در نشست تخصصی واحد علوم و تحقیقات
حجت الاسلام ایازی: جایی که اصول اخلاقی در تجارت نباشد، رونق اقتصادی نخواهد بود
استاد حوزه و دانشگاه و مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تصریح کرد: «یکی از محورهای مهم آن حاکمیت ارزشهای اخلاقی، احترام بر تعهدات دادوستد و اصول انسانی معهود در میان همه جوامع است. جایی که اصول اخلاقی در تجارت نباشد، رونق اقتصادی نخواهد بود.»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، حجت الاسلام سیدمحمدعلی ایازی در نشست تخصصی نظام داد و ستد در فقه معاملات حضرت امام خمینی (ره) که به همت معاونت فرهنگی دانشجویی واحد علوم و تحقیقات با مشارکت معاونت برنامه ریزی و امور اقتصادی دانش‌بنیان و مرکز فرهنگی دانشگاهی امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی برگزار شد، گفت: «امام خمینی (ره) هرچند در استنباط همه احکام عبادی و معاملی از اصول مشترکی تبعیت می‌کند، اما به مناسبت ویژه احکام معاملات که ملاک صدور آنها روشن و بخش مهمی از آن امضایی است و روش عرف در آن نقش اساسی دارد. مبانی خاص این دسته از احکام را مطرح و با تکیه بر ملاکات احکام به نتایج خاصی رسیده است.»
وی با بیان جایگاه معاملات در معارف دینی، به شرح و توضیح درباره اهمیت فقه و انسان معنوی معاصر، جایگاه معاملات در معارف دینی و ضرورت توسعه معاملات با توسعه تکنولوژی پرداخت.
ایازی افزود: «دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده است و شخصیت انسان را با دو مؤلفه جسم و جان می‌داند که نیاز هردو باید تأمین شود و این در صورتی است که معیشت تأمین شود و کسب‌وکار رونق گیرد و روابط اجتماعی بر نظام و پیوندی اخلاقی و عدالت و احترام به‌حق مالکیت افراد استوار شود.»
احکام معاملات در برابر عبادات قرار می‌گیرد و در تحقق آن قصد قربت شرط نیست و معیار پذیرش و صحت آن ترتیب اثر عینی و خارجی است. فلسفه تبیین احکام معاملات است، دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده و این در صورتی است که روابط اجتماعی بر نظام و پیوندی اخلاقی و عدالت و حق مالکیت افراد و احترام به آن استوار شود
وی ادامه داد: «اسلام برای اینکه روابط اقتصادی نیز همانند روابط اجتماعی با صداقت و راستی و از روی عدالت و رضایت انجام پذیرد و مصالح فردی و اجتماعی تأمین و از هرگونه هرج‌ومرج و اختلاف و درگیری جلوگیری شود، به جزئیاتی از احکام و آداب توجه نشان داده است.»
استاد حوزه و دانشگاه با توجه به معاملات در قرآن کریم، فقها و فقه معاملی، پیشینه نگارش فقه معاملات و چرایی طرح فقه اقتصادی، گفت: «امام خمینی (ره) نیز از آن دسته فقهایی است که بحث معاملات خود را بر اساس ترتیب و چینش کلی و حتی دفاع از نظریات ایشان در کتاب البیع رعایت کرده، هرچند در مواردی مباحثی را افزوده و یا نظریات شیخ را به چالش کشیده است.»
مدیر گروه علوم قرآن و حدیث واحد علوم و تحقیقات با بیان اینکه «کتاب البیع»، متنی علمی و استدلالی و زبان آن مناسب با ادبیات حوزه‌های علمیه تدوین شده است، ادامه داد: «بر این کتاب شرح‌ها و حواشی فراوانی نگاشته شده است، از آن جمله: کتاب البیع یکى از آثار ارزشمند باقیمانده از شهید آیت‌الله سید مصطفى خمینى است که از نظر اسلوب و روش طرح و بررسى و نقد آرای فقهاى عظام در نوع خود کم‌نظیر است.»
وی افزود: «اگرچه این شخصیت بزرگوار تمام قسمت‌هاى المکاسب المحرمة، البیع، الخیارات از مکاسب شیخ اعظم را تدریس کرده و خلاصۀ مباحث را تدوین و تألیف کرده‌اند، اما متأسفانه تمام کتاب المکاسب المحرمه و قسمت‌هایى از البیع و خیارات مفقودشده و این آثار، ناقص و ناتمام در اختیار ما قرارگرفته است.»
ایازی گفت: «امام خمینی بار‌ها به مناسبت بیان بیع و ماهیت آن و یا احکام بیع، به تعبیرهایی از عرف یاد کرده و به اهمیت توجه به عرف توجه دارد، مانند: «و الشاهد علیه: مضافاً إلى فهم العرف و ارتکاز العقلاء»، یا در جایی دیگر می‌گویند: «بل الظاهر منها أن‌ها أحکام فعلیّة، بصدد إنفاذ المعاملات العقلائیّة و العقود العرفیّة، و لا یزال الفقهاء الذین هم من العرف و العقلاء یتمسّکون بها لإثبات صحّة المعاملات» نکته قابل توجه در تمام موارد این است که از نظر ایشان معاملات از امور توقیفی شارع نیست و پیش از اسلام هم رواج داشته و احکام تعیین شده شارع نیز مبنا و جهت عقلایی دارد.»
وی اظهار کرد: «کمتر انسانی است که در کار و رفتار روزمره خود با مسائل و احکام معاملات درگیر نباشد و نیاز به دانستن قوانین آن هرچند در شکل خودآموز و ارتکازی آن نداشته باشد، تا بتواند معامله درست انجام دهد و یا حقی را استیفا کند.»
ایازی ادامه داد: «احکام معاملات در برابر عبادات قرار می‌گیرد و در تحقق آن قصد قربت شرط نیست و معیار پذیرش و صحت آن ترتیب اثر عینی و خارجی است. فلسفه تبیین احکام معاملات است، دین به آرامش و سکونت معنوی اهمیت بسیار داده و این در صورتی است که روابط اجتماعی بر نظام و پیوندی اخلاقی و عدالت و حق مالکیت افراد و احترام به آن استوار شود. یکی از محورهای مهم آن حاکمیت ارزشهای اخلاقی بر دادوستد و اصول انسانی معهود در میان همه جوامع است.»
انتهای پیام/
