لزوم تجمیع استانی رشته‌های کشاورزی/ فارغ‌التحصیلان توانایی ورود به بازار کار و کارآفرینی ندارند
گروه استان‌های خبرگزاری آنا، فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف کشاورزی به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی بر خلاف گذشتگان خود با دورشدن آموزش‌ها از جنبه‌های عملی و کاربردی و درنظرنگرفتن امکانات آموزشی و پژوهشی لازم در دانشگاه‌ها که برای تربیت متخصصان کشاورزی نیاز بوده است برای واردشدن به بازار کار و کارآفرینی این رشته -که دارای قابلیت بسیار بالایی در این زمینه است- توانایی لازم را ندارند؛ بنابراین بازنگری در شیوه‌های آموزشی و کاهش تعداد واحدهای عمومی این رشته‌ها که سبب کاستن از واحدهای تخصصی شده است، می‌تواند به این رشته و ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار و کارآفرینی کمک کند.
**بیشتر بخوانید:
چرا رشته کشاورزی با کاهش دانشجو مواجه است؟
رشته‌های کشاورزی باید به‌صورت مهارتی تدریس شوند
تلفیق تئوری و عمل در کشاورزی با استفاده از «سامانه پژوهشیار» و «طرح پویش»
سیدمحسن نبوی‌کلات مدیر گروه علوم کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در هفتمین شماره از سلسله گفتگوهای «کشاورزی، آموزش، امنیت غذایی» در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های خبرگزاری آنا به بررسی و تبیین جایگاه و علل اقبال کم داوطلبان به رشته کشاورزی و ارائه راهکار برای رفع چالش‌ها و موانع بر سر راه این رشته پرداخته است که مشروح آن در ادامه می‌آید.
آنا: شیوه‌های آموزشی امروز در حوزه کشاورزی دانشگاه‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
نبوی‌کلات: رشته‌های کشاورزی قدیمی‌ترین رشته‌های آموزش عالی در ایران هستند که با تشکیل دانشکده عالی فلاحت در سال 1306 و قبل از راه‌اندازی رسمی دانشگاه تهران کار پذیرش دانشجو را آغاز کرد.
در گذشته آموزش‌ها در حوزه‌های مختلف کشاورزی طوری بود که با تأکید بر مسائل عملی، فنی و کاربردی، کارشناسانی نخبه تربیت می‌کرد؛ اما فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلف کشاورزی به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی بر خلاف گذشتگان با دورشدن آموزش‌ها از جنبه‌های عملی و کاربردی و درنظرنگرفتن امکانات آموزشی و پژوهشی لازم در دانشگاه‌ها که برای تربیت متخصصان کشاورزی نیاز بوده است برای واردشدن به بازار کار و کارآفرینی این رشته- که دارای قابلیت بسیار بالایی در این زمینه است- توانایی لازم را ندارند؛ بنابراین بازنگری در شیوه‌های آموزشی و کاهش تعداد واحدهای عمومی این رشته‌ها که سبب کاستن از واحدهای تخصصی شده است، می‌تواند به این رشته و ورود فارغ‌التحصیلان به بازار کار و کارآفرینی کمک کند.
آنا: امروزه رشته و دانشکده‌های کشاورزی به مظلوم‌ترین‌ها تبدیل شده‌اند، این در حالی است که آینده کشاورزی به‌دلیل نداشتن فناوران نخبه تهدید می‌شود، نظر و راهکار شما در این باره چیست؟
نبوی‌کلات: دانشکده‌های کشاورزی دانشگاه‌های سراسر کشور در 10 رشته اصلی (زراعت و اصلاح نباتات، علوم دامی، باغبانی، صنایع‌غذایی و فرآورده‌های کشاورزی، گیاه‌پزشکی، خاک‌شناسی، آبیاری، ماشین‌های کشاورزی، اقتصاد کشاورزی و ترویج و آموزش کشاورزی) با ده‌ها گرایش در مقاطع تحصیلات تکمیلی هر رشت به تربیت دانشجو اقدام می‌کنند که متأسفانه سال‌های اخیر اقبال به این رشته‌ها به‌ویژه در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی به‌شدت کاهش پیدا کرده است. این موضوع سبب خواهد شد که به احتمال بسیار زیاد در آینده‌ای نزدیک کشور با کمبود نیروهای متخصص در این حوزه‌ها مواجه شود.
آنا: چرا امروزه رشته کشاورزی با توجه به نیاز عرصه کشاورزی به فناوری‌های روز با کاهش دانشجو مواجه است؟
نبوی‌کلات: گسترش بی‌رویه برخی از این رشته‌ها در واحدهای دانشگاهی و به‌ویژه پیام نور در سال‌های گذشته موجب شد در مقاطعی، تعداد بسیار زیادی از کارشناسان فارغ‌التحصیل به بازار کار وارد شوند. این موضوع سبب تبلیغات منفی برخی رسانه‌ها و تأثیر آن بر افکار داوطلبان ورود به دانشگاه شد.
نبود هیچ برنامه‌ای از سوی دولت برای جذب فارغ‌التحصیلان رشته‌های کشاورزی در بخش‌های تولیدی خصوصی (با‌وجود نیاز بسیار زیادی که حداقل از لحاظ نظارت بر ایمنی غذایی و تهدیدهای فراوانی که از این لحاظ در کشور وجود دارد) بر این مشکل افزود.
پذیرش دانشجوی بدون آزمون، بدون کنترل و بدون هدایت تحصیلی سبب شده هرساله در برخی از رشته‌های تحصیلی که به‌ظاهر بازار کار بهتری دارند، بی‌رویه جذب دانشجو صورت گیرد و برخی رشته‌ها با اقبال کمتری مواجه باشند.
آنا: راهکار پیشنهادی شما برای رفع این معضل چیست؟
نبوی‌کلات: مهم‌ترین راهکاری که می‌تواند سبب ایجاد انگیزه در داوطلبان ورود به دانشگاه برای انتخاب رشته‌های کشاورزی شود، ملزم کردن مالکان اراضی زراعی و واحدهای تولیدی به استفاده از مهندسان ناظر کشاورزی و داشتن حق امضا برای متخصصان این حوزه به‌منظور دریافت نهاده‌ها و موارد مشابه توسط واحدهای تولیدی است، لازمه این امر برنامه‌ریزی توسط دولت، مصوبه‌های قانونی مجلس و ... با همکاری سازمان نظام مهندسی کشاورزی است.
حداقل مزیت چنین طرحی در کشور نظارت بر مصرف بی‌رویه نهاده‌های کشاورزی و کمک به وضعیت اسفبار بحث ایمنی غذایی در کشور خواهد بود (لازم به توضیح است که اکنون واحدهای تولید دام و طیور چنین طرحی را در مورد فارغ‌التحصیلان علوم دامی در حال اجرا دارند.)
آنا: از آنجایی که اکنون دانشگاه آزاد اسلامی به‌دنبال حل مسائل مربوط به حوزه کشاورزی است، واحد متبوع شما در این راستا چه برنامه‌هایی دارد؟
نبوی‌کلات: مهم‌ترین برنامه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در گروه کشاورزی با وجود مشکلات فراوانی که با آن دست به گریبان بوده ارتقای کیفیت آموزشی است. رسالت دانشگاه در حوزه آموزش عالی و تربیت نیروی انسانی متخصص قابل تعریف است و با وجود مشکلات فراوانی که در سال‌های اخیر به‌صورت مستقیم و غیر‌مستقیم برای دانشگاه ایجاد شده پرداختن به مسائلی که در حیطه وظایف دانشگاه نیست مقدور نبوده است.
با تلاش‌های حوزه پژوهش دانشگاه و همکاری گروه کشاورزی اقداماتی برای تولید بذر هیبرید ذرت در حال انجام بوده و اخذ مجوز و تأسیس مرکز تحقیقاتی در حوزه کشاورزی در دستور کار دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد است.
آنا: واحد مشهد از چه رشته گرایش‌ها و امکانات آزمایشگاهی و تحقیقاتی در حوزه کشاورزی بهره می‌برد؟
نبوی‌کلات: چهار رشته کارشناسی پیوسته (رشته اقتصاد کشاورزی در چند سال گذشته پذیرش دانشجو نداشته است)، یک رشته کارشناسی ناپیوسته، هفت رشته کارشناسی ارشد، دو رشته دکتری ازجمله رشته‌هایی است که در گروه علوم کشاورزی دانشکده دانشگاه آزاد اسلامی مشهد ارائه شده است.
درباره ظرفیت‌های آزمایشگاهی، امکانات آزمایشگاهی نسبتاً مطلوب است. این دانشکده فاقد مزرعه آموزشی و پژوهشی است؛ البته بخشی از اراضی مجتمع بین‌الملل گلبهار برای فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی استفاده می‌شود؛ اما این اراضی کاربری زراعی ندارند.
آنا: اکنون چه تعداد دانشجو، هیئت علمی و رشته فعال دارید و تعداد فارغ‌التحصیلان تاکنون چه تعداد بوده است؟
نبوی‌کلات: حدود 300 دانشجوی فعال داریم و تعداد اعضای هیئت علمی (در 3 گروه ادغام شده زراعت و اصلاح نباتات، علوم دامی و اقتصاد کشاورزی) 17 نفر هستند، تاکنون تعداد فارغ‌التحصیلان رشته‌‌گرایش‌های کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی مشهد بیش از 3 هزار نفر بوده است.
آنا: و سخن آخر...
نبوی‌کلات: به نظر می‌رسد یافتن راهکار مناسبی برای تجمیع رشته‌های کشاورزی در هر استان در یک واحد دانشگاهی می‌تواند در پذیرش دانشجویان رشته‌های کشاورزی مؤثر باشد، به‌طور مثال وجود رشته گرایش‌های متعدد صنایع غذایی در سه واحد استان خراسان‌رضوی به عنوان قطب صنایع غذایی کشور سبب شده در سال‌های اخیر تعداد دانشجویان ثبت نامی این رشته‌ها از حد مجاز تشکیل کلاس پایین‌تر باشد در حالی که تجمیع این رشته‌ها در مرکز استان می‌تواند جذابیت بیشتری برای داوطلبان و جلوگیری از پراکندگی شود.
یکی دیگر از موارد بسیار مهمی که می‌تواند بر کیفیت آموزش و ترغیب داوطلبان ورود به دانشگاه چه در رشته‌های کشاورزی و یا در سایر رشته‌ها تأثیر منفی داشته باشد، کاهش انگیزه و علاقه کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه است که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر و با توجه به شرایط دانشگاه و وضعیت معیشتی کارکنان و اعضای هیئت علمی به‌ویژه در شرایط فعلی اقتصاد کشور اتفاق افتاده است؛ بنابراین ضروری است این امر مهم مورد توجه مسئولان دانشگاه قرار گیرد.
انتهای پیام/4117/4062/
انتهای پیام/