اهداف و چشم‌انداز گردشگری بیان شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی آنا، گرامیداشت روز جهانی گردشگری صبح امروز؛ 4 مهر ماه در سالن اجلاس سران برگزار شد. در بخش آغازین برنامه ضمن اجرای شعرخوانی توسط صابرخراسانی متن پیام طالب رفاعی دبیرکل سازمان جهانی گردشگری توسط امیرحسین مدرس که اجرای این برنامه را برعهده شد قرائت شد.

در این پیام آمده بود:

«امروزه صنعت گردشگری، سومین صنعت بزرگ صادراتی جهان پس از مواد شیمیایی و سوخت است که امید، رفاه و درک متقابل را برای بسیاری از زندگی‌ها در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد. تنها در سال گذشته یک میلیارد و 235 میلیون مسافر از مرزهای بین‌المللی گذر کردند و این رقم تا سال 2030 به 1.8 میلیارد نفر خواهد رسید. در حالی که روز جهانی گردشگری 2017 را جشن می‌گیریم، پرسش این است که چگونه می‌توانیم به این نیروی تحول‌بخش قدرتمند که 1.8 میلیارد فرصت به‌همراه دارد برای کمک به تبدیل این جهان به جایی بهتر و پیشرفت توسعه پایدار در محورهای پنج‌گانه ذیل قدرت دهیم:
1- اقتصادی: ایجاد رشد فراگیر
2- اجتماعی: فراهم کردن مشاغل شایسته و توانمند‌سازی جوامع
3- محیط‌زیست: حفاظت و غنی‌سازی محیط‌زیست و مقابله با تغییرات اقلیمی
4- فرهنگی: بزرگداشت و حفظ تنوع، هویت و فرهنگ ملموس و ناملموس
5- صلح: به‌عنوان یک پیش‌نیاز ضروری برای توسعه و پیشرفت
مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال 2017 را به‌عنوان سال جهانی گردشگری پایدار برای توسعه اعلام کرد، این یک فرصت منحصربه‌فرد برای همه ماست تا با همکاری یکدیگر نقش سفر و گردشگری را به‌عنوان یک فعالیت بزرگ بشر در قرن بیست‌ویکم در ایجاد آینده‌ای بهتر برای مردم، سیاره، صلح و رفاه ترفیع دهیم.
در روز جهانی گردشگری هر زمانی که سفر می‌کنید، به هر کجا که سفر می‌کنید به یاد داشته باشید که: به طبیعت احترام بگذارید، به فرهنگ احترام بگذارید، به میزبان خود احترام بگذارید.
شما می‌توانید همان تغییری باشید که جهان به‌دنبالش هستید، شما می‌توانید یک سفیر برای آینده‌ای بهتر باشید.»

در بخش دیگری از این مراسم محب خدایی گفت: «روز جهانی جهانگردی برای خانواده بزرگ گردشگری کشورمان روز مهم و بزرگی است، اما پیش از هر سخنی مایلم از رویدادی بزرگ و حماسه‌ای ماندگار یاد کنم که همه عظمتش را وامدار نام مبارک ابی‌عبدالله‌الحسین علیه‌السلام است. واقعه عاشورا و فداکاری اصحاب آن حضرت که موجب پایداری دین و عزت دینمداران شد، از آثار با برکت قیام او بود که بعد از 15 قرن، جوانان برومند و سلحشور ما حماسه دفاع مقدس را که امروز در هفته بزرگداشت آن هستیم، آفریدند و با ایثار و فداکاری خود اجازه ندادند غبار ذلت بر چهره تابان این مرز و بوم بنشیند.خوشبختم که بگویم بخشی از خاطرات دفاع مقدس اکنون در قالب «ستاد راهیان‌نور» به خانواده بزرگ گردشگری پیوسته و در حافظه ملی کشورمان به عنوان یکی از مقاصد مهم گردشگری کشور به ثبت رسیده است.»

وی عنوان کرد: «مایلم در اینجا به این نکته اشاره کنم که از زمان استقرار دولت یازدهم، خصوصا پس از دوران رفع تحریم‌ها، گردشگری در منظومه سیاست کشور و در کانون توجه همه دولتمردان و اقشار مردم قرار گرفته است. به یاد بیاوریم که چگونه گردشگری در دوران تحریم‌ها دچار ریزش و رکود شده بود، اما گردشگری هم اینک به عنوان «مطالبه ملی مردم» در صدر برنامه‌ریزی‌های دولت قرار گرفته است.»

معاون گردشگری تصریح کرد: «ما اینک در آغاز سال اول اجرای برنامه ششم توسعه هستیم. مقدمات کار و جوانب اجرایی را برای ایفای تکالیف قانونی به تدریج فراهم می‌کنیم. همچنین برنامه‌های مکمل دیگر مانند برنامه اشتغال با هدفگذاری 70هزار فرصت شغلی در بخش گردشگری و طراحی مقاوم‌سازی اقتصاد کشور از طریق اجرای «برنامه‌های اقتصاد مقاومتی» و برنامه‌ریزی‌های مربوط به «تامین منابع برای پروژه‌های گردشگری» و آموزش منابع انسانی از جمله فعالیت‌هایی است که هم‌اکنون در سرلوحه امور ما قرار دارد.»

سیاست‌گذاری در گردشگری متکی بر دو محور

وی فعالیت‌ها در حوزه مربوط به سیاستگذاری‌ها، را مربوط به دو محور دانست و افزود: «حمایت از بخش‌خصوصی، تشکل‌های مردمی و واحدهای غیردولتی و نگرش اقتصادی به صنعت گردشگری و قدرت ارزآوری و نقش موثر آن در اقتصاد کشور به آنان را نظام‌مند ساخته است. در این زمینه در سال 94 تعداد 5968 تور و در سال 95 برای اولین‌بار تعداد 6159 تور وارد کشورمان گردیده‌اند. واقعیت آن است که اقبال گردشگران اروپایی برای سفر به ایران طی قریب به 3 سال اخیر نشانه‌ای روشن از تمایل بالقوه جهانیان برای سفر به ایران است. با چنین ظرفیتی از یکسو و با نگاه به داشته‌های ایران زمین در زمینه جاذبه‌های تاریخی و طبیعی، می‌توانیم امید به نقش‌آفرینی گردشگری در توسعه پایدار کشورمان داشته باشیم.»

محب خدایی افزود: ««توسعه پایدار» امروزه به عنوان یکی از اصلی‌ترین موضوعات مورد بحث کنفرانس‌ها، موسسات پژوهشی، نهادهای بین‌المللی و به خصوص برنامه‌ریزان رشد و توسعه اقتصادی با هدف پایان دادن به فقر، حفاظت از کره‌زمین و ایجاد رفاه برای همگان مطرح است. بی‌شک برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار، تنها به حضور و نقش دولت نباید اکتفا کرد و بنابراین نیاز است که تمام گروه‌های جامعه و همه اقشار مردم از جمله کشاورزان، کارمندان، تجار، دانش‌آموزان، دانشجویان و دیگر گروه‌های اجتماعی در این عرصه مشارکت کنند.»

وی همچنین تاکید کرد: «توسعه پایدار گردشگری دارای دو جنبه حفاظت از محیط‌ زیست و منابع و میراث فرهنگی و مشارکت دادن به جوامع محلی میزبانی است. از این رو، گردشگری پایدار باید با سیاست مشخص و مدونی به اجرا درآید تا بتواند حرکت امیدبخشی را در توسعه همه‌جانبه فضاهای جغرافیایی تضمین کند. در واقع توسعه گردشگری باید براساس معیارهای پایداری باشد. به این معنا که مسائل اکولوژیکی در بلندمدت و همچنین مسائل اقتصادی و تعهدات لازم نسبت به جنبه‌های اجتماعی و اخلاقی رعایت شود. توسعه گردشگری همچنین باید جنبه‌های فرهنگی، ارزشی و عناصر سنتی جوامع محلی را مدنظر داشته باشد. »

اصول توسعه پایدار در گردشگری

معاون گردشگری همچنین بیان کرد: «گردشگری برای توسعه پایدار مبتنی بر اصولی است که برخی از آنها عبارتند از: انجام تحقیق و پژوهش، استفاده از ماهیت پایدارگونه منابع، کاهش مصرف بی‌رویه و جلوگیری از اتلاف منابع، حفظ تنوع محیطی، برنامه‌ریزی راهبردی محلی و ملی، حمایت از نظام اقتصاد محلی، مشارکت جوامع محلی، مشاوره با افراد ذی‌نفع و عامه مردم، آموزش مستمر و بازاریابی در حوزه صنعت گردشگری. در این زمینه معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اقداماتی را در راستای شعار راهبردی گردشگری 2017 در دست اقدام دارد که تشکیل کمیته گردشگری پایدار برای توسعه و شکل‌گیری 4 کارگروه تخصصی شامل: کارگروه تحقیق و آموزش، کارگروه زیرساخت‌ها، کارگروه توانمندسازی جوامع محلی و کارگروه بازاریابی، اطلاع‌رسانی و تبلیغات از جمله آنها بوده است. همچنین تدوین شیوه‌نامه کمیته گردشگری پایدار، تدوین تقویم رویدادها برای 3 ماهه نخست سال 2017 و برگزاری کارگاه آموزشی و نشست مشورتی توسعه برنامه راهبردی ملی در رابطه با گردشگری پایدار با همکاری یونسکو از دیگر اقدامات در این زمینه است. »

وی در پایان نیز تصریح کرد: «در ضوابط ارزیابی و درجه‌بندی تاسیسات گردشگری کشور نیز برای اولین‌بار در طول سالیان گذشته، فصلی تحت عنوان «شاخص‌های توسعه پایدار و دسترسی» گنجانده شد. با این حال درزمینه توسعه پایدار گردشگری، برنامه اقدام دقیق و کاملی باید در دستور کار قرار بگیرد.»

علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در این بزرگداشت گفت: «چهل و هفتمین سال از تصویب روز جهانی گردشگری در حالی می‌گذرد که گردشگری و توریسم به بیش از یک‌میلیارد و 200 میلیون نفر رسیده است. این باعث شده صنعت گردشگری به رتبه چهارم در بخش‌های اقتصادی دنیا برسد. البته در اینجا متوجه شدیم که این رتبه به سوم تغییر پیدا کرده است. صنعت گردشگری ابزار موثری برای دیپلماسی عمومی کشور ما محسوب می‌شود و از این طریق می‌توان فرهنگ را مبادله کرد و دولت‌ها را بهم نزدیک کرد. از سویی دیگر، از طریق صنعت گردشگری می‌توانیم به شناخت استان‌ها و اقوام و ملت‌ها کمک کنیم. امروز روز جهانی گردشگری به نام گردشگری پایدار و ابزاری برای توسعه نامگذاری شده که فرصت بی‌نظیری است که صنعت گردشگری به توسعه پایدار کشور کمک کند. این صنعت علاوه بر اینکه اثرات بزرگ اقتصادی دارد، در زمینه اجتماعی و زیست‌محیطی نیز تاثیرات زیادی می‌گذارد که مولفه‌های مهم توسعه پایدار هستند.»

هدف از گرامیداشت روز جهانی گردشگری

وی تاکید کرد: «هدف از گرامیداشت چنین روزی، یادآوری صنعت گردشگری به همه مردم است تا با اهمیت دوچندان برای تغییر نگرش و بیان اهمیت به دولتمردان و مسئولین کشوری، نمایندگان، مردم و ملت آن را یادآور شوند. در کشور ظرفیت‌های بزرگی به لحاظ گردشگری وجود دارد. شاید کشورهایی با تاریخ و جغرافیایی کوچکتر از کشور ما توانستند صنعت گردشگری را به رشد رسانند و سالانه درآمدهای زیادی به دست آورند و صنعت گردشگری صنعت گردشگری نقش مهمی در GDP ایفا کند. در حقیقت صنعت گردشگری نقش مهمی در آن کشورها ایفا می‌کند. در این میان کشوری با تاریخ چندهزار ساله و مزایای بی‌نظیر در حوزه گردشگری هنوز نتوانسته گردشگری را به جایگاه خود رساند و اهمیت آن را مشخص و تبیین کند.»

سیاحت و گردشگری ریشه در تاریخ دارد‌

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری عنوان کرد: «مفهوم سیاحت و گردشگری ریشه در تاریخ دارد‌ و از گذشته وجود داشته اما آنچه در قالب توریسم در مفهوم امروزی درآمده به قرن نوزده و بیستم میلادی باز می‌گردد. شاید بتوان گفت در دو دهه گذشته انقلابی در گردشگری جهانی ایجاد شده که در سال 1950 میلادی شمار گردشگری جهان را که 25 میلیون نفر بوده طی 3 دهه 7 برابر کرده به طوری که در سال 1980، به 178 میلیون نفر گردشگر رسانده؛ در سال 2000، 674 میلیون نفر رسید و در سال 2015 به یک میلیارد و 186 میلیون نفر ارتقا داده خواهد شد. بنا بر همین اساس، صنعت گردشگری رو به رشد است و تمام کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کنند یکی از صنایعی که روند رو به رشد خواهد داشت، گردشگری خواهد بود.»

وی ادامه داد: «از مختصات گردشگری به ویژه در کشور ما، با حداقل سرمایه‌گذاری درآمدزایی بسیار مناسب ایجاد شده و فرصت‌های شغلی فراوانی به دست آمده؛ اگر وضعیت را در اقتصاد جهانی ببینیم، متوجه می‌شویم که گردشگران بین‌المللی در سال 2015، 1260 میلیارد دلار درآمدزایی داشته و سهم مستقیم گردشگری در GDP دلار 2200 میلیارد دلار است و نقش مستقیم گردشگری در اشتغال نیز به عدد 108میلیون شغل رسیده است.»

کشور ما شدیدا نیاز به ایجاد شغل دارد

وی افزود: «کشور ما شدیدا نیاز به ایجاد شغل دارد و در برنامه ششم توسعه یک‌میلیون شغل سالانه پیش‌بینی شده که عدد سخت و مهمی است. به نظر می‌آید دولت و مجلس باید به کمک آیند تا بخش خدمات را به عنوان بازویی دیگر بتوانیم به کار بگیریم و به این عدد در ایجاد اشتغال دست پیدا کنیم. البته رشد گردشگری و رسیدن به آنچه پیش‌بینی شده بدون استفاده از حوزه‌های صنایع‌دستی، امکان‌پذیر نیست. امروزه رویکردها بیشتر صنعتی است، البته از گردشگری هم در دنیا به عنوان یک صنعت یاد می‌شود و در بسیاری از کشورها بخشی از سرمایه‌گذاری به گردشگری اختصاص دارد.»

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: «گردشگری در اقتصاد جهانی 7200میلیارد دلار یعنی 8.9 درصد GDP کل اقتصاد جهانی است. از نظر اشتغال مستقیم و غیرمستقیم به عدد 284میلیون شغل می‌رسیم، یعنی به‌ازای هر یازده شغل در جهان یکی از شغل‌ها به حوزه گردشگری مربوط است. این نشان‌دهنده اثرات مهم این بخش در ایجاد درآمد و شغل است همچنین پیش‌بینی می‌شود رشد گردشگر در سال آینده بین 3 تا 4درصد باشد، در آفریقا افزایشی بین 5 تا6درصد، در آمریکا 4 تا 5درصد، اروپا 2 تا 3 درصد و خاورمیانیه 2 تا 5درصد برسد که امیدوارم کشور ما در عدد بالای رشد قرار بگیرد. مقایسه آماری، چشم‌انداز امیدوار‌کننده‌ای را برای کشور ترسیم می‌‌کند، دستیابی به این چشم‌انداز نیازمند کمک همه بخش‌های حاکمیتی و بخش‌‌های غیردولتی است.»

وی اعلام کرد: «ایران در شاخص گردشگری در میان 141 کشور جهان در سال 2013 رتبه 98 و در سال 2017 به عدد 93 رسیده است. از جمله ضعیف‌ترین عملکردها مربوط به زیرساخت‌های خدمات گردشگری است که با رتبه 113 در سال 2017 بوده؛ این بخش منوط به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نمی‌شود بلکه موضوعی است فرابخشی که رتبه زیرساختی در بنادر و زمین که تاثیر مستقیم در گردشگری دارد را در رتبه 75 قرار داده است. در سال 2016 میلادی سهم گردشگری ایران 2.9 درصد در تولید ناخالص داخلی بوده که نسبت به عدد جهانی فاصله زیادی دارد. بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود این عدد در سال‌ 2027، به 7.5درصد رشد تولید ناخالص ملی رسد. در انواع گردشگری که شامل 7 بخش مهم است (تفریحی، درمانی، مذهبی، تجاری، سیاسی و...) ظرفیت‌های خوبی داریم که نیاز به ایجاد جاذبه را کم می‌کند. چون به لحاظ طبیعی از پتانسیل خوبی برخوردار هستیم و آثار تاریخی، گردشگری طبیعی، سلامت و غیره فرصت‌هایی است که می‌توانیم از آنها استفاده کنیم. ما جزو 15 کشور برتر گردشگری جهانی هستیم ولی به لحاظ جهانی درآمد و رتبه 70 را داریم که رقم ناچیزی در این صنعت پررونق است.»

وی ادامه داد: «باید در توسعه زیرساخت‌ها تلاش کنیم که البته این امر نیاز به اعتبارات دارد، زیرا اعتبارات ما کم است و نمی‌تواند ما را به سرمنزل مقصود برساند، بنابراین نیاز است تا زیرساخت‌ها با سرعت بیشتری به جلو برود. به واسطه فعالیت در کیش و استان‌ها متوجه شدم که جاذبه گردشگری در استان‌ها زیاد است و این امر نشانگر این است که ما در بخش معرفی و تبلیغات داشته‌هایمان ضعیف عمل کرده‌ایم و این معرفی حتی در بخش داخلی به خوبی انجام نشده است. امیدوارم با برنامه‌های مدون بتوانیم موجبات تحقق این امر را فراهم کنیم.»

مونسان در بخش دیگری از صحبت‌هایش به یکپارچه‌سازی دستگاه‌های دولتی و غیردولتی اشاره کرد و افزود: «نیاز است تا با یکپارچه‌سازی صنعت گردشگری تقویت شود و من از همه می‌خواهم تا با مساعدت هم و با کمک دولت یک دوره تحول‌گرا را در دولت دوازدهم شاهد باشیم. برای ایفای نقش گردشگری پایدار و استفاده از آن برای ابزار توسعه، تمام عزم خود را جزم کرده‌ایم؛ بنابراین شاهد خواهیم بود که در تولید ناخالص کشور، روند رو به رشدی داشته باشیم.»

به کمک میراث فرهنگی و صنایع‌دستی باید گردشگری را به پرواز درآوریم

رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری گفت: «ما به کمک میراث فرهنگی و صنایع‌دستی باید گردشگری را به پرواز درآوریم. معتقدیم بخش صنایع‌دستی در ایجاد شغل می‌تواند موثر باشد و برنامه‌ای مدون برای 150هزار شغل در سال را در بخش صنایع‌دستی محیا کردیم. در پی سند طرح جامعه گردشگری هستیم که امیدواریم مورد حمایت قرار گیرد. رویکرد و حمایت از گردشگری خارجی و بخش‌هایی که منجر به آوردن توریست می‌شود، مورد سازمان گردشگری قرار می‌گیرد تا بخش توریست خارجی را افزایش دهیم.»

وی در اشاره به چالش‌هایی که در حوزه گردشگری با آن روبه‌رو هستیم، بیان کرد: «پایین بودن استانداردهای کمی و کیفی زیرساخت‌ها، تعدد مراکز تصمیم‌گیری در صدور مجوزها، اندک بودن سرمایه‌گذاری، عدم‌ثبات مقررات و سیاست‌گذاری‌ها، موانع در بازاریابی که نیاز به کمک‌های بخش دولتی و غیردولتی را یادآور می‌شود، فقدان تبلیغات مناسب برای معرفی گردشگری به جامعه جهانی و ضعف در بخش آموزش از جمله مشکلات امروز ما هستند.»

وی در معرفی راهکارهای پیشنهادی خود نیز تشریح کرد: «گسترش تعاملات بین‌المللی، استفاده از نیروی کار جوان در صنعت گردشگری، حمایت و جذب همکاری‌های تشکل‌های فعال گردشگری، استانداردسازی خدمات، مشخص شدن مسیرهای گردشگری بر روی نقشه‌ها، ارتقای علمی سطح دانش گردشگری، کارآفرینی و اشتغالزایی آسان و ارزان و اجرای استانداردها برای شکل‌گیری شهر گردشگر را به عنوان پیشنهادهایی برای رفع مسائل موجود مطرح کرد.»

در بخش بعدی این مراسم، تمبر یادبود روز جهانی گردشگری با حضور علی‌اصغر مونسان، علی اکبر صالحی؛ رییس سازمان انرژی اتمی، حسینعلی امیری؛ معاون پارلمانی ریاست جمهوری، محمد محب‌خدایی؛ معاون گردشگری، جمشید حمزه‌زاده؛ دبیر مجمع هماهنگی تشکل‌های گردشگری و محمد بهشتی؛ رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی رونمایی و توسط حاضران امضا شد.

اجرای نمایش آهنگ «سه پله تا عشق» با همکاری گروه هنری حنانه یکی دیگر از بخش های این مراسم بود.