۲۳ تیر در دنیای علم چه خبر؟

به گزارش خبرگزاری علم  و فناوری آنا، تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز ۲۳ تیر برابر ۱۳ جولای را ورق می‌زنیم.

***

صبار فرمانفرماییان

۲۳ تیر ۱۲۹۱خورشیدی، صبار فرمانفرماییان، کفیل وزارت بهداری و دولت محمد مصدق و رئیس انستیتو پاستور ایران به‌دنیا آمد. او از سن ۱۲ سالگی برای ادامه تحصیل به اروپا رفت و پس از فارغ‌التحصیلی در رشته پزشکی عمومی از دانشگاه ژنو به ایران بازگشت. او بار دیگر در سال ۱۳۱۸ به انگلستان رفت در رشته تخصصی بیماری مالاریا از دانشگاه لندن فارغ‎‌التحصیل شد و پس‌از بازگشت مجدد به ایران در وزارت بهداری به سمت مدیر برنامه کنترل مالاریای ایران منصوب شد و در دوره مدیرتش بر این برنامه، با حمایت‌های مالی موسسه راکفلر توانست  این بیماری را در ایران ریشه‌کن کند.  فرمانفرماییان از ۴ مرداد ۱۳۳۱ تا ۱۸ خرداد ۱۳۳۲ در کابینه دکتر مصدق، نخست‌وزیر وقت، به‌عنوان کفیل وزارت بهداری خدمت کرد. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، به دعوت سازمان جهانی بهداشت، مسئول دفاتر این سازمان در بیروت و قاهره شد. از مهم‌ترین ماموریت‌های فرمانفرماییان می‌توان به مدیریت برنامه ریشه‎‌کنی مالاریا در آسیای جنوب شرقی، اشاره کرد. ریاست انستیتو پاستور ایران از ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۶ از دیگر سمت‌ها او بود.

خالق مکعب روبیک

۱۳ جولای ۱۹۴۴ میلادی برابر با ۲۳ تیر ۱۳۲۳ خورشیدی، ارنو روبیک، ریاضی‌دان مجارستانی به‌دنیا آمد. او کسی است که در سال ۱۹۷۴ مربی و مخترع مکعب روبیک بود. این ابزار سرگرمی، که به اسباب‌بازی محبوب دهه 1980 تبدیل شد. مکعب روبیک از ۲۶ مکعب کوچک تشکیل شده است که روی یک محور مرکزی می‌چرخند. ۹ صفحه مکعب رنگی، در سه ردیف سه تایی، هر طرف مکعب را تشکیل می‌دهند. وقتی چیدمان مکعب تصادفی شد، بازیکن باید آن را به حالت اولیه چهره‌هایی با رنگ‌های مشابه برگرداند، که یکی از ۴۳تریلیون پیکربندی ممکن است.

تایید داروی تکوویریمات برای آبله

۱۳ جولای ۲۰۱۸ میلادی برابر با ۲۳ تیر ۱۳۹۷ خورشیدی، اولین داروی برای درمان آبله با نام تکوویریمات با نام تجاری Tpoxx که در شرکت سیگا تکنولوژیز ساخته شده است تاییدیه سازمان غذا و داروی ایالات‌متحده (اف‌دی‌ای) را دریافت کرد. بیماری کشنده آبله به‌طور سیستماتیک از جهان حذف شده است. آخرین مرگ ثبت‌شده آبله در سال ۱۹۷۸ بود. باوجوداین، یک آزمایشگاه در آمریکا و دیگری در روسیه، نمونه‌های ویروس واریولا (عامل بیماری اآبله) را تحت امنیت بالا ذخیره می‌کنند. اما در سال ۲۰۱۴، چند ویال واریولا در انباری در یک آزمایشگاه دولتی در مریلند کشف شد. همچنین ممکن است این ویروس با شیوه‌های جدید ویرایش ژن برای بیوتروریسم مهندسی شود. به‌همین‌منظور، دولت ایالات متحده دو میلیون دوز از داروی تکوویریمات را برای موارد ضروری ذخیره کرده است. به‌خصوص که این دارو می‌تواند برای درمان بیماری آبله میمون هم استفاده شود.

کاوشگر فضاپیمای گالیله

۱۳ جولای ۱۹۹۵ میلادی برابر با ۲۳ تیر ۱۳۷۴، فضاپیمای گالیله کاوشگرش را سمت سیاره مشتری رها کرد تا اولین فرستاده زمین باشد که به اتمسفر هر یک از غول‌های گازی بیرونی نفوذ کرده است. اهداف علمی این ماموریت شامل اندازه‌گیری دما و ساختار فشار جو مشتری و ترکیب شیمیایی مشتری بود. همچنین، این کاوشگر لایه‌های ابر و اندازه و چگالی ذرات ابر را مورد مطالعه قرار داد. اندازه‌گیری میزان هلیوم نسبت به هیدروژن در مشتری، بادهای موجود در جو، نحوه توزیع نور خورشید و انرژی حاصل از اعماق درونی در جو مشتری انجام شد. این کاوشگر همچنین توانست صاعقه و پروتون‌ها و الکترون‌های پرانرژی محبوس‌شده در میدان مغناطیسی مشتری را تشخیص دهد.