ژنهای انسانهای منقرضشده، سپر دفاعی امروز
مالاریا یکی از گستردهترین و مرگبارترین بیماریهای انگلی در جهان است. با این حال، برخی افراد ممکن است بهطور طبیعی در برابر آن محافظت شوند؛ محافظتی که از دیانای به ارث رسیده از گروهی منقرضشده از انسانهای باستانی به نام دنیسوواها ناشی میشود. پژوهش جدیدی به بررسی ژنهای خاصی پرداخته که منشا آنها دنیسوواها هستند و این ژنها ممکن است در برابر این بیماری و سایر بیماریهای گرمسیری نقش حفاظتی داشته باشد.
«دنیسووا»ها و محیطهای متنوع زندگیشان
دنیسوواها حدود ۳۷۰ هزار سال پیش پدیدار شدند و در بخشهایی از آسیا پراکنده شدند تا اینکه حدود ۳۰ هزار سال پیش ناپدید شدند. با کشف فسیلها و ماده ژنتیکی (ژنوم) بیشتری از آنها، ما در حال یادگیری بیشتر درباره این گونه و محیطهای متنوعی هستیم که در آنها زندگی میکردند. آنها احتمالا با طیف گستردهای از بیماریها که توسط ناقلان بیماری مانند پشهها و کنهها منتقل میشد، روبهرو بودند و به مرور زمان برخی از دنیسوواها توانستند به طور طبیعی در برابر این عوامل بیماریزا مقاومت کنند.
بازسازی محیط باستانی و بیماریها
برای بررسی اینکه آیا بیماریهایی که دنیسوواها در معرض آن بودند بر ژنهایی که به ما منتقل کردهاند تاثیر گذاشته است یا خیر، «آتیلا ترایر» (Attila Trájer) از دانشگاه پانونیا در مجارستان با استفاده از مدلهای کامپیوتری آبوهوا و محیطهای زیستی قدیمی سه منطقهای که فسیل دنیسوواها در آنها پیدا شده؛ یعنی سیبری، فلات تبت و لائوس را بازسازی کرد. او سپس این دادهها را با زیستگاههای شناختهشده بیماریها و حشرات ناقل آنها مقایسه کرد تا بفهمد کدام بیماریها میتوانستند در آن مناطق وجود داشته باشند. پس از آن، این اطلاعات را با [بخشهایی از] دیانای دنیسوواها که امروزه در ژنوم انسانهای مدرن یافت میشود، مقایسه کرد تا مشخص شود آیا محیط زیستهای باستانی توانایی ما در مبارزه با بیماریها را شکل دادهاند یا خیر.
نتایج پژوهش
نتایج منتشرشده در مجله تکامل انسان (Journal of Human Evolution) نشان داد که دنیسوواها در محیطهای بسیار متنوعی زندگی میکردند؛ از جنگلهای سرد جنبشمالگان (زیرشمالگان) گرفته تا مناطق موسمی معتدل. در مناطق سیبری و تبت شرایط برای نوعی کنه ناقل بیماری لایم مناسب بود؛ اما برای بیماریهای گرمسیری مانند مالاریا نه. در مقابل، منطقه غار کبرا در لائوس برای بیماریهای گرمسیری مناسب بوده است که نشان میدهد برخی از دنیسوواها در معرض این بیماریها قرار داشتند.
دیانای دنیسوواها در انسانهای امروز
این مطالعه همچنین نشان داد افرادی که میزان بالایی از دیانای دنیسوواها را دارند، بهویژه در ملانزی (منطقهای در جنوبغربی اقیانوس آرام)، بیشتر حامل ژنهای ایمنی خاصی مانند HLA-H*۰۲:۰۷ هستند. این نکته مهم است؛ زیرا همان مناطقی که بیشترین دیانای دنیسوواها را دارند، بیماری لایم در آنها وجود ندارد. این امر نشان میدهد که ژنهای محافظ از دنیسوواهایی به ارث رسیدهاند که در مناطق گرم و مرطوب مانند غار کبرا زندگی میکردند و نه از خویشاوندانشان در مناطق سردتر در شمال.
ترایر در پژوهش خود نوشت: «میراث ژنتیکی گستردهٔ دنیسوواها در انسانهای مدرن در زمینهٔ مقاومت در برابر عوامل بیماریزا، کمتر تعجب آور به نظر میرسد. دنیسوواها در محیطهای زیستی بسیار متنوعی سکونت داشتند؛ واقعیتی که حتی بازسازیهای محیطی مبتنی بر تعداد محدود مناطق شناختهشده آنها نیز آن را تأیید میکند». او میافزاید: «زیستگاههای دنیسوواها، مقاومت انسان مدرن در برابر بیماریها را شکل دادهاند».
اهمیت برای سلامت امروز
این پژوهش نشان میدهد تاریخ تکاملی ما چگونه بر سلامت امروزی ما تأثیر میگذارد. درک بیشتر این ارتباط میتواند به ایجاد درمانهای جدید و طراحی راهبردهای پیشگیرانه نوین در مناطقی با شیوع بالای بیماریهای عفونی کمک کند.
این گزارش با استفاده از مطلب منتشر شده در وبسایت «فیز دات ارگ» (Phys.Org) تهیه شده است.
انتهای پیام/