نخستین واکنش آمریکا به حملات اردن/ هیچ چیز خارج از مدار پیش‌بینی نبود
خبرگزاری علم و فناوری آنا- گروه سیاست و جهان: جنگنده‌های آمریکایی با ۵ روز تأخیر، جمعه شب آمدند، زدند و رفتند. عملیات از ساعت ۲۳:۲۰ به وقت تهران آغاز شد و سرجمع ۳۰ دقیقه طول کشید تا بنا به روایت رئیس پنتاگون، با ۱۲۵ نوع مهمات به ۷ پایگاه نظامی در عراق و سوریه، ۸۵ بار حمله شود.
نقاط مورد تعرض، مواضعی در منطقه «عکاشات» و «قائم» عراق و مناطقی از شهر‌های «بوکمال» و «المیادین» سوریه و هدف ادعایی «مختل کردن لجستیک و زنجیره تامین نیروهای سپاه پاسداران و گروه‌های تحت حمایت ایران» بود و تأسیساتی از جمله ستاد فرماندهی و کنترل عملیات، مراکز اطلاعاتی، راکت‌ها، موشک‌ها و انبار پهپاد‌ها را شامل میشد.
این حکایت لایه اول از حملات به اصطلاح «چندسطحی و چندمرحله‌ای» است که آمریکا وعده داده بود، به تلافی عملیاتی انجام می‌دهد که در ۲۸ ژانویه ۲۰۲۴، نیروهای مقاومت علیه پایگاه آمریکایی «برج ۲۲» واقع در خاک اردن، ترتیب داده بودند.
در آن عملیات، با کشته شدن ۳ نظامی آمریکایی، خط قرمز افکار عمومی آمریکا- که قرار است تا ۹ ماه دیگر برای لغو یا تمدید دوره زمامداری «جو بایدن» سکاندار فعلی کاخ سفید، پای صندوق رای بروند- شکسته شد.
شمار تلفات احتمالی به طور دقیق مشخص نیست. اما آمار اولیه از کشته شدن دستکم ۱۶ نفر در عراق حکایت دارد حال آنکه این رقم در مناطق شرقی سوریه ۲۳ نفراعلام شده است. اما خبرگزاری «رویترز» شمار کشته‌شدگان در دو کشور عراق و سوریه را حدود ۴۰ نفر اعلام می‌کند.
اگر بخواهیم از بین سیل اخباری که از این عملیات کوتاه در فضای رسانه جاری شده است، مواردی را گلچین کنیم، به این چند نکته میرسیم:
* ادعای «وال استریت ژورنال» مبنی بر اینکه جنگنده‌های کشور اردن نیز براى اعلام همبستگى با آمریکا در حملات علیه برخی اهداف در سوریه و عراق مشارکت داشتند. این در حالی است که یک منبع نظامی ارتش اردن هرگونه مشارکت این کشور در حمله هوایی به داخل خاک عراق را تکذیب کرد. همزمان خبرگزاریهایی مانند «بی‌بی‌سی» مدعی شدند که کشورهای منطقه بیم آن را دارند که مبادا به دلیل آنکه پایگاه‌های خود را در اختیار آمریکا قرار دادهاند یا به ظن اینکه مبداء آغاز حملات دیشب بوده‌اند، هدف انتقام گروه‌های مقاومت قرار بگیرند و تکذیبیه ارتش اردن هم در همین راستا قابل ارزیابی است.
* مانور بمب‌افکن‌های هستهای فوق پیشرفته «بی ۱» که سنتکام ویدئویی تبلیغاتی از آنها منتشر کرده که نشان می‌دهد برای رسیدن به آسمان محل عملیات، در مسیر سوخت‌گیری هوایی کرده‌اند.
*براوردها مبنی بر اینکه بیشتر حملات علیه نیروهای حشدالشعبی بوده است.
نکته کلیدی: ادعای آمریکا مبنی بر چند لایه بودن حملات می‌تواند به این معنا باشد که آنها در هر مرحله منتظر واکنش متقابل از سوی نیروهای مقاومت میمانند و بعد متناسب با آن و با در نظر گرفتن همه جوانب ازجمله «عنصر تشدید تنش»، درباره ورود به مرحله بعد تصمیم می‌گیرند
* ادعای «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید مبنی بر اینکه «میان واشینگتن-تهران» پیش از آغاز این عملیات پیامی رد و بدل نشده است.
* ادعای کاخ سفید مبنی بر اینکه دولت عراق از آغاز عملیات اطلاع داشته است که این به خودی خود، ادعای قبلی آمریکا مبنی بر غافلگیری تهران و مقاومت را به چالش می‌کشد و گویای این است که دولت واشینگتن احتمالاً برای تطمیع جمهوری‌خواهان همیشه ناراضی کنگره، چنین اظهارات متناقضی را بیان می‌کند.
* اعلام رسانه‌های رسمی سوریه مبنی بر اینکه کلیه اماکن هدف قرارگرفتهشده از سوی آمریکایی‌ها قبلاً تخلیه شده بودند.
* ادعای کاخ سفید درباره موفقیت‌آمیز بودن حملات و ابراز بیاطلاعی از میزان تلفات که این می‌تواند به منزله اذعان ضمنی به احتمال خالی بودن مکانهایی باشد که هدف حمله قرار گرفتهاند.
* ادعای «جرمی دایموند» خبرنگار سی‌ان‌ان مبنی بر اینکه تاخیر ۵ روزه در این عملیات، به ایران فرصت داد تا فرماندهان و تسلیحات مهم را از مناطق هدف به جای امن انتقال دهد.
*اصرار آمریکا به تداوم رویکرد «ابهام راهبردی» که هدف از آن بالا بردن وزن غافلگیری‌ای است که تا این جای کار به نظر میرسد در حد شعار بوده و حتی می‌توان ادعا کرد که «عامدانه رعایت نشده است».
تدام رویکرد «ابهام راهبردی» را می‌توان از اظهارات سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید مبنی بر اینکه «در روز‌های آینده عملیات بیشتری خواهیم داشت که آن را لو نمی‌دهم»، استنباط کرد.
*اذعان چندباره آمریکا به اینکه ما دنبال جنگ با ایران نیستیم.
واکنش‌ها به ماجراجویی محتاطانه آمریکا در منطقه
بغداد: این نقض حاکمیت عراق است و عاقبتش براى منطقه وخیم خواهد بود
«یحیی رسول عبدالله» سخنگوی فرماندهی کل نیروهاى مسلح عراق در واکنش به حملات آمریکا با صدور بیانیه‌اى گفت: این حملات در زمانی انجام می‌شود که عراق در تلاش است تا ثبات منطقه را تأمین کند. این حملات نقض حاکمیت عراق، تضعیف تلاش‌های بغداد و تهدیدی است که عراق و منطقه را به آینده‌اى نگران‌کننده می‌کشاند که عواقب آن برای امنیت و ثبات عراق و منطقه وخیم خواهد بود.
همچنین، وزارت خارجه عراق کاردار سفارت آمریکا را در اعتراض به حملات دیشب این کشور به منطقه عکاشات و قائم احضار کرد.
از سوی دیگر، «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر عراق به احترام روح شهدای نیروهای مسلح و غیرنظامیانی که در نتیجه بمباران آمریکا جان باختند، در تمامی ادارات و نهادهای دولتی سه روز عزای عمومی اعلام کرد.
جمهوری‌خواهان: راضی نیستیم
جمهوری‌خواهان کنگره حملات آمریکا به سوریه و عراق را نامتناسب با تهدید مقاومت علیه منافع منطقهای واشینگتن ارزیابی کردند.
در همین رابطه، «دن سالیوان» سناتور ایالت آلاسکا در فضای مجازی نوشت که واکنش دولت بایدن فاجعه‌بار و نزدیک به خطرناک بوده است.
«تام کاتن» سناتور ایالت آرکانزاس نیز در گفتگو با شبکه «فاکس نیوز» گفت: بمباران‌های دیشب احتمالاً در کوتاه‌مدت موفق است ولی شک دارم که در درازمدت مشکل‌گشا باشد.
«راجر ویکر» سناتور ایالت می‌سی‌سی‌پی نیز در بیانیه‌ای دولت بایدن را متهم کرد که «نزدیک به یک هفته و به نحو احمقانه‌ای مقاصد آمریکا را به دشمنانمان اطلاع می‌داد و زمان کافی را برای جابجایی و اختفا در اختیار آنها قرار داد».
«مایک جانسون» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا هم در بیانیه‌ای از سیاست دولت واشینگتن در قبال ایران انتقاد کرد و گفت: «متأسفانه دولت یک هفته صبر کرد و ماهیت پاسخ ما را به دنیا ازجمله ایران خبر داد. دولت بایدن اعتراف کند که استراتژی‌اش برای مماشات با ایران برای جامعه بین‌المللی و ثبات منطقه فاجعه‌بار بوده است».
بسیاری از جمهوری‌خواهان نیز همچنان بر توهم حمله به ایران و یا دستکم اعمال تحریمهای نفتی و گازی علیه تهران پافشاری می‌کنند حال آنکه ایران هم‌اکنون هم زیر تیغ تحریم است و تنها کاری که واشینگتن می‌تواند بکند، این است که «محدودیت‌های قبلی را ذیل عنوان برچسب‌های جدید» طبقهبندی کند.
اتحادیه اروپا: منطقه در آستانه انفجار است
«جوسپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از همه طرف‌ها خواست که از تشدید تنش در خاورمیانه اجتناب کنند.
فراموش نکنیم که در دنیای بین‌الملل، واقعیت‌های موازی همزمان پیش می‌روند و هرگونه اشتباه محاسباتی از سوی دولت واشینگتن یا هر یک از طرف‌های درگیر می‌تواند «گزینه جنگ نامحتمل» را به «گزینه جنگ تمام عیار» تبدیل کند
وی در نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا که به میزبانی بروکسل در حال برگزاری است، گفت: «همه باید تلاش کنند تا از وخیم‌تر شدن اوضاع جلوگیری کنند.»
بورل بدون آنکه انگشت اتهام را سوی آمریکا بگیرد، هشدار داد که خاورمیانه «دیگ بخاری است که می‌تواند هر لحظه منفجر شود.»
لندن: تقصیر ما نیست
سخنگوی دولت لندن می‌گوید که آمریکا و بریتانیا «متحدانی ثابت‌قدم» هستند.
وی مدعی شد: «بریتانیا در مورد این عملیات اظهارنظر نمی‌کند، اما از حق آنها (آمریکا) برای پاسخ به حملات حمایت می‌کنیم.»
سخنگوی دولت انگلیس همچنین انگشت اتهام را به سوی تهران نشانه رفت و گفت: «فعالیت‌های ایران که باعث بی‌ثباتی در سراسر منطقه می‌شود را محکوم می‌کنیم.»
روسیه محکوم کرد
وزارت خارجه روسیه حملات آمریکا به نقاطی در خاک عراق و سوریه را محکوم کرد و آن را نقض آشکار قوانین بین‌المللی خواند. همچنین، وزارت خارجه روسیه خواستار تشکیل جلسه شورای امنیت سازمان ملل شد.به گفته «ماریا زاخارووا» سخنگوی این وزارتخانه، حمله عامدانه بود و برای شعله‌ور شدن آتش جنگ طراحی شده بود.
حزب‌الله: اقدامات آمریکا باعث گسترش درگیری می‌شود
حزب‌الله لبنان در بیانیه‌ای اعلام کرد که اقدام آمریکا نقض آشکار حاکمیت عراق و سوریه است و تجاوز به امنیت و وحدت اراضی آنها به شمار می‌رود و این تجاوز منجر به بی‌ثباتی در منطقه خواهد شد.
در بخش دیگری از این بیانیه آمده است: تجاوزهای آمریکا در تشدید درگیری، تنش و جنگ در منطقه سهیم خواهد بود و ما بر این باوریم که این تجاوز باعث می‌شود که مردم عراق و سوریه به خط مشی مقاومت پایبند باشند تا کشورهای خود را از اشغالگری آمریکا آزاد کنند.
ایران چه می‌گوید؟
«ناصرکنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، حملات آمریکا در عراق و سوریه را به شدت محکوم کرد و آن را «ناقض حاکمیت و تمامیت ارضی عراق، سوریه، حقوق بین‌الملل و نقض صریح منشور سازمان ملل» دانست.
همچنین، وی حملات آمریکا را «اقدامی ماجراجویانه و خطای راهبردی دیگری از سوی دولت آمریکا خواند که نتیجه‌ای جز تشدید تنش و بی‌ثباتی در منطقه نخواهد داشت».
«حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه ایران نیز می‌گوید: «رویکرد نظامی دولت آمریکا و به خصوص حملات نظامی آمریکا و انگلیس علیه یمن و قرار دادن مجدد نام انصارالله در فهرست تروریستی ایالات متحده، شرایط را پیچیده‌تر و راه حل سیاسی را با مشکل مواجه کرده است».
همچنین، وی با محکوم کردن تجاوزات اخیر آمریکا به اهدافی در سوریه و عراق، آن را ناشی از تداوم رویکرد اشتباه و ناکام این کشور برای حل و فصل مسائل با توسل به زور و نظامی‌گری دانست.
برایندگیری از اوضاع
تا اینجای کار، به رغم مانور رسانهای آمریکا، هیچ یک از واکنش‌های دولت واشینگتن خارج از مدار پیش‌بینی‌های قبلی نبوده است. خبرگزاری آنا پیشتر در گزارشی با عنوان «دوراهی تقابل با مقاومت، بایدن از کجا میان‌بر می‌زند» به طور مفصل به گزینه‌های پیش روی «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا در انتقام‌جویی از حمله ۲۸ ژانویه پرداخته است.
در آن گزارش این طور برآورد شد که در شرایط فعلی منطقه، هر اقدامی از سوی بایدن، برای او تبعات سنگینی خواهد داشت.
واشینگتن به هر دلیل ازجمله عدم قطعیت درباره نحوه پاسخگویی، نمیخواهد یا نمیتواند به طور شفاف بگوید که در انتقام‌جویی از حمله به پایگاه نظامی‌اش در اردن به چه گزینه‌ای متوسل می‌شود و به همین دلیل «پاسخی چند وجهی» تدارک دیده که آن را متناسب با شدت واکنش‌های بعدی تهران و نیروهای مقاومت و صرفاً جهت ترمیم خدشه‌ای که حمله ۲۸ ژانویه به اعتبارش انداخت، عملیاتی خواهد کرد.
با این حال، فراموش نکنیم که در دنیای بین‌الملل، واقعیت‌های موازی همزمان پیش می‌روند و هرگونه اشتباه محاسباتی از سوی دولت واشینگتن یا هر یک از طرف‌های درگیر می‌تواند «گزینه جنگ نامحتمل» را به «گزینه جنگ تمام عیار» تبدیل کند.
انتهای پیام/