رابطه صفات شخصیتی و خلاقیت در نوجوانان
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری آنا، شخصیت سازه پیچید‌ه‌ای است که تاکنون توافق در رابطه با ساختار آن به دست نیامده و در بحث شخصیت دو دیدگاه مهم وجود دارد، دیدگاه موقعیت‌گرا که شکل‌گیری شخصیت را به عوامل موقعیتی منسوب می‌داند و دیدگاه صفت‌گرا که در آن شخصیت آدمی به عوامل درونی و وراثتی نسبت داده می‌شود.
با تلفیق این دو نظریه می‌توان شخصیت را به صورت مجموعه‌ای از ویژگی‌ها و صفات که الگو‌های نسبتاً پایدار پاسخ آدمی به موقعیت‌ها را تبیین می‌کند، تعریف نمود.
{$sepehr_key_4305}
پژوهشگران در مقاله‌ای با عنوان «رابطه صفات شخصیتی و خلاقیت در نوجوانان» به این موضوع پرداخته‌اند که امروزه انفجار اطلاعاتی و الکترونیکی و انفجار دانش، امکان پیش‌بینی دانش‌های لازم برای برخورد مؤثر با شرایط محیطی را با مشکل رو به رو ساخته است؛ بنابراین اندیشمندان و محققان راه چاره را در توجه به خلاقیت و توانمندی فکری بشر دانسته‌اند.
* صفات شخصیتی
به زعم این پژوهش هر عامل مرکب از شش صفت شخصیتی در سطح پایین‌تر است که از این قرارند:
- گشودگی به تجربه (خیالبافی، زیبایی‌شناسی، احساسات، فعالیت‌ها، ایده‌ها و ارزش‌ها)،
- وجدانی بودن (شایستگی، نظم، وظیفه‌شناسی، کوشش برای پیشرفت، خویشتن‌داری، و تأمل)،
- برونگرایی (گرمی، گروه جویی، خودابرازی، فعال بودن، هیجان خواهی، و هیجانات مثبت)،
- توافق پذیری (اعتماد، درستی، نوعدوستی، اجابت، فروتنی و مهربانی)،
- روان‌رنجورخویی (اضطراب، خشونت، افسردگی، کمرویی، تکانشگری، و آسیب‌پذیری)،
- نقطه مقابل روان رنجورخویی پایداری هیجانی نامیده می‌شود که شامل (آرامش، ملایمت، خوشبینی اطمینان، احتیاط و استحکام) است.
در این پژوهش آمده است که این عوامل بنیادی می‌توانند تفاوت‌های فردی در گستره وسیعی از زمینه‌ها شامل سلامت روانی، رضایت شغلی و عملکرد کاری را پیش بینی کند و توضیح دهند.
* رابطه بین شخصیت و خلاقیت
این پژوهش توضیح می‌دهد که بدنه رشد یافته تحقیقات بررسی رابطه بین شخصیت و خلاقیت، یافته‌های استوای را به دست داده است. مطالعات فراتحلیلی نشان داده‌اند که روان رنجور خویی، برونگرایی و گشودگی ارتباط مثبتی با خلاقیت دارند، در حالیکه توافق پذیری و وجدانی بودن به طور منفی با خلاقیت مرتبط هستند.
{$sepehr_key_4306}
رنجورخویی، برونگرایی و گشودگی ارتباط مثبتی با خلاقیت دارند
از دیدگاه پژوهشگران این پژوهش نشان داده شده که سیالی تفکر واگرا با برونگرایی و گشودگی به طور مثبت و با توافقپذیری به طور منفی در ارتباط است؛ و نیز نرخ تفکر واگر به روان رنجورخویی و توافقپذیری به طور منفی و همچنین برونگرایی و گشودگی مرتبط است.
این پژوهش توضیح می‌دهد که هنگام ارزیابی از طریق استفاده از سیاهه، پیشرفت خلاقیت نیز نشان داده شده است که برونگرایی و گشودگی ارتباط مثبت با خلاقیت دارند. خودسنجی خلاقیت نشان داده که پایداری هیجانی و گشودگی و همچنین برونگرایی پیش بینی کننده خلاقیت هستند.
* خلاقیت نوجوانان در جهت بهبود وضعیت دیگران
از سویی دیگر در این پژوهش آمده است که توافق پذیری با صفات اعتماد، درستی، نوعدوستی، اجابت، فروتنی و مهربانی همراه است. از آنجایی که نوجوان توافق‌پذیر بیشتر به دیگران می‌اندیشد و درجهت برآورده کردن نیاز‌های دیگران تلاش می‌کند و بقیه افراد را بر خود مقدم می‌شمارد و همواره به دنبال یافتن راه‌هایی برای رسیدن به این منظور است، خلاق بودن را به عنوان شیو‌های که او را در رسیدن به این هدف یاری می‌رساند در نظر می‌گیرد و از توان خود در این زمینه بهره می‌برد بنابراین، از خلاقیت در جهت بهبود وضعیت دیگران بهره می‌جوید.
{$sepehr_key_4307}
به طورکلی در این پژوهش آمده است که وجدانی بودن با صفات شایستگی، نظم، وظیفه‌شناسی، کوشش برای پیشرفت، خویشتن‌داری، و تأمل همراه است. به واسطه وظیفه شناسی بالا، احساس شایستگی و کوشش برای پیشرفت و کمک به دیگران به دنبال راه‌های تازه و حل مسائل به شیوه‌های جدید هستند تا از این طریق ضمن عمل به وظایفی که برای خود قائلند، به دیگران نیز کمک نموده و به پیشرفت بیشتری نیز دست یابند.
* روان رنجورخویی و پایداری هیجانی در نوجوانان
فردی که تکانشی عمل می‌کند و در مقابله با مشکلات به خشونت متوسل می‌شود، کمتر به دنبال حل مسائل و در نظر گرفتن دیدگاه‌های جدید است
به زعم این پژوهش روان رنجورخویی به طور عمومی به تجربه عواطف منفی، چون ترس، غم، دستپاچگی، عصبانیت، احساس گناه، نفرت، اضطراب، خشونت، افسردگی، کمرویی، تکانشگری و آسیب پذیری اشاره دارد.
به گفته این پژوهش نقطه مقابل روان رنجورخویی، پایداری هیجانی نامیده می‌شود و شامل آرامش، ملایمت، خوشبینی، اطمینان، احتیاط و استحکام است؛ این افراد دارای ثبات عاطفی بوده، اغلب آرام و معقول هستند. کاملاً مشخص است، فردی که تکانشی عمل می‌کند و در مقابله با مشکلات به خشونت متوسل می‌شود، کمتر به دنبال حل مسائل و در نظر گرفتن دیدگاه‌های جدید است.
در ادامه این پژوهش آمده است که چنین فردی در روابط و زندگی خود از نیروی تعقل و صبر خویش کمک نگرفته و همواره به دنبال نتیجه‌های فوری با کمترین تلاش است. زمانی که به آنچه که می‌خواهد، نمیرسد و یا دچار تعارض می‌شود، عصبی می‌شود، احساس یأس و ناکامی به او دست می‌دهد و به رفتار‌های روان آزرده متوسل می‌شود.
{$sepehr_key_4308}
در پایان یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که برای داشتن خلاقیت بالا و حل مشکلات خود ودیگران و همچنین حرکت به سمت جلو برای رسیدن هر چه زودتر و موفقیت‌آمیزتر به اهداف تعیین شده باید احساس مسئولیت داشته و از پاننشسته، ناامید نشده و به دنبال راهکار‌های جدید و مؤثر باشیم.
این پژوهش به کوشش منیر کلانتر قریشی، رقیه عین الله زادگان (کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاداسلامی واحد علوموتحقیقات تهران) و فریبرز درتاج (دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی) انجام شده است.
انتهای پیام/