نخبه کسی است که بماند و شرایط را تغییر دهد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری آنا، محمدامین قانعی راد در نشست نقد و بررسی کتاب «نخبگان دانش: مشارکت یا مهاجرت؟» اظهار کرد: در کشور ما افرادی که می‌روند دیگر برنمی‌گردند. من گفته بودم که همه جای دنیا مهاجرت نخبگان وجود دارد اما در ایران گریز اجتماعی رخ می‌دهد. هرچند برخی می‌گویند که پایه اصلی مهاجرت اقتصادی است اما از نگاه من عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دارد و علت اقتصادی بخشی از این مجموعه عوامل است.
این جامعه شناس ادامه داد: البته گفته‌ام که نقش عوامل اقتصادی در مهاجرت در ایران ضعیف ترین عامل است. من معتقدم که اگر بتوانند مشارکت نخبگان را تأمین کنند، نخبگان در کشور می‌مانند.
قانعی راد در بخش دیگری از سخنان خود به انواع مهاجرت اشاره کرد و گفت: مهاجرت تنها این نیست که از کشور بروند بلکه ممکن است مهاجرت فکری، سازمانی، شغلی، مهاجرت به منزل، داخلی، عاطفی و مجازی باشد. انواع مهاجرت هست که مثلا فردی از کشور نمی رود ولی در دانشگاه در پشت میزکار خود نشسته و تولید دانشی ندارد.

این استاد دانشگاه در ادامه تأکید کرد: از نظر من نخبه کسی است که بماند و شرایط را تغییر بدهد. نخبه مشارکت آفرین است یعنی شرایط اجتماعی هرچند که اجازه مشارکت به او نمی‌دهند ولی او برای خود شرایطی می‌آفریند که مشارکت کند. برای خودش مشارکت ایجاد می‌کند. می‌رود رأی می‌دهد و فردا از رأی خود دفاع می‌کند.
قانعی راد تصرح کرد: نمی گویم که نخبگان باید سیاسی باشند ولی نخبه سیاسی باید مطمئن باشد که در عالم سیاست اگر رأی می‌دهد فردا که رئیس جمهوری مثل روحانی انتخاب شد، باید بتواند کاری انجام دهد.
وی ادامه داد: موجود زنده ای می‌تواند هوشمند باشد که بتواند خود را با محیط سازگار کند و نه اینکه بگریزد. بنابراین کسانی دچار هوشمندی خواهند شد که بمانند محیط را بشناسند تا بتوانند آن را تغییر بدهند. این‌ها هوشمندتر از کسانی هستند که گریز اجتماعی پیدا می‌کنند. سوژه ایرانی هوشمند در ایران ساخته می شود نه کسی که از ایران رفته است. بنابراین در پاسخ به اینکه برخی که می‌گویند هوشمندها می‌روند من می‌گویم که هوشمندها خود را با محیط انطباق می‌دهند.

قانعی راد گفت: اینکه می‌گویند مهاجرت کنندگان آدم‌های باسوادی هستند من می‌گویم با سواد هستند ولی هوشمند نیستند. من هوشمندی را چندگانه تعریف کرده‌ام از جمله هوشمندی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی. اما برخی تنها هوشمندی علمی را دیده‌اند و می‌گویند که دانشجویان باسواد شریف می‌روند. بسیاری از دانشجویان باسواد شریف فاقد هوشمندی سیاسی هستند. شما بروید با آن‌ها صحبت کنید.
در بخش دیگری از این نشست محمدعلی زلفی گل، استاد شیمی اظهار کرد: شک نکنید که وقتی نخبگان و فارغ التحصیلان شریف از کشور خارج می شوند، بعد از چند قرن ذخیره ژن‌های هوشمند ما کاهش پیدا می‌کند.
وی افزود: من دیدگاهم این است که برای نخبه شدن علاوه بر محیط مناسب، لقمه حلال و شرایط مختلف دیگر، ماهیت ژنتیکی هم لازم است.
این استاد دانشگاه در نقد کتاب «نخبگان دانش: مشارکت یا مهاجرت؟» نیز اظهار کرد: در مطالب مختلف شما با تأیید سلایق فکری خاص در جامعه و با منکوب کردن سلایق فکری دیگر مسائل را تحلیل کرده‌اید و این باعث می‌شود که یک بخشی از مخاطبان را از دست بدهید و اثر بخشی مطالب شما کم شود.
همچنین غلامرضا ذاکر صالحی، عضو هیأت علمی موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی اظهار کرد: آمارهای متفاوتی از مهاجرت در ایران اعلام می‌شود و متأسفانه هیچ آمار دقیقی نیست.
وی ادامه داد: بر اساس گزارشی که اداره مهاجرت آمریکا ارائه داده است، چگالی کیفیت مهاجرت ایرانیان به آمریکا بسیار بالاست و طبق آنچه که اعلام شده حدود 60 درصد ایرانیان مهاجر به آمریکا تحصیلات عالیه دارند.