کنید در رستوران‌ها که اتحادیه دارند، باز هم وزارت بهداشت باید بر آنان نظارت کند، در عطاری‌ها هم به همین صورت است، ممکن است عطاری‌ها برای خودشان اتحادیه داشته باشند اما وزارت بهداشت و درمان به‌طور کلی در قانون متولی سلامت در امر نظارت است.»
این پزشک با تشریح اینکه تجویزهای درمانی بدون تخصص در منزل چه عواقبی را ممکن است در برداشته باشد، خاطرنشان کرد: «عطاری‌ها نباید بدون مجوز اقدام به تجویزهای پزشکی کنند، چراکه ممکن است عواقب داشته باشد، حتی در موارد گیاهی که استفاده از آن به‌طور معمول خطر ندارد هم اگر درست و به اندازه مصرف نشود، ممکن است عوارض جدی برای افراد به همراه داشته باشد.»
شهریاری خاطرنشان کرد: «وزارت بهداشت باید نظارت جدی روی این مساله داشته باشد.»
عضو کمیسیون بهداشت و درمان با انتقاد از اینکه خوددرمانی در ایرانی‌ها شدیدا شایع شده است، تصریح کرد: «متاسفانه در اکثر موارد شاهد هستیم افراد براساس نظر همسایه خود اقدام می‌کنند و بنا را بر این مساله قرار می‌دهند که اگر همسایه‌ام درمان شده است، پس حتما این درمان موثر است و کارایی خواهد داشت.»
انتقادات اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از تداوم این خوددرمانی‌ها از سوی مردم و عدم‌نظارت جدی نهادهای نظارتی بر این مساله درحالی صورت میگیرد که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت و درمان سال گذشته در پاسخ به سوالی درخصوص برخورد با متخلفان حوزه طب سنتی گفته بود: «برخوردی که با همکاری قوه قضائیه و دستگاه‌‌های نظارتی در دو سال اخیر انجام شده، در حد یک‌چندم هم در گذشته سابقه نداشته است.»
وی با تاکید بر اینکه با افرادی که مدعی طب سنتی هستند و مجوزهای لازم را ندارند، حداکثر برخورد صورت میگیرد، تصریح کرد: «برخوردهای قانونی لازم مثل پلمب و معرفی به مراجع قضایی در این زمینه انجام میشود.»
به گفته حریرچی، براساس بررسی‌‌های ما، متوسط نسخه افراد مدعی طب سنتی مبلغ 150هزار تومان است، در حالی که در کشورهای دیگر این نوع از طب‌های مکمل برای کاهش هزینه‌‌هاست؛ گاهی فرد می‌گوید ویزیت رایگان است و مبلغی دریافت نمی‌کند اما در مجاورت آنها داروهای گیاهی تجویزشده توسط همان فرد را چند صدهزار تومان به فروش می‌رسانند؛ گاهی اوقات ویزیت افراد به‌شرط خرید کردن مواد و داروهای گیاهی است؛ گاهی نیز برخی افراد متخلف با بیماران قرارداد می‌بستند که «ما بیماری شما را درمان می‌کنیم» که همگی این موارد تخلف است و باید برخورد قانونی صورت گیرد.»
خرید زالو از قاچاق‌فروش‌ها
در شرایطی که زالودرمانی بدون مجوز در منزل و از سوی افراد غیرمتخصص در حال انجام شدن است، جالب است بدانید پرورش زالو ضروری است. در مراکز معتبر در شرایط خاص پلمب و بسته‌بندی شده و دارای سیب سازمان سلامت و غذا و دارو باشد تا جایی که پس از مصرف و برای معدوم‌سازی باید برگشت داده شود.
به گفته کارشناسان برخی سودجویان زالوها را از قاچاقچی‌هایی می‌خرند که ضمانتی برای عدم‌استفاده مجدد از این جانور وجود ندارد. امید آن می‌رود نهادهای نظارتی اقدامات جدی بر این مسائل داشته باشند.
منبع:فرهیختگان
انتهای پیام/4112/
انتهای پیام/
