پردانشجوترین رشته علوم انسانی چه وضعیتی دارد؟/ از استقبال دانشجویان تا کمبود تئوری‌پردازی بومی
خبرگزاری علم و فناوری آنا ـ حسین بوذری؛ دویست و سی و چهارمین نشست هیئت‌ممیزه دانشگاه آزاد اسلامی برگزار و محبوبه سلیمان‌پور عمران استادیار گروه آموزشی علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد به مرتبه دانشیاری ارتقای درجه یافت.
در حکم رئیس دانشگاه آزاد اسلامی خطاب به سلیمان‌پور آمده است: «با توجه به پیشنهاد کمیته منتخب دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد درباره ارتقای مرتبه سرکارعالی به دانشیاری، موضوع دردویست و سی و چهارمین نشست هیئت‌ممیزه دانشگاه مطرح و مورد موافقت قرار گرفت.»
در ادامه حکم دکتر محمدمهدی طهرانچی خطاب به سلیمان‌پور آمده است: «امید است در مرتبه جدید با تأییدات خداوند تبارک و تعالی، منشأ خدمات بهتر و ارزشمندی به نظام مقدس جمهوری اسلامی و دانشجویان بوده و در توسعه علم و دانش گام‌های مؤثرتری بردارید.»
خبرنگار آنا به همین مناسبت برای بررسی جایگاه رشته علوم تربیتی، بازار کار و چالش‌های پیش روی این رشته گفت‌‌‌وگویی را با سلیمان‌پور عمران ترتیب داده است.
گپ و گفت آنا با سلیمان‌پور عمران در پی می‌آید:
وضعیت رشته علوم تربیتی در مقطع کارشناسی‌ارشد
آنا: رشته علوم تربیتی اکنون چه جایگاهی در دانشگاه‌های کشور دارد؟
سلیمان‌پور عمران: رشته علوم تربیتی حوزه‌ای بین‌رشته‌ای بوده و تلفیقی از فلسفه، روانشناسی، جامعه‌شناسی، آمار، اقتصاد و مدیریت است که از سال ۱۳۱۳ در دانشگاه‌های ایران آغاز به کار کرد.
این رشته در ایران در مقطع کارشناسی دارای چهار گرایش تکنولوژی آموزشی، آموزش پیش‌دبستانی و دبستانی، مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی و آموزش و پرورش کودکان استثنایی است.
در مقطع کارشناسی‌ارشد دارای گرایش‌های مدیریت آموزشی، برنامه‌ریزی آموزشی، آموزش و پرورش تطبیقی، برنامه‌ریزی درسی، تحقیقات آموزشی، آموزش و پرورش استثنایی، روانشناسی تربیتی، آموزش بزرگسالان، مشاوره و راهنمایی، آموزش و بهسازی منابع انسانی، تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، تکنولوژی آموزشی، مدیریت و برنامه‌ریزی آموزش عالی، سنجش و اندازه‌گیری در آموزش و پرورش و در مقطع دکتری رشته‌های تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، برنامه‌ریزی درسی، مدیریت آموزشی، تکنولوژی آموزشی و برنامه‌ریزی آموزشی از راه دور است.
هرچند در سال‌های گذشته رشته‌های علوم انسانی ازجمله مجموعه علوم تربیتی از جایگاهی که شایسته آن بوده، برخوردار نبوده است؛ اما اگر رشد کمّی و اقبال دانشجویان به این رشته با برنامه‌ریزی آموزشی و درسی مناسب و تربیت و ارتقای هیئت علمی و مدیریت مناسب همراه شود؛ انتظار می‌رود به جایگاه اصلی و به‌حق خود در دانشگاه‌های کشور نزدیک‌تر شویم.
نبود نیازسنجی و شناخت نامناسب نیاز‌های جامعه در زمینه تربیت نسل جدید به ناکارآمدی این رشته در رفع مشکلات آموزشی و تربیتی جامعه می‌انجامد، در این زمینه اگر بخواهیم رشته علوم تربیتی مأموریت خود را با شایستگی انجام دهد، باید رویکرد‌های تربیتی علمی را با نظریه‌پردازی‌های بومی مناسب جامعه خود همراه سازیم تا به یک توسعه و رشد متوازن در این زمنیه دست یابیم.
آنا: علاقه‌مندان به تحصیل در رشته علوم تربیتی باید در چه زمینه‌هایی دارای استعداد باشند و چه آموزه‌هایی را فرابگیرند تا موفق باشند؟
سلیمان‌پور عمران: مهم‌ترین عامل در این زمینه علاقه و انگیزه دانشجویان است و داشتن روابط انسانی مناسب، عشق به آموزش و علاقه به آموختن از دیگر عوامل به شمار می‌رود.
همچنین مهارت‌های انسانی، ارتباطی، فن بیان، علم روانشناسی و درک عمیق از مسائل اجتماعی و جامعه‌شناسی در رشته علوم تربیتی بسیار ضروری بوده؛ البته برای موفقیت در بازار کار، داشتن مهارت‌های لازم، رزومه خوب، تجربه کاری و ارتباطات قوی بسیار مهم است.
آنا: آینده شغلی دانش‌آموختگان رشته علوم تربیتی در بازار کار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سلیمان‌پور عمران: بخش عمده‌ای از فارغ‌التحصیلان و خروجی‌های کارشناسی تا دکتری علوم تربیتی جذب آزمون‌های استخدامی آموزش و پرورش و دیگر سازمان‌ها می‌شوند.
شرایط استخدامی در مؤسسات و سازمان‌های آموزشی دولتی و خصوصی برای فارغ‌التحصیلان مهیاست که بیشترین شانس پذیرش در سازمان آموزش و پرورش است.
همچنین دارندگان این مدرک می‌توانند به تأسیس آموزشگاه‌ها و مهدهای کودک اقدام کنند و با توجه به افزایش جمعیت کشور به‌خصوص در سال‌های آینده، گسترش نظام آموزشی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
از سوی دیگر اهمیت و توجه جامعه و والدین به مقوله تربیت و آموزش و نیاز به فارغ‌التحصیلان رشته علوم تربیتی قابل پیش‌بینی است.
مهم‌ترین چالش‌های رشته علوم تربیتی چیست؟
آنا: علوم تربیتی یکی از رشته‌های مورد علاقه داوطلیان بوده، استقبال از این رشته را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سلیمان‌پور عمران: مجموعه رشته‌های علوم تربیتی به‌دلیل وضعیت مناسب موقعیت‌های شغلی و استخدامی و تأثیر مطلوب شخصی که بر زندگی فردی و خانوادگی و سبک زندگی داوطلبان می‌گذارد؛ سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه و اقبال داوطلبان به‌خصوص دختران و زنان قرار گرفته و شاهد این هستیم که به یکی از پردانشجوترین رشته‌ها در دانشکده‌های علوم انسانی تبدیل شده است.
آنا: چالش‌های رشته علوم تربیتی را چه چیز‌هایی می‌دانید و راهکارتان برای رفع این چالش‌ها چیست؟
سلیمان‌پور عمران: یکی از مهم‌ترین چالش‌های رشته علوم تربیتی، فاصله بین نیاز‌ها و انتظارات با واقعیت‌هاست؛ به عبارت دیگر کمبود کتب کاربردی و به‌روز و موردنیاز در این زمینه، ارتباط برقرارنشدن بین آموزش‌های تئوری و کلاسی با واقعیت‌های بیرون، کمبود تئوری‌پردازی بومی، عدم کاربستی کردن آموزه‌ها و اصول و تئوری‌های تربیتی در واقعیت نسل و جامعه امروز ازجمله این چالش‌هاست.
برای برون‌رفت از این مشکل، بازآموزش مدرسین، تدوین کتب جدید با رویکرد کاربردی، ارتباط جامعه و صنعت با دانشگاه به‌خصوص ارتباط نظام‌ها، مؤسسات، سازمان‌های آموزشی و گروه‌های علوم تربیتی می‌توان ازجمله این راهکار‌ها برشمرد.
آنا: گروه آموزشی علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی در تربیت دانشجویان چقدر موفق بوده است؟
سلیمان‌پور عمران: گروه‌های آموزشی علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی با داشتن رشته علوم تربیتی در گرایش‌ها و مقاطع مختلف و اعضای هیئت علمی توانمند، سال‌هاست که در کنار دیگر دانشگاه‌ها، بخش مهم و عمده‌ای از تأمین نیرو‌های آموزشی سازمان‌ها به‌خصوص مدارس کشور را برعهده دارد.
از سویی در این زمینه از ابتکارات دانشگاه آزاد اسلامی، مدارس سماست که به‌عنوان یکی از بهترین مدارس کشور از پیش‌دبستانی تا دانشگاه را زیرنظر دانشگاه آزاد پوشش می‌دهد و همین قرابت مدرسه و دانشگاه که خود یک نوآوری بوده؛ نشان از اهمیت دانشگاه به حوزه تعلیم و تربیت است.
به تازگی دانشگاه آزاد اسلامی با مدیریت دکتر طهرانچی دست به تأسیس و راه‌اندازی دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی زده که براساس آن معاونت علوم تربیتی و مهارتی دارای دو دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی و مهارت و کارآفرینی و سه ضلع مدارس سما، مرکز تربیت اسلامی کودک (تاک) و مدیریت شبکه کشوری آموزش توان‌افزا (سامانه مشکات) است.
دانشکدگان تعلیم و تربیت اسلامی به ارتقای کیفی دوره‌های آموزشی، رشته‌های تربیتی و آموزشی منجر خواهد شد؛ بر این اساس، دانشگاه آزاد اسلامی تحول بزرگی در تحقق رسالت رشته علوم تربیتی در پاسخگویی به نیاز‌های ملی و محلی در حال رقم زدن است.
انتهای پیام/